Negotiewagen

Als 85-jarige herinner ik me Betje van Dijk nog goed, en ook haar zoon Ben en diens dochters Hettie en Sannie. Die twee hebben tegelijk met mij op de lagere school gezeten. Ze hadden een slagerswinkel hier in Geffen. Betje ging met haar negotiewagen overal langs de deur, ook in het buitengebied. Ze verkocht allerhande huishoudelijke artikelen. De familie Van Dijk was joods, en dat hebben ze tijdens de Duitse bezetting met de dood moeten bekopen.

Ook van de overval op Betje weet ik nog iets. Die zou 's morgens vroeg zijn gepleegd door leden van de Osse Bende. Maar Betje was niet voor de poes. Er werd verteld dat zij van één van de overvallers een stuk van zijn duim had afgebeten!

Hartelijk dank voor uw mooie aanvulling, mevrouw Van de Rijt. Op deze manier houden we de herinnering aan Betje van Dijk toch levend.

Ik vraag mij af wat er met de eigendommen zoals het huisje van Betje van Dijk is gebeurd. nadat zij niet meer terugkeerden. Volgens mij stond het oude huisje van Betje naast de boerderij van Van Bergen aan de Papendijk lang leeg. Ik dacht dat Jo van Griensven '( D'n baddy) daar no heeft gewoond in de jaren rond 1965 -70.

Hallo Wilhelm,

Bedankt voor je reactie, en ja, da's een interessante vraag. We zouden het, als we tenminste een adres weten, in het kadaster kunnen nazoeken wat er met het huis gebeurd is. Maar ik ben eerst te rade gegaan bij mijn collega Mariët, en die heeft al wat stappen ondernomen. Lees maar mee:

"Ik heb ook alvast even op de naam ‘Van Dijk’ gezocht in de Verkaufsbücher:

https://pointer.kro-ncrv.nl/hier-staan-van-joden-onteigende-panden-bij-jou-in-de-buurt

Hier zie je als je beweegt naar Geffen, of zoekt op Geffen dat er een huis verkocht is:
Dorpstraat 20
Eigenaar B. v. Dijk
Koper E.B.J.J. v. Dijk
Verkoopdatum 16/11/1943
Verkoopprijs 6000 gulden

Dat lijkt me toch wel te kloppen.
Maar als ik het adres Dorpstraat 20 in het kadaster volg kom ik niet bij de familie van Dijk uit, heel raar.
Maar gelukkig klopt het handelsregister op dit adres dan weer wel: https://proxy.archieven.nl/235/C757919BE6F943FCA943F530A65456C8
Blijkbaar is Betje in 1924 uitgetreden en daarna voor zichzelf begonnen. Maar het is zo niet te zien waar dat dan moet zijn. Dit bedrijf is in ieder geval in juni 1944 in liquidatie getreden."

Dus dat is al heel wat informatie maar ook nog wel wat vraagtekens. Gelukkig is onze collega Arnout een Geffen-kenner bij uitstek, en die duikt er nog verder in.

Wordt vervolgd dus!

Ik ben nog even aan het zoeken geweest.
Benjamin van Dijk 51, zijn vrouw Betje van Dijk-de Vries 52 hadden een slagerij aan de Dorpstraat nu nummer 26. Zij hadden twee kinderen Hetty 15 en Sally 9. De moeder van Benjamin 89 woonde daar ook. Allen werden in 1943 afgevoerd naar Duitsland en zijn omgekomen.
Aan de Papendijk nummer 6 in Geffen woonde een tante van de vader van Benjamin genaamd mejuffrouw Betje van Dijk 84 kennelijk vrijgezel ook afgevoerd en omgekomen. Ik las zojuist op de Geffense heenkunde Vladeracken site het verhaal over de stolperstenen die gelegd zijn in Geffen op die twee plekken. Mej. Betje is ook een keer overvallen door de leden van de bende van Oss. Zij was toen al al in de 70 en bloedend achtergelaten. (Boek Donker Oss)
Het huisje waar ik het eerder over had betreffende het eigendom was het huisje aan de Papendijk 6 waar mejuffrouw Betje van Dijk woonde. Dat oude huisje is er niet meer en op die plek staat nu een ander huis. Ook daar ligt een stolpersteen. Ik ben benieuwd naar de eigendomsoverdracht van destijds en aan wie dan wel.

