Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland zo’n 6.000 militaire vliegtuigen neergestort. Ruim 1.000 daarvan zijn er in Noord-Brabant terecht gekomen. Dan gaat het zowel om geallieerde (Britse, Amerikaanse en Canadese vliegtuigen met bemanningen die uit nog veel meer nationaliteiten bestonden) als Duitse vliegtuigen.
De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd).
Wij gaan proberen de verhalen achter al deze crashes te achterhalen met behulp van iedereen die ofwel zélf nog herinneringen heeft of de verhalen gehoord heeft van eerdere generaties. Soms is er al veel bekend, soms wat minder.
Tijdens de gevechten tegen de Duitse inval in Nederland in de meidagen van 1940, op 13 mei, stortte rond 09.20 uur bij de Hillekenseweg een Franse jager neer, een Morane Saulnier 406 van het GC III/ 3, gevlogen door Capt. R. Trouillard. Die dag werd nog zo'n jager neergeschoten bij Roosendaal en een ander Frans toestel bij Oirschot.
Capt. Trouillard kwam in botsing met de Messerschmitt Bf 109E1 van Uffz. Hermann Speck (20) van 1./JG 26. Beide piloten kwamen hierbij om. Uffz. Speck ligt begraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn in Venray, graf AZ-5-114. Capt. Trouillard ligt in Frankrijk begraven.
Op 9 januari 1941 crashte rond 21.30 uur een Duitse Junkers Ju 88A-5 van I/KG 30, afkomstig van vliegveld Eindhoven. Piloot Ofw. Theodor Schmaljohann (27), waarnemer Fw. Walter Gröger (24) en radiotelegrafist Fw. Friedrich Hansen (28) kwamen hierbij om het leven. Zij liggen begraven op Ysselsteyn, graven Z-2-31 tot en met 33. Boordschutter Gfr. F. Panke raakte weliswaar gewond, maar overleefde de crash.
Deze Duitse bommenwerper werd neergeschoten door een Engels jachtvliegtuig. Al brandend stortte de Junkers neer in buurtschap De Klappenberg. BNDe Stem wijdde er in 2009 nog een artikel aan.
Op 3 mei1941 stortte opnieuw een Ju 88A-5 neer, ditmaal van II/KG 30. In dit geval liep het voor de meerderheid van de bemanning juist goed af. Piloot Ofw. E. Frühbrod, waarnemer Ogfr. H. Dinzel en boordschutter Uffz. K. Irrle raakten gewond, alleen radiotelegrafist Uffz. Erwin Wilke (22) verloor het leven. Ook hij ligt begraven op Ysselsteyn, graf AZ-4-99.
Op 11 februari 1943 stortte om 16.05 bij de Lage Donk een Douglas Boston III (W8302) van het 107 Squadron neer. Piloot Sgt. Walter Eric Burns (20) en waarnemer F/Sgt. William Austin Brown (21) overleden onmiddellijk. Radiotelegrafist/boordschutter Sgt. Charles Aitchison McNair (20) overleed aan zijn verwondingen op 18 februari 1943.
Ze liggen alle drie begraven op het oorlogskerkhof in Bergen op Zoom, respectievelijk in graf 23 B 2, graf 25 A 2 en graf 23 A 2. Boordschutter Sgt. D.J. Searle overleefde als enige de crash en werd krijgsgevangen genomen.
Op 9 september 1944 crashte om 17.30 uur achter De Baai 2nd Lt. Everett Austin Henderson met zijn P-47D jachtvliegtuig van het 56FG/63FS. Dat kostte hem het leven. Everett A. Henderson is begraven in het Amerikaans Oorlogskerkhof in Neupré, Belgie. Hij ligt begraven in Plot C, Row 36, Grave 3.
We hopen dat er in Etten-Leur nog mensen zijn die hier meer van weten!
