Al meer dan 250 jaar wordt ieder jaar op carnavalsmaandag in Boxmeer een paardenrace gehouden: de Metworstrennen. Sommigen menen dat deze traditie zelfs veel ouder is en rechtstreeks voortkomt uit een oud Germaans vruchtbaarheidsritueel.
Zeker is in ieder geval dat er in 1740 een reglement voor de vereniging "De Metworst" is opgesteld. Deze vereniging van "jonggezellen" uit Boxmeer staat alleen open voor in Boxmeer geboren en getogen vrijgezellen. Deelname aan de strijd is dan ook voorbehouden aan leden van de vereniging.
Van oudsher heeft de club recht op een jaarlijkse uitkering van een worst, een brood, een half vat bier en een halve varkenskop. Dit recht was verbonden aan de hoeve in het Vortumse veld die in het bezit was van een aanzienlijke dame.
Deze dame heeft - althans zo gaat het verhaal - in 1740, op weg naar Boxmeer, pech gekregen met haar koets, die een gebroken as had. Als dank voor de ondersteuning die zij van de Boxmeerse jongemannen had ondervonden, heeft deze dame vervolgens die jaarlijkse uitkering aan haar hoeve verbonden. Ze heeft de verplichting die ze op zich had genomen bovendien notarieel laten vastleggen.
Nog steeds wordt deze uitkering jaarlijks aan de Boxmeerse jonggezellen gedaan. Op carnavalsmaandag trekken jongemannen met hun paarden en knollen naar het Vortumse veld om uit te maken wie zich een jaar lang Koning van de Metworst mag noemen.
Naast deze eretitel ontvangt de winnaar zeven ellen (bijna 5 meter) metworst, een half vat bier, een brood en een halve varkenskop.
Het verhaal van de jonkvrouw die uit de nood wordt geholpen, is een thema dat in veel meer volksverhalen voorkomt. Kijk maar eens in de verhalenbank van het Meertensinstituut.
Het zou misschien leuker zijn geweest als dit artikel rond carnaval geplaatst werd. Dan leeft het veel meer. Het artikel is overigens ok.
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 4 oktober 2009 om 16:34
Bedankt voor de tip Geert. We zullen serieus naar je suggestie kijken.
Laat onverlet dat we hopen dat bezoekers het hele jaar door op zoek gaan naar leuke verhalen op onze site ;-)!
arno peters
zei op 26 februari 2012 om 22:20
Even een mooi gedicht waarin de oorsprong van de Metworst uit de doeken wordt gedaan.
´t was winterweer, de weg was dol, zowel in´t durp as buute,de reegen hiel wel daage vol, heej spiertste langs de ruute.
´t was niks gen weer en toch dor joeg, de reiskoets mit lakeije, mit raojer as´n aawe ploeg, de baon, langs de weije.
want ien den alden goeien tied, toen woi zo´n reis sleecht plakke.
naor Sammek was al aorig wied, de haaj wa um de hakke.
Pas was dor de waoge op de baon, of heej stoekt op un demke. De as die braok, wa nou gedaon?
De joffer viel dur ut remke.
De een lakei haj half zien but verstoekt mit af te springe,De koetsier laag in den dut, Heej was nie beij te brenge.
De rosse ginge an den hol, en slepte ut reytuug wiejer,
Ze ginge ut laand in, stens en dol en alles schoot in de Viejer.
De Freule schraauwde hulp vurgoed! en pas was det vernomme, of zeuve jonges,vol van moed en kerels as de boome!
Ze grepen het hutsel vaast. ´n aander greep de teugels, en binnen 10 minuute was ´t heel spül in de beugels.
De peerde schuumden, waore wild,Mar wiere fors bedwonge, en zeij wier uut de koets getild,´t gezicht van engst verwronge!.
Mar leeve was, Goddank gered.Zeej spraak toen van beloone, van schinking, stichting vur de wet an Boxmers fikse zoone.
Gaaw was ´n handvest dan naodien op perkament geteekend, mit zeegel en consent vurzien, vur eewe hin bereekend.
Daorum VIVAT, VIVAT Boxmeer, is wat weij hier ok schrieve. Op ferme jonges, ien de weer.
Ut aalde feest mot blieve!
Metworst opgericht in 1740. (schrijver onbekend?)
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 27 februari 2012 om 21:49
@Arno: Hé wat leuk Arno! Weet je toevallig of dit gedicht anno 2012 nog een rol speelt bij de Metworstrennen?
