skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Neergestorte vliegtuigen op en rond het vliegveld Gilze-Rijen, 1943

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 16 oktober 2017
bijgewerkt op 24 april 2019
Op en rond het vliegveld ‘Fliegerhorst Gilze-Rijen’, zoals de Luftwaffe het vliegveld Molenheide ging noemen nadat ze het in juni 1940 in gebruik had genomen, zijn in de loop der oorlogsjaren veel militaire vliegtuigen (en mensenlevens) verloren gegaan, zowel in de Duitse periode als in de periode dat de geallieerden het vliegveld gebruikten onder de codenaam B.77.

Heinkel He-111De Luftwaffe ondernam flinke bouwactiviteiten aan vliegveld Molenheide na de capitulatie van Nederland in mei 1940. In september arriveerden de eerste vliegtuigen op de uitgestrekte nieuwe basis: Heinkel He-111’s van de II./KG 26 namen de Fliegerhorst in gebruik om bombardementen op Britse steden uit te voeren. Later kwam II./KG 30 met Junkers JU 88A’s en van april 1942 tot eind mei 1944 opereerden vanaf Gilze-Rijen Dornier Do-217’s van I./KG 2, III./KG 2 en II./KG 40. Gilze-Rijen behoorde zo vier jaar lang tot de voornaamste Duitse vliegvelden in ons land.

Begin september 1944 ontruimde de Luftwaffe Gilze-Rijen. De Britten herstelden vervolgens het door geallieerde bombardementen vernielde veld en gaven het de codenaam B.77. De 84 Group voerde met jachtvliegtuigen verkenningen uit en viel doelen aan zoals schepen, wegen en spoorwegverbindingen. Begin mei 1945 staakten de Britten de luchtoperaties vanaf Gilze-Rijen.

De oorzaken van de vele crashes op en rond het vliegveld zijn velerlei: het vliegveld werd beschermd door luchtafweerschut, het werd natuurlijk ook aangevallen door de geallieerden (en later door de Duitsers), er crashten vliegtuigen die beschadigd waren en nog net de landingsbaan probeerden te halen, of er gingen andere dingen mis, zoals motorstoringen bij het opstijgen of landen. En soms kwamen vliegtuigen ook met elkaar in botsing.

1943

Messerschmitt Bf-110Op 13 januari 1943, om 05.40 uur, ging het mis bij het opstijgen van een Messerschmitt Bf 110F-4 (werknummer 4678) van 1./NJG 1. Het toestel crashte bij de Rielse Dijk in Gilze. Zowel de piloot Ofw. Karl Wieland (29) als de radiotelegrafist Uffz. Günter Heu (21) kwamen om. Zij liggen begraven op Ysselsteyn, graven BL-3-54 en BL-3-55.

Op 4 februari 1943 stortte om 20.31 uur een Junkers Ju 88C-6 van Erg.St./NJG 1 (werknummer 360147) neer bij het landgoed “Koolhoven” (even ten noordoosten van het vliegveld) neer. Piloot Uffz. Rudi Wacker (21), radiotelegrafist Gfr. Wilhelm Schlaf (21) en boordwerktuigkundige Ogfr. Karl Harrer (24) verloren het leven. Zij liggen begraven op Ysselsteyn, graven AZ-7-166 tot en met AZ-7-168.

Op 14 mei 1943 maakte een Messerschmitt Bf 110F-4 (werknummer 4672) van 1./NJG 1 een noodlanding na een luchtgevecht. Piloot Fw. H. Nepperschmid en radiotelegrafist Uffz. G. Müller raakten gewond.

Avro Lancaster IIIVeel tragischer liep het op 17 mei 1943 af met de bemanning van de geallieerde Avro Lancaster III (registratienummer ED865, call sign AJ-S) van 617 Squadron, die die nacht om 02.00 uur door de Duitse luchtafweer geraakt werd en op het vliegveld neerstortte. Het toestel was die avond opgestegen vanaf het vliegveld Scampton in het kader van Operatie Chastice, bedoeld om stuwdammen in het Ruhrgebied te vernietigen. Geen van de bemanningsleden van de AJ-S overleefde de crash.