Jean-Pierre Maessen
zei op 10 november 2012 om 13:12
Mijn vader, thans 85 jaar oud, was getuige van het luchtgevecht boven Etten op 13 mei 1940, waarbij drie Moranes en een aantal Me-109's betrokken waren. De piloot van de neergestorte Morane is nog enige tijd op het plaatselijke kerkhof begraven geweest, maar later door zijn familie naar Frankrijk overgebracht. Een van de Me-109's kwam wat westelijker neer, waarschijnlijk dichter bij Hoeven. Het verschil in tijd met deze crash (08:30 - 09:20) is lastig te verklaren, daar het om hetzelfde gevecht ging (mogelijk verschil Duitse-Nederlandse tijdsaanduiding). Tien minuten verschil zou n.l. verklaarbaar zijn. De Duitse piloot raakte gewond en trok de aandacht van mijn moeder en haar familie door 'Hilfe, Katholisch!'te roepen. Enkele andere Me-109's bleven boven de plek rondcirkelen om te zien hoe hun kameraad werd behandeld. Deze werd uiteindelijk gevangengenomen en naar het ziekenhuis overgebracht.
Jean-Pierre Maessen
zei op 10 november 2012 om 13:26
Op zondag 17 september 1944, nadat de grote luchtvloot van Market Garden net was gepasseerd, werd mijn vader zo net voor de middag opgeschrikt door een bewapende jeep die met 3 man aan boord en met zeer hoge snelheid langs de Bredaseweg in Etten in oostelijke richting wegscheurde, dwars door bezet gebied. Even later werd bekend dat een zweefvliegtuig, type en nationaliteit helaas niet bekend, was neergestort in Hoeven, in een weiland tussen wat het Bosbad Hoeven was en het centrum. De kans is groot dat de jeep afkomstig was van deze glider, mogelijk zelfs getrokken door de eveneens neergestorte C-47. Bij de crash was enorm veel belangstelling van omstanders die met sigaretten, souvenirs en zelfs een elektrisch keteltje rondliepen. Wat er van de bemanning van met name de jeep is geworden is niet bekend bij mijn vader. Indien iemand hier nog informatie over heeft, dan is dit uitermate welkom.
A. van Erp
zei op 9 mei 2013 om 04:29
Op 9 september 1944 crashte om 17.30 uur achter De Baai 2nd Lt E.A. Henderson met zijn P-47D jachtvliegtuig van het 56FG/63FS.
Thunderbolt P47D-5RE, serialnumber 42-8575, kenmerken UNK 28575, gevlogen door 2nd Lt Everett Austin Henderson uit Ohio.
Met een unit van drie Thunderbolts waren ze op zoek naar gronddoelen in de buurt van het Station van Roosendaal. Zijn vliegtuig werd geraakt bij de motor en vleugel, vloog in brand en stortte neer in Etten-Leur.
2nd Lt Henderson ligt begraven op de American War Cemetery Ardennes in België.
eelco scheeres
zei op 3 augustus 2018 om 17:20
Ik zou graag in contact willen komen met zowel A. van Erp als met Jean-Pierre Maessen. Aangezien ik bezig ben met een documentaire over Etten-Leur en de 2e WO. Ik ben bereikbaar op onderstaand mail adres: info@camcom-videoproductions.nl.
Mariët Bruggeman
bhiczei op 4 augustus 2018 om 15:40
@Eelco, ik heb dhr. Van Erp en dhr. Maessen nog even een mailtje gestuurd met jouw verzoek. Ik hoop dat er snel contact met je wordt opgenomen. Heel veel succes met de documentaire.
Aart van Bockel
zei op 13 november 2018 om 21:16
Ik heb mogelijk interessante info en document voor je over het distributiekantoor in Etten en Leur. Mijn moeder heeft daar gewerkt. Ik schrijf op dit moment Een artikel over Maria Joanna Roskam die bij de busbeschieting van 1.9.1944 is omgekomen. Mogelijk dat jij mij ook kan helpen aan info.
Jos Hendrickx, Heemkundekring Jan uten Houte
zei op 14 november 2018 om 11:48
toevallig kwam ik op deze site. we zijn bezig een tentoonstelling te maken voor het feit "Etten en Leur 75 jaar bevrijdt". wij zijn de Heemkundekring Jan uten Houte.zouden wij ook deze informatie kunnen krijgen of zouden wij in contact kunnen komen met dhr van Erp en dhr Maessen.