Geert Schrijen
zei op 28 februari 2012 om 16:56
Dat weet ik wel:
jazeker! Elk jaar gaat de koning van de Metworst naar de Belaste Hoeve in Vortum-Mullum om daar de goederen in ontvangst te nemen.(bier-halve varkenskop-worst en brood)! Echte traditie! Maar ook een kei-moi gedicht!!
Marilou Nillesen, namens BHIC
bhiczei op 29 februari 2012 om 09:55
@Geert: Zeg dat wel! En aan jouw reactie te horen, is het ieder jaar groot feest ;-)
Maurits Stoetzer
zei op 31 januari 2014 om 20:25
@ Arno Peters
Gedicht is geschreven door Bart van Meer in 1854 (Bron: Boxmeers Weekblad 18/02/1982)
Maurits Stoetzer
zei op 8 juli 2014 om 18:50
@mezelf
Correctie op mezelf. Gedicht is geschreven door "Kubbeske Hegteugel" oftewel, kapelaan Simonis omstreeks 1890.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 9 juli 2014 om 20:14
Bedankt Maurits, voor je correctie; want tenslotte 'ere wie ere toekomt' toch ?
Met vriendelijke groeten
Paul van Boekholt
zei op 12 januari 2015 om 15:19
Het jaartal in de volgende passage klopt niet. "Deze dame heeft - althans zo gaat het verhaal - in 1740, op weg naar Boxmeer, pech gekregen met haar koets, die een gebroken as had." Dit voorval heeft volgens de overlevering in de 15e eeuw plaats gevonden. Exacte jaartal is (nog) niet bekend. Er zijn wel al namen van Metworstkoningen bekend vanaf het jaartal 1556.
Ik zou zeggen koop allemaal het 275-jarig jubileumboek van Vereniging 'de Metworst' dat vanaf 13 maart 2015 verkrijgbaar zal zijn bij Van Dinter Media en de HMEA in Boxmeer. Kijk voor meer informatie op de compleet vernieuwde website: www.metworst.nl
Paul van Boekholt
zei op 12 januari 2015 om 15:21
Excuses: het is natuurlijk de "HEMA" in Boxmeer...
M.C.Th. Sleddens-van der Eerden
zei op 7 april 2015 om 22:00
Mijn man: Jan Sleddens, maakte in 1973 een film over de Metworst op Canavalsmaandag. Renee Nouwen werd toen koning. Het BHIC heeft de film gecopieerd op 19 maart j.l. Wie weet krijgen we die film eens te zien op deze website.
Paul van Boekholt (lid diverse commissies van Vereniging 'De Metworst')
zei op 7 april 2015 om 22:51
Zouden wij ook een kopie van deze film uit 1973 kunnen krijgen of maken? Ik zeg dit namens Vereniging 'De Metworst'. Wij hebben wel een film van 1974 die destijds door 'Van Gewest tot Gewest' is gemaakt, maar hebben verder nog niet zo heel veel filmmateriaal uit die periode voor medio 1980. dus alles is welkom. Wij zijn sinds maart 2015 erkend als Immaterieel Cultureel Erfgoed Nederland en hebben sinds kort ook een archiefcommissie in het leven geroepen waar Maurits (die hierboven al een keer gereageerd heeft) en ikzelf ook toe behoren. Aan BHIC: kunnen wij van jullie een kopie krijgen, of moeten we zelf een kopie laten maken? ik hoor graag van jullie! Paul
Mieke Sleddens-van der Eerden
zei op 7 april 2015 om 23:54
Beste Paul,
Graag nodig ik je uit bij mij thuis naar de film te komen kijken.
Ik heb jouw e-mailadres niet. Warme groet !
Hanneke van der Eerden
bhiczei op 8 april 2015 om 10:34
Het BHIC heeft jullie elkaars e-mailadres gestuurd.
En we nemen contact met jullie op over de films.
M.C.Th. Sleddens-van der Eerden
zei op 28 april 2015 om 12:14
Waar vind ik de film over de Metworst ?
Hanneke van der Eerden
bhiczei op 29 april 2015 om 09:21
@Mieke, ga op onze website naar Ontdekken > Mijn omgeving > klik op de kaart op Boxmeer > klik op het kleine kaartje op Boxmeer > Films staat prominent op de pagina > klik op Bekijk alle video's > klik op Metworstrennen 1973
Veel kijkplezier
Zeker is in ieder geval dat er in 1740 een reglement voor de vereniging "De Metworst" is opgesteld. Deze vereniging van "jonggezellen" uit Boxmeer staat alleen open voor in Boxmeer geboren en getogen vrijgezellen. Deelname aan de strijd is dan ook voorbehouden aan leden van de vereniging.