Piloot P/O Lewis Johnstone Burpee (DFM) (25) (RCAF); boordwerktuigkundige Sgt. Guy Pegler (21); navigator Sgt. Thomas Jaye (21), bommenrichter W/O II James Lamb Arthur (25) (RCAF), radiotelegrafist en boordschutter P/O Leonard George Weller (28) en de boordschutters Sgt. William Charles Arthur Long (19) en W/O II Joseph Gordon Brady (27) (RCAF) liggen begraven op het (Canadese) oorlogskerkhof in Bergen op Zoom. Burpee in graf 23 B 3; Pegler, Jaye, Arthur en Long in het collectieve graf 24 B 5-7; Weller in graf 27 A 6 en Brady in graf 23 A 1.

Messerschmitt Bf-110Twee dagen later, op 19 mei 1943, kwamen twee Messerschmitts Bf 110G-4 om 00.16 uur met elkaar in botsing. De eerste, werknummer 5372 van 2./NJG 1, stortte neer bij Hulten, even ten noorden van het vliegveld. De andere, werknummer 6104 van 1./NJG 1, kwam neer in het Rijensche Broek in Rijen. Alleen de radiotelegrafist van het eerste toestel, Uffz. K. Huhn, overleefde de crash. Zijn piloot, Lt. Alfred Meinke (20), en de bemanning van het tweede toestel, piloot Fw. Karl Leopold (26) en radiotelegrafist Uffz. Kurt Müller (23), liggen begraven op Ysselsteyn, respectievelijk in de graven BN-3-51, BM-3-74 en BM-3-73.

Op 12 juni 1943 werd het vliegveld aangevallen door de geallieerden. Om 00.29 uur werd een Junkers Ju 88G-4 van 6./NJG 2 op de grond vernietigd door F/O Wood van 605 Squadron. Op 15 juni 1943 werd de Messerschmitt Bf 110G-4 (werknummer 5253) van 1./NJG 1 zodanig geraakt in een luchtgevecht, dat de piloot zich om 01.30 uur genoodzaakt zag een crashlanding te maken op het vliegveld. Het toestel raakte zwaar beschadigd, piloot Ofw. H. Sommer en radiotelegrafist Fw. O. Glas raakten daarbij gewond.

Dornier Do-217Op 3 september 1943 botsten opnieuw twee vliegtuigen op elkaar. Om 22.32 uur kwam een Messerschmitt Bf 110G-4 (werknummer 5307) van 1./NJG 1 tijdens het opstijgen in aanraking met een landende Dornier Do 217M-1 (werknummer 5661) van III/KG 2. De piloot van de Messerschmitt, Uffz. Heinrich Kölling (28), kwam daarbij om het leven. Hij ligt begraven op Ysselsteyn, graf M-3-54.

Op 24 oktober 1943 crashte een Dornier Do 217K-1 (werknummer 4436) van 8./KG 2 dat op vliegbasis Gilze gestationeerd was, op de Vossenberg, ten zuidoosten van het vliegveld. De complete bemanning kwam hierbij om. Piloot Fw. Willi Mentchen (25) ligt begraven op Ysselsteyn, graf CQ-7-169. Waarnemer Ogfr. Alfred Waldstein (22) in graf CQ-7-170, radiotelegrafist Gfr. Josef Harnacke (21) in graf CQ-7-171 en boordwerktuigkundige Uffz. Kurt Schröder (23) in graf CQ-7-172. Op de kruisen van de laatste drie staat als overlijdensdatum 26 oktober 1943, terwijl op het kruis van Mentchen juist 23 oktober staat.

Focke Wulf-190Op 11 november 1943 maakte een Focke Wulf Fw 190A-6 (werknummer 550878) van II/JG 1, afkomstig van vliegveld Rheine, een buiklanding op het vliegveld nadat het in een luchtgevecht problemen had gekregen. Het toestel raakte flink beschadigd, de piloot overleefde het.

Op 29 december 1943 crashte een Junkers Ju 88C-6 van 8./NJG 2 (werknummer 750927), afkomstig van Gilze, om 20.40 uur bij de Bavelseweg. De bemanning verloor het leven bij deze crash. Piloot Uffz. Erwin Morgner (23) en boordwerktuigkundige Uffz. Josef Rothkopf (22) liggen begraven op Ysselsteyn, graven AZ-8-191 en AZ-8-192. Radiotelegrafist Uffz. R. Pfister heeft geen graf.          

Bronnen
Website Defensie.
Verliesregister 1939-1945.
Website Studiegroep Luchtoorlog.
Website Find a grave, begraafplaats Ysselsteyn.
Website Commonwealth War Graves Committee.

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.
Doe mee en vertel jouw verhaal!