Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland zo’n 6.000 militaire vliegtuigen neergestort. Ruim 1.000 daarvan zijn er in Noord-Brabant terecht gekomen. Dan gaat het zowel om geallieerde (Britse, Amerikaanse en Canadese vliegtuigen met bemanningen die uit nog veel meer nationaliteiten bestonden) als Duitse vliegtuigen.
De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd).
Wij gaan proberen de verhalen achter al deze crashes te achterhalen met behulp van iedereen die ofwel zélf nog herinneringen heeft of de verhalen gehoord heeft van eerdere generaties. Soms is er al veel bekend, soms wat minder.
Op 13 mei 1940 stortte rond 06.50 uur in de Polder Bogers een Duitse Junkers Ju 87B-1 (een zogenaamde Stuka-duikbommenwerper) neer van de 12.(St)/LG 1. Dit toestel werd gevlogen door Uffz. Wilhelm Bienk. Stuka’s hadden twee bemanningsleden, een piloot en een radiotelegrafist/rugschutter.
Het tweede bemanningslid was Gefr. Günther Langner (20) en hij overleefde de crash niet. Zijn verkoolde lichaam werd aanvankelijk in Werkendam begraven en na de oorlog herbegraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselstein, graf AZ-11-27. De piloot Bienk werd gewond gevangen genomen.
Rond het zelfde tijdstip als waarop de Stuka neerstortte, moesten ook twee Britse jachtvliegtuigen van het type Boulton Paul Defiant I van het 264 Squadron een crashlanding maken in de Biesbosch. De twee jagers maakten deel uit van een groep van zes, begeleid door zes Spitfires, die boven de Nederlandse kust een patrouillevlucht maakten. Jan Jolie heeft over deze patrouille geschreven in zijn boek Tweede Pinksterdag 1940 : Luchtgevechten boven West-Brabant en de Biesbosch.
Ten zuiden van Rotterdam vielen ze Duitse Junker Ju 87 Stuka duikbommenwerpers aan, maar werden op hun beurt aangevallen door Duitse Messerschmitts van het /JG 26. De Britse jagers waren geen partij voor hun Duitse tegenstanders. Vijf van de zes Defiants werden neergeschoten. Drie kwamen er respectievelijk neer in Geertruidenberg, Oosterhout en Zevenbergen, twee dus in de Biesbosch.
De Defiant L6958 werd gevlogen door piloot P/O S.R. Thomas. Samen met zijn boordschutter Lac. (Leading Aircraftman) John Stuart Mee Bromley (24), maakte hij een crashlanding op de Petrusplaat. Daarbij liet Bromley het leven. Zijn naam staat vermeld op het Runnymede Memorial, paneel 22. Piloot Thomas wist te ontsnappen. Lees hier het verhaal van de ontsnapping van Samuel Thomas, John Bromley en de berging van de L6958.
Het andere toestel, de L6960, maakte eveneens een crashlanding, nu op de Turfzakken. Beide bemanningsleden, piloot P/O Gordon Emery Chandler (20) en boordschutter Lac. Douglas Leslie McLeish (20) verloren daarbij het leven.
Chandler ligt begraven op het protestantse kerkhof van Made en Drimmelen, graf 6. McLeish ligt op het protestantse kerkhof van Werkendam, graf 7 op rij 7.
Op 24 juli 1942 kwam om 02.22 uur in de polder van S. Glerum (?) een Short Stirling I (W7567) van het 214 Squadron naar beneden. Piloot P/O Jack Dempsey Peel; navigator Sgt. Frederick Arthur William Thorne (22); bommenrichter F/Sgt. Peter John Withers (20); boordschutter Sgt. Eric Harold Cooper (21); boordschutter Sgt. John Brown Fleming (21), (RCAF) en boordwerktuigkundige Sgt. Denis Frank Dobson kwamen allemaal om. Zij liggen begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam, rij 8, graven 2-7. Alleen de radiotelegrafist Sgt. H. Chyriel Fairhall overleefde de crash. Hij kreeg medische bijstand van dokter Schols in Werkendam en werd daarna in krijgsgevangenschap afgevoerd.
Op 5 mei 1943 stortte om 02.38 uur in de Kievitswaard een Vickers Wellington X (HE244) neer van het 166 Squadron. De vijf bemanningsleden kwamen allen om en werden eveneens begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam. Het waren piloot Sgt. Arthur Irving Stark (22); bommenrichter F/Sgt. Harold Jackson Salisbury van de RCAF (25); navigator Sgt. Dennis High (28); boordschutter F/Sgt. Theodore Lafontaine van de RCAF en radiotelegrafist en boordschutter Sgt. James Arthur Beedim (34). Zij liggen naast hun strijdmakkers op rij 8, graven 8-12.
