Oordeel zelf: tussen 1825 en 1831 trok er onder verantwoordelijkheid van de Gouverneur een flink aantal taxateurs of schattersdoor de hele provincie om alle gebouwde en ongebouwde eigendommen van een waardering te voorzien ten behoeve van de nieuwe grondbelasting die de regering wilde gaan instellen. Het vaststellen van de belastbare opbrengst was logischerwijze een van de meest heikele onderdelen van het hele kadaster- en belastingplan.
De taxateurs begonnen met het maken van een beschrijving van iedere gemeente. Zie hier wat ze over Oeffelt te melden hadden in hun Tabel van klassificatie der grond-eigendommen.
Ligging
De gemeente Oeffelt ligt aan de rivier de Maas, 7,5 mijlen ten oosten van
’s-Hertogenbosch, de hoofdplaats van het arrondissement.
Aangrenzende gemeenten
Oeffelt grenst ten noorden aan de gemeente Cuijk, ten oosten aan de Limburgse gemeente Gennep, ten zuiden aan de gemeente Beugen en ten westen aan Haps.
Rivieren en beken
De rivier de Maas, die bevaarbaar is, overstroomt in de winter de hooilanden in de uiterwaarden. De Maas is tevens de oostelijke grens tussen Oeffelt en de provincie Limburg. Verder zijn er enkele waterlopen die het overtollige water afvoeren.
Grote wegen en buurtwegen
De grote weg van Nijmegen naar Venlo loopt van noord naar zuid door deze gemeente, verder zijn er verschillende goed onderhouden wegen.
Reliëf
De ondergrond is vrij egaal, er zijn geen heuvels of uitstekende hoogten, maar de hooilanden liggen aanmerkelijk lager dan de landbouwgrond.
Vruchtbaarheid van de grond
De grond is van zeer goede samenstelling en er wordt met zorg op de grote, middelmatige en kleine percelen verbouwd. Er zijn heidegronden, geschikt om te beplanten met dennenbossen en hakhout. Ze kunnen ook tot waardevoller landbouwgrond en weiland ontgonnen worden.
Landbouwproducten
De grondopbrengst is vooral rogge, boekweit, haver, gerst, erwten, klaver en aardappelen. Een gedeelte van de gemeente is met hakhout en opgaande bomen beplant.
Paardenfokkerij en vee
Er worden meestal voldoende paarden gefokt voor eigen gebruik van de landbouwers. De overtollige grasgewassen worden gebruikt door het vee en de schapen, hoewel er slechts twee kudden zijn met 30 à 40 schapen.
Handel
De landbouw is het voornaamste handelsproduct en men drijft enkel handel in landbouw- en veeteeltproducten en boter.
Huizen
Oeffelt bestaat uit het centrum, dat vrijwel in het midden van de gemeente ligt, en enkele verspreid liggende huizen. Het centrum heeft ongeveer …..min of meer goed gebouwde huizen. Tot de eerste drie klassen behoren de voornaamste huizen, zoals de grote boerderijen en winkels, terwijl de overige huizen aanzienlijk slechter zijn. Vooral de huizen in de vijf laagste klassen zijn klein en slecht onderhouden.
Bevolking
De totale bevolking van Oeffelt telt 860 personen.
Ongebouwde eigendommen
Landbouwgrond
De landbouwgrond is ingedeeld in vijf klassen.
De 1e klasse ligt dicht bij het centrum en heeft bruine zandachtige kleigrond, op een waterdoorlatend zandbed van 4 decimeter dik, die om de 4 jaar gemest wordt en waarop alles geteeld kan worden. Per bunder geschat op ƒ 42,00.
De 2e klasse heeft zeer goede bruine met klei vermengde zandgrond die met een diepte van 3 à 4 decimeter op waterdoorlatend zand ligt. Men verbouwt er vooral rogge, gerst, haver, klaver en aardappelen, tenzij er om de 2 à 3 jaar gemest wordt. Per bunder geschat op ƒ 32,00.
De 3e klasse heeft geelachtige vaste lage zandgrond, met een diepte van 2 à 3 palmen, bij jaarlijkse bemesting geschikt voor het telen van rogge, boekweit en aardappelen. Geschat op ƒ 22,00.
De 4e klasse heeft laag gelegen leemachtige zandgrond, die jaarlijks gemest moet worden. Geschat op ƒ 22,00.
De 5e klasse bestaat uit enkele voormalige heidevelden. Geschat op ƒ 4,00.
Moestuinen
De moestuinen liggen bij de woningen en zijn in twee klassen ingedeeld:
De 1e klasse heeft met vruchtbomen beplante tuinen. Ze liggen meestal op met heggen omgeven goede landbouwgrond, waarop verschillende groenten worden geteeld. De waarde is per bunder eenderde hoger dan de 1e klasse landbouwgrond, geschat op ƒ 56,00.
De 2e klasse ligt op minder goede grond, en is onregelmatiger met slechter groeiende appel-, peren- en kersenbomen beplant of met groenten voor eigen gebruik. Geschat als de 2e klasse landbouwgrond op ƒ 42,00.
Boomgaarden
De boomgaarden zijn door heggen omgesloten stukken grond, in twee klassen ingedeeld.
Onder de 1e klasse vallen de boomgaarden bij de 1e klasse tuinen, die beplant zijn met goede appel-, peren- en kersenbomen, waarvan de ondergrond met graszoden bedekt is. Geschat op ƒ 56,00.
Van de 2e klasse zijn de tuinen met minder goede vruchtbomen beplant, eveneens op een met graszoden bedