Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland zo’n 6.000 militaire vliegtuigen neergestort. Ruim 1.000 daarvan zijn er in Noord-Brabant terecht gekomen. Dan gaat het zowel om geallieerde (Britse, Amerikaanse en Canadese vliegtuigen met bemanningen die uit nog veel meer nationaliteiten bestonden) als Duitse vliegtuigen.
De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd).
Wij gaan proberen de verhalen achter al deze crashes te achterhalen met behulp van iedereen die ofwel zélf nog herinneringen heeft of de verhalen gehoord heeft van eerdere generaties. Soms is er al veel bekend, soms wat minder.
Zo weten we van drie crashes in Almkerk, helemaal aan het begin en opnieuw aan het eind van de oorlog. Op 11 mei 1940 stortte de Messerschmitt Bf 109E-3 van Lt. L. Scheffler (4./JG 27) neer tijdens de inval van Duitsland in Nederland. Lt. Scheffler overleefde de crash en werd krijgsgevangen gemaakt.
Twee dagen later, op 13 mei 1940, maakte op De Laagt, tussen Almkerk en Waardhuizen, een Duitse Junkers Ju 87B-1 een geslaagde noodlanding. Het ging volgens Jan Jolie in Luchtgevechten boven West-Brabant en de Biesbosch om een Stuka duikbommenwerper van het 12./LG 1, gevlogen door Uffz. H.J. Kowatsch en Uffz. H. Jorzyck als radiotelegrafist. Vermoedelijk werd de duikbommenwerper in brand geschoten bij het bombarderen van de spoorlijn Lage Zwaluwe – Geertruidenberg door de Spitfire van F/O G.A. Brown.
De Stuka maakte een glijvlucht naar beneden en raakte daarbij een rij knotwilgen. Nederlandse militairen van de 2e Cie/17e Dep. Bat. die bij boer Dibbits waren ingekwartierd, gingen er direct op af en kwamen even later terug met de krijgsgevangen genomen Duitsers. Hans Kowatsch werd naar Fort Altena gebracht, de lichtgewonde Hans Jorzyck naar het ziekenhuis in Gorinchem. Zie ook de website over de Wilhelminasluis bij Andel. Met dank aan Wiebe B. de Ringh.
En na de bevrijding van Zuid-Nederland stortte op 9 december 1944, in de ochtend, om 08.40, opnieuw een jachtvliegtuig neer, ditmaal van geallieerde zijde. Het was een Britse Hawker Typhoon IB (MN150) van het 609 Squadron, gevlogen door de Belgische piloot F/Sgt. Raymond-Joseph Parthoens (21).
De oorzaak was naar alle waarschijnlijkheid het slechte weer. Het vermoeden dat Parthoens zou zijn neergeschoten door Duits luchtafweergeschut, zoals dat hier eerder werd uitgesproken, lijkt heel onwaarschijnlijk, gezien de reactie van Marcel Zantingh hieronder.
Parthoens ligt sinds 1950 begraven in Brussel, op het erekerkhof van de Belgisch luchtmacht op het Kerkhof van Brussel-Evere, rij 4 graf 27. Met dank aan Wiebe B. de Ringh en zijn website Wilhelminasluis, met een uitgebreide versie van dit verhaal.
Van 11 mei 1940 is mij niets bekend over het neerstorten in Almkerk van een Duitse jager, wel van een noodlanding van een Junkers op 13 mei 1940. De inzittenden overleefden de noodlanding en werden als krijgsgevangenen afgevoerd naar Fort Altena. Na de capitulatie van Nederland zijn ze naar elders vertrokken.
Op 7 december 1944 stort een Typhoon onder zeer slechte weersomstandigheden bij Almkerk neer. Bij deze crash komt de piloot, de Belgische luitenant-vlieger R.J. Parthoens, om het leven.
Het hele verhaal van deze crashes staat op www.wilhelminasluis.nl
Wiebe B. de Ringh
zei op 30 oktober 2012 om 14:16
Nog even in de paieren "gedoken" en naar mijn informatie wist de vlieger, luitenant Schneider, in oostelijke richting te ontkomen doch werd bij Buren, in de Betuwe, door Nederlandse soldaten gearresteerd.
Rien Wols, namens BHIC
bhiczei op 31 oktober 2012 om 09:00
Dank je wel, Wiebe voor die aanvullingen. We hebben al eerder contact gehad naar aanleiding van onze "waterkaart", en ik zie dat je eigen website ook steeds rijker wordt aan informatie. Die crash op 11 mei komt uit het Verliesregister, dat je zelf ook al noemt.
Jan Scherff
zei op 3 december 2012 om 19:45
Een van de bemanningsleden was de Duyl ingevlucht en kwam daar op de Broekgraaf Hannes Scherff tegen .
Die verkocht hem een pak rammel.
Als reden gaf hij op, omdat mijn zoon door jullie schuld op moest komen in het leger. Daarna werd die Duitser aan de nederlandse millitairen overgedragen
Marcel Zantingh
zei op 17 juni 2019 om 16:51
Nuttige informatie. Dat Parthoens zou zijn neergeschoten door luchtafweergeschut lijkt echter niet aannemelijk wanneer het Operations Record Book (met daarin de vluchtrapporten die bij terugkomst op de bases werden opgesteld) van het betreffende No 609 Squadron erop wordt nageslagen. Hierin staat namelijk:
“A” Flight up early to-day and Fromont and Parthoens were detailed to make Weather Recce in the Amsterdam Area at 08.25 hours. When approaching Goringham cloud was met and Fromont gave a signal for Parthoens to close in. Fromont lost sight of him in the cloud and after some 15.mins Fromont gave a Weather Report to Controller. He tried to contact Parthoens by radio but nothing has been seen or heard of him since. No further flying was possible for the rest of the day.
Afgaande op deze bron lijkt de crash te zijn veroorzaakt door de weersomstandigheden van dat moment. Uiteraard zijn er andere scenario's denkbaar, maar over luchtafweergeschut wordt in het rapport niet gerept.
Rien Wols
bhiczei op 18 juni 2019 om 08:17
Marcel, dank voor je reactie. Ik denk dat je gelijk hebt, als ik je bron zo lees. Ik heb de tekst aangepast.
bert
zei op 2 maart 2021 om 14:54
Is er iemand die weet of er een vliegtuig of een vliegende bom is neergestort ter hoogte van de veldweg in rijswijk?
We spraken een oude man die vertelde dat er iets neergestort moet zijn achter hun boerderij.
De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd). 
Twee dagen later, op 13 mei 1940, maakte op De Laagt, tussen Almkerk en Waardhuizen, een Duitse Junkers Ju 87B-1 een geslaagde noodlanding. Het ging volgens Jan Jolie in Luchtgevechten boven West-Brabant en de Biesbosch om een Stuka duikbommenwerper van het 12./LG 1, gevlogen door Uffz. H.J. Kowatsch en Uffz. H. Jorzyck als radiotelegrafist. Vermoedelijk werd de duikbommenwerper in brand geschoten bij het bombarderen van de spoorlijn Lage Zwaluwe – Geertruidenberg door de Spitfire van F/O G.A. Brown.
En na de bevrijding van Zuid-Nederland stortte op 9 december 1944, in de ochtend, om 08.40, opnieuw een jachtvliegtuig neer, ditmaal van geallieerde zijde. Het was een Britse Hawker Typhoon IB (MN150) van het 609 Squadron, gevlogen door de Belgische piloot F/Sgt. Raymond-Joseph Parthoens (21).