In 1825 werkt de uit Alem afkomstige Benjamin van Dijk als dienstknecht bij Zadok van den Bergh (vader van de bekende Simon van den Bergh die aan de wieg staat van het bedrijf Unilever). Hier leert Benjamin het vak als slachter.
In 1864 koopt Benjamin een pand aan de Runrotstraat (huidig adres: Runrotstraat 25) in Geffen. Hij begint hier zijn eigen slagerij. Benjamin is van Joodse afkomst en trouwt met de Duitse Regina Kramer.

Benjamin en Regina krijgen drie kinderen die van belang zijn in dit verhaal, namelijk Francis (*05-09-1850), Isaac (*19-07-1855) en Elisabeth (*28-12-1859).

Het pand aan de Runrotstraat wordt in 1885 door Isaac verkocht aan Wilhelmus Janszoon den Doelen. Zelf koopt hij van de onderwijzer Johannes Gloudemans in 1913 het pand aan de Dorpstraat waar hij een slagerij begint. Isaac komt op 30 januari 1937 te overlijden waarna er een deling volgt van zijn goederen. Zoon Benjamin neemt de slagerij over van zijn vader.

Het kadaster meldt het volgende over dit pand in de oorlog: "onderstaand onroerend goed is op grond van artikel 7 der verordening no. 154/41 van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied van 4 augustus 1941 in beheer genomen door de Niederländische Grundstücks verwaltung te 's-Gravenhage."

In de oorlog op 16 noember 1943 wordt het pand verkocht aan Everard Bernard Joan Joseph van Dijk, exploitant van kermisbedrijven te Oss die het kort daarna verkoopt aan de slager Cornelius Hilarius van der Heijden.

Dochter Elisabeth (*1859) gaat wonen in de Papendijk en blijft heel haar leven vrijgezel. Zij komt in 1943 om het leven in Sobibor (Polen). Dit pand heeft zij vermoedelijk gehuurd. Mede doordat in de verkoop van het huis in de Papendijk, sectie C 1849 aan de weduwe Pendraat op 2 augustus 1902, de opmerking staat dat de verkoper voor zich houdt de planken op de zolder boven de woning van Betje van Dijk.

De kinderen van Benjamin van Dijk en Regina Kramer kopen in 1879 een pand in de Dorpstraat (huidig adres: Dorpstraat 27). Na de scheiding van 1885 wordt zoon Francis (*1850) eigenaar van dit pand. Hier heeft hij een winkel. In 1903 verkoopt hij dit pand aan Antonius Hendriks.

Arnout, De opmerking in de verkoop is mij niet geheel duidelijk.

Met de opmerking bedoel ik dat in de verkoopakte van 2 augustus 1902 staat vermeld dat het huis verkocht wordt aan de weduwe Pendraat. Behalve de planken die op de zolder liggen boven de woning van Betje van Dijk, die verkoopt de verkoper niet.

over de fam van dijk en dorpstraat 20 en degenen van die fam die naar Oss zijn vertrokken verschijnt een zeer uitgebreid artikel in Auw Neijs maart 2022

Bedankt voor deze tip, J. Veltman. Wellicht is het ook mogelijk om dan een linkje naar het artikel te plaatsen?

het artikel is gisteren naar BHIC toegezonden

Dag meneer Veltman, bedankt voor uw berichtje.

Het verhaal Duistere praktijken en handel in Joods onroerend goed van Ruud Verhagen is nu te lezen via de volgende link:

https://www.bhic.nl/media/document/file/handel-in-joods-bezit-n.pdf?7-1-13