Lisette Kuijper
bhiczei op 20 november 2018 om 13:31
Dat klinkt heel interessant, Aart! Wat heeft je moeder verteld over het distributiekantoor in Etten-Leur? Ook wij zijn erg benieuwd! Met wie zou je precies in contact willen komen?
Bedankt ook voor jouw reactie, Jos! Ik zal e-mails sturen naar Aart van Bockel en de heren Van Erp en Maessen met de vraag of ze contact met jullie willen opnemen. Veel succes met het creëren van de tentoonstelling, we zijn benieuwd naar het resultaat!
piet van den nieuwenhuijzen
zei op 23 november 2018 om 15:34
ook ik zou graag meer informatie willen hebben van Aart van Bockel over het distributiecemtrum in Etten-Leur. Mijn oudste broer heeft daar namelijk ook gewerkt. en heeft ook de beschieting van de autobus maar ook van de trein nabij het station Etten-Leur van nabij meegemaakt. Bedankt en ben zeer benieuwd
Aart van Bockel
zei op 23 november 2018 om 17:30
Hallo Piet,
Bel mij even als je tijd hebt. Mijn nummer: 06.50.21.4607. Ik zoek namelijk naar oud medewerkers van het distributiekantoor Etten.
Groeten
Aart
Jos Hendrickx
zei op 23 november 2018 om 18:38
Als u de namen van de overledenen van de bus beschieting wil hebben kan ik U die toesturen. een van de medewerkers die het bevolkingsregister van de gemeente moest herstellen na de overval op het gemeentehuis is dhr W.C.Govaers.
Lisette Kuijper
bhiczei op 28 november 2018 om 11:31
Dat zouden we interessant vinden, Jos! Bedankt alvast voor de moeite! Piet en Aart, mochten jullie ook via de e-mail met elkaar in contact willen komen, dan horen we dat graag. We kunnen dan achter de schermen jullie e-mailadressen met elkaar uitwisselen.
Aart van Bockel
zei op 28 november 2018 om 14:34
Wie heeft meer informatie over de overval op het gemeentehuis in Etten-Leur d.d. 20 jan 1944. Ik weet dat een knokploeg met leden uit Bergen op Zoom en Breda de concierge dwongen de kluis te openen en dat persoonskaarten met benzine en fosfor in brand zijn gestoken. Recent publiceerde het BHIC een foto van een zevental persoonskaarten. Daarop was de familienaam Luijkx zichtbaar. Ik zoek al enige tijd naar Ruud Luijkx die op 1.9.1944 een tekst ter nagedachtenis tekst over Maria Joanna Roskam (dodelijk slachtoffer BBA bus beschieting en werkzaam bij distributiekantoor Etten). Ruud woonde in 1944 in Etten, Dreef A 17. Zijn Ruud Luijks en Petrus Henricus Luijkx (Etten 28.4.1915- Waalwijk 1.9.1954) mogelijk een en dezelfde persoon? Wie kan mij verder helpen met informatie?
Jos Hendrickx
zei op 28 november 2018 om 17:33
Bij de beschieting van de BBA bus zijn deze mensen gedood,
Adriana Johanna Albers (Sint Willibrord/Rucphen)
Albert Pierre van de Casteele (Breda)
Antoon Konings (Rucphen)
Johanna Konings (Sint Willibrord/Rucphen)
Johanna Konings-v Beers
Anna Jacoba Maria Kools (Sprundel)
Johanna van de Luytgaarden (Sint Willibrord/Rucphen)
Johanna Maria Marijnissen -Konings (Seppe/Hoeven)
Eveline Ermine Meulenbeld (Zegge)
Cornelia Dimphina van Oers (Roosendaal)
Helena Oommen (Sprundel)
Cornelis Hubertus Otte (Breda)
Maria Johanna Roskam (Roosendaal)
Johanna Versteijlen -Maas (Sint Willibrord)
Wilhelmina Elisabeth Vriens (Hoeven)
groeten Jos Hendrickx
Lisette Kuijper
bhiczei op 29 november 2018 om 13:15
Bedankt voor dit overzicht van de slachtoffers van deze vreselijke gebeurtenis, Jos. Wie weet kan de heemkundevereniging van Etten-Leur je verder helpen met je vraag, Aart. Als ik het goed begrepen heb, hebben jullie inmiddels al contact met elkaar gehad. Veel succes met je onderzoek!