Op 25 april 1944 om 02.18 uur kwam in de Nieuwe Polder een Handley Page Halifax III (LV962) neer van het 424 (Canadese) Squadron. Vijf bemanningsleden kwamen om bij deze crash: piloot F/O Douglas Alexander Crosbie (27); de Australiër P/O Patrick Murray Moloney (34) (RAAF); bommenrichter F/O John Evan Tinline (24); boordschutter P/O Zenon Romeo Trudeau en boordschutter P/O Lawrence Joseph Henry Boudreau. Ook zij liggen begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam, rij 8, graven 13-17.
Er waren twee overlevenden: Sgt. C.M.A. Phyall en W/O R.W. Brown, beiden ook Canadees. Zij landden met hun parachute in Kille. Phyall raakte daarbij zwaargewond, Brown bleef helemaal ongedeerd. Ze werden allebei krijgsgevangen genomen.
Op 22 juni 1944 crashte rond 01.50 uur een Avro Lancaster III (LM508) van het 101 Squadron in de Biesbosch. De bemanning van deze Lancaster bestond uit acht man: piloot P/O G. Hingley (22); Sgt. S.D. Rogerson; F/O T.W. Ball; Sgt. L.V.H. Horrigan; Sgt. J. Gascoigne; Sgt. F. Sheard; F/Sgt. Thomas Handley Duff en Sgt. John Edward Keogh (30).
Deze laatste twee bemanningsleden zijn omgekomen bij de crash. Thomas Duff ligt begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam (rij 7, graf 1). Het stoffelijk overschot van Keogh is nooit gevonden, tot aan de berging van het wrak in het najaar van 2014. Lees hier het volledige verhaal van de Lancaster LM508.
Op 1 januari 1945 crashte Lt. Heinrich Wiese (22) met zijn Messerschmitt Bf 109K-4 (werknummer 330285) van 2./JG 27. Naar alle waarschijnlijkheid voerde Wiese een actie uit in het kader van de Operatie Bodenplatte. Lt. Wiese ligt begraven op de Duitse militaire begraafplaats Ysselsteyn in Venray, graf AL-3-66.
Dit is wat we op dit moment weten over de crashes dan wel noodlandingen in Werkendam. Of er nog slachtoffers zijn gevallen aan de grond, of dat er andere schade is ontstaan, weten we niet. Mochten er nog mensen zijn in Werkendam die hier meer van weten of kennis hebben van andere crashes en die met ons willen delen, dan zijn zij hierbij van harte uitgenodigd.
Ik ben Gerrit Vos woont in Werkendam en geboren 13- 08 -1950
Heb al 55 jaar 2 hulzen 20 m/m in bezit van een neergestort vliegtuig uit 1944,
van mijn oom Gerrit afkomstig die lichamen geborgen heeft van deze jongens en naar de begraafplaats heeft gebracht, ik dacht steeds dat ze van de Lancaster waren, maar ze komen van de Nieuwe polder dus zijn ze van de Halifax zoals ik nu lees. ben blij dat het hier nu lees. Groet Gerrit.
Peter van Kaathoven
zei op 13 februari 2019 om 12:34
maar waarom word er weer verder niet gesproken over duitse vliegtuigen; geschiedenis =verbaggering het hoort er nu eenmaal er bij
rr
zei op 7 april 2020 om 07:46
oeps nu pas ik zie het; ;wil mij vorige reakctie hier mee goed zetten ;er wordt wel over gepraat
Paul van Nieuwenhuyzen
zei op 3 juni 2021 om 22:17
Om even aan te vullen met dit Duitse Vliegtuig.
Grootvader Salomon zag ze op een bepaald moment door de Polder marcherend, terwijl ze "Germanische lieder" aan het zingen waren en intussen van de mooie omgeving aan het genieten waren?
11 mei 1940 – Junkers Ju 52
Dit vliegtuig was nabij Keizersveer beschoten en kon een min of meer geslaagde noodlanding maken op de Lepelaar. Alleen het landingsgestel werd daarbij zwaar beschadigd. Later werd het vliegtuig grotendeels leeggehaald en gesloopt door de omwonende boeren. Kerosine voor hun tractoren konden ze goed gebruiken en aluminium bleek goed buigbaar en bruikbaar materiaal als dakbedekking. Mogelijk staat in Hank nog een kippenhok met een dak bestaande uit onderdelen van het vliegtuig. Toen de Duitsers in het voorjaar van 1941 dit vliegtuig wilde bergen, bleek tot hun frustratie dat alleen het staartstuk nog intact was. Er zijn tientallen foto’s van het grotendeels door de boeren gesloopte vliegtuig. Overigens zijn er nooit represaillemaatregelen genomen tegen de boeren vanwege vernieling van dit vliegtuig.