Cor Kerstens
zei op 20 maart 2019 om 23:51
Aart van Bockel, De overval door een knokploeg op het gemeentehuis in Etten-Leur op 20 januari 1944 waarbij het bevolkingsregister in brand werd gestoken, wordt uitvoerig beschreven in de publicatie "Er heerschte een ernstige oorlogstoestand" Deze publicatie werd uitgegeven door heemkundekring Jan uten Houte in Etten-Leur. Ook het bombardement op de autobus wordt daarin beschreven.
John Vrancken
zei op 23 maart 2021 om 16:13
Ik zoek meer informatie over de op 9 september nabij de Baai neergestorte P47D.
A Hendrickx
zei op 23 maart 2021 om 17:37
Hoi john, dit artikel is geplaatst in "BIJDRAGEN TOT DE GESCHIEDENIS VAN ETTEN-LEUR
VII
"ER HEERSCHTE EEN ERNSTIGE
OORLOGSTOESTAND"
Etten-Leur in de Tweede Wereldoorlog
P.J.G.M. Broos en M.S.M. HendrikxHet derde neergestorte toestel was een Amerikaanse jager van het type Republic P-47d
Thunderbolt. Het behoorde tot het 63e Fighter Squadron van de 56e Fighter Group, gestationeerd op
de Engelse basis Boxted en werd gevlogen door luitenant Everett Austia Henderson. Aan te vallen
doelwitten waren op die 9e september 1944 de spoorwegstations te Roosendaal en Etten. Bij een
aanval omstreeks 17.30 uur op een auto werd het vliegtuig door luchtafweergeschut geraakt in de
motor en een vleugel en vatte vlam. Het sloeg onmiddellijk tegen de grond en wel in de Baai. De
piloot werd dood in zijn cockpit aangetroffen, op ongeveer 200 meter van de rest van de
Thunderbolt. Met uitzondering van zijn gelaat was zijn gehele lichaam verbrand. Hij werd in
opdracht van de Duitsers begraven op 11 september 1944 op Zuilen in Princenhage. In 1946 werd
hij herbegraven op de Amerikaanse begraafplaats te Margraten.
John Vrancken
zei op 23 maart 2021 om 18:00
Ik ben vooral geïnteresseerd in de locatie van de crash.
A Hendrickx
zei op 23 maart 2021 om 19:12
sorry , ik had het anders begrepen.
Het toestel is in de Baai neergestort. dit is een wijk op Leur het ligt tussen de straten Schoonhout - Korte Brugstraat waar nu de Platijnlaan ligt. ik had een plattegrond mee willen sturen maar kon die niet in het bestand kopiëren als U weet hoe dat kan kan ik het alsnog proberen.'groeten jos
John vrancken
zei op 23 maart 2021 om 19:35
Ik weet waar de Baai is. Ik woon daar al 35jaar. Ik wil de exacte locatie van de crash weten. Misschien kan er dan een gepast gedenkteken komen.
A Hendrickx
zei op 23 maart 2021 om 19:52
ik zal nog eens verder informeren bij de Heemkundekring
groeten Jos
A Hendrickx
zei op 27 maart 2021 om 13:28
Hoi John, ik heb twee reacties gehad over jou vraag, misschienkunje er iets mee.
Het vliegtuig in de Baai. Jos, ik neem je mee naar de oude situatie. Dus rond 1945/1950.
--Je gaat door de Stationsstraat richting spoorwegovergang naar melkfabriek De Hoop. Bij deze fabriek maakte de weg een flauwe bocht naar rechts en dan kwam men in de Baai uit. Op deze hoek woonde boer Sier Lauwerijsen. Achter deze boerderij is het vliegtuig gevallen. Zeker weten!
Zo ver ik weet kwam het vliegtuig ongeveer neer bij de Tanakazaal (als die nog bestaat) achter de laatste huizen aan de zuidzijde van de Korte Brugstraat.
graag wil ik je verdere stappen volgen in dit onderzoek.
groeten Jos
John Vrancken
zei op 27 maart 2021 om 14:38
Dat zijn twee locaties, die zo'n 300m uit elkaar liggen. Misschien vinden we nog meer informatie.
Eric Ommering
zei op 1 april 2021 om 14:28
Ik zie het verhaal van Lt. Henderson langskomen en ik voeg me dezelfde vraag af die dhr. Vrancken heeft gevraagd en die dhr. Hendrickx heeft beantwoord. Ik steel het antwoord even over de locatie waar het vliegtuig is neergekomen.
Daarbij, ik ben al iets meer te weten gekomen over luitenant Henderson dan wat er op het internet te vinden is. Als er interesse is wil ik dit wel delen.
Maar ook nog een andere vraag aan de heer Hendrickx of aan de heer Martens.
Ik heb sinds vandaag 1 april 2021 vernomen dat er nog een P-47 van hetzelfde eskader als van Lt. Henderson in of nabij Etten-Leur is neergestort, maar zonder de piloot.
Is hiervan iets bekend bij de Heemkundekring?
Dit bericht heb ik van Fields of Honor - Database; FLING, Roy T.
"According to the MACR (8688), Capt Fling's plane was last seen in the vicinity of the position of the target, as described in the statement of Lt Hart.
The report also holds a document of the German authorities who found the crashed plane in Etten-Leur, without the pilot on board. So, it is almost certain, Capt Fling bailed out. Where he bailed out (above land or water) is not known. His remains were never recovered.
A Hendrickx
zei op 2 april 2021 om 15:36
Beste Erik, bedankt voor de reactie. Bij ons is niets bekend over kapitein Fling en zijn toestel. ik Heb horen zeggen dat er op de Hoge Bremberg een vliegtuig is neergestort maar of het een Duits, of een van de geallieerden was kon men niet zeggen. het was opgeruimd voordat men er naar mocht kijken.
Eric Ommering
zei op 2 april 2021 om 20:49
Bedankt voor de reactie
Ik noteer de Hoge Bremberg en zal informeren of de stichting Fields of Honor meer gegevens hebben.
John Vrancken
zei op 7 april 2021 om 21:32
Everett A. Henderson is niet begraven in Margaraten, maar in het Amerikaans Oorlogskerkhof in Neupré, Belgie. Hij ligt begraven in Plot C, Row 36, Grave 3.
Eric Ommering
zei op 8 april 2021 om 12:12
Het graf is geadopteerd door een Etten-Leurenaar.
Marilou Nillesen
bhiczei op 8 april 2021 om 21:37
Dank voor de correctie en de reactie! De tekst is inmiddels aangepast.
De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd). 
Op 9 januari 1941 crashte rond 21.30 uur een Duitse Junkers Ju 88A-5 van I/KG 30, afkomstig van vliegveld Eindhoven. Piloot Ofw. Theodor Schmaljohann (27), waarnemer Fw. Walter Gröger (24) en radiotelegrafist Fw. Friedrich Hansen (28) kwamen hierbij om het leven. Zij liggen begraven op Ysselsteyn, graven Z-2-31 tot en met 33. Boordschutter Gfr. F. Panke raakte weliswaar gewond, maar overleefde de crash.
Op 11 februari 1943 stortte om 16.05 bij de Lage Donk een Douglas Boston III (W8302) van het 107 Squadron neer. Piloot Sgt. Walter Eric Burns (20) en waarnemer F/Sgt. William Austin Brown (21) overleden onmiddellijk. Radiotelegrafist/boordschutter Sgt. Charles Aitchison McNair (20) overleed aan zijn verwondingen op 18 februari 1943.