Alle twaalf bemanningsleden kropen met wat bulten en schrammen uit dit vliegtuig. Ze maakten zelfs grapjes bij een boer waar zij een uur later koffie kregen. Daarna hadden zij commentaar op de Engelse motor in het bootje van Aike Kieboom dat hen overzette van Polder De Dood naar de Ganzewei. Weer later werden zij in de Kroonpolder gevangen genomen door het Hollandse leger dat gewaarschuwd was door boer Salomon Glerum.
Het is nog een gevecht geworden toen de Duitsers zich verstopte in het Koolzaad zo te lezen in de buurt van de Kroonbrug aan het einde van de Boomgatweg.
Op 13 mei 1940 stortte rond 06.50 uur in de Polder Bogers een Duitse Junkers Ju 87B-1 (een zogenaamde Stuka-duikbommenwerper) neer van de 12.(St)/LG 1. Dit toestel werd gevlogen door Uffz. Wilhelm Bienk. Stuka’s hadden twee bemanningsleden, een piloot en een radiotelegrafist/rugschutter.
Rond het zelfde tijdstip als waarop de Stuka neerstortte, moesten ook twee Britse jachtvliegtuigen van het type 
De Defiant L6958 werd gevlogen door piloot P/O S.R. Thomas. Samen met zijn boordschutter Lac. (Leading Aircraftman) John Stuart Mee Bromley (24), maakte hij een crashlanding op de Petrusplaat. Daarbij liet Bromley het leven. Zijn naam staat vermeld op het Runnymede Memorial, paneel 22. Piloot Thomas wist te ontsnappen. 
Op 24 juli 1942 kwam om 02.22 uur in de polder van S. Glerum (?) een Short Stirling I (W7567) van het 214 Squadron naar beneden. Piloot P/O Jack Dempsey Peel; navigator Sgt. Frederick Arthur William Thorne (22); bommenrichter F/Sgt. Peter John Withers (20); boordschutter Sgt. Eric Harold Cooper (21); boordschutter Sgt. John Brown Fleming (21), (RCAF) en boordwerktuigkundige Sgt. Denis Frank Dobson kwamen allemaal om. Zij liggen begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam, rij 8, graven 2-7. Alleen de radiotelegrafist Sgt. H. Chyriel Fairhall overleefde de crash. Hij kreeg medische bijstand van dokter Schols in Werkendam en werd daarna in krijgsgevangenschap afgevoerd.
Op 5 mei 1943 stortte om 02.38 uur in de Kievitswaard een Vickers Wellington X (HE244) neer van het 166 Squadron. De vijf bemanningsleden kwamen allen om en werden eveneens begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam. Het waren piloot Sgt. Arthur Irving Stark (22); bommenrichter F/Sgt. Harold Jackson Salisbury van de RCAF (25); navigator Sgt. Dennis High (28); boordschutter F/Sgt. Theodore Lafontaine van de RCAF en radiotelegrafist en boordschutter Sgt. James Arthur Beedim (34). Zij liggen naast hun strijdmakkers op rij 8, graven 8-12.
Op 25 april 1944 om 02.18 uur kwam in de Nieuwe Polder een Handley Page Halifax III (LV962) neer van het 424 (Canadese) Squadron. Vijf bemanningsleden kwamen om bij deze crash: piloot F/O Douglas Alexander Crosbie (27); de Australiër P/O Patrick Murray Moloney (34) (RAAF); bommenrichter F/O John Evan Tinline (24); boordschutter P/O Zenon Romeo Trudeau en boordschutter P/O Lawrence Joseph Henry Boudreau. Ook zij liggen begraven op het protestantse kerkhof van Werkendam, rij 8, graven 13-17. 
Op 22 juni 1944 crashte rond 01.50 uur een Avro Lancaster III (LM508) van het 101 Squadron in de Biesbosch. De bemanning van deze Lancaster bestond uit acht man: piloot P/O G. Hingley (22); Sgt. S.D. Rogerson; F/O T.W. Ball; Sgt. L.V.H. Horrigan; Sgt. J. Gascoigne; Sgt. F. Sheard; F/Sgt. Thomas Handley Duff en Sgt. John Edward Keogh (30).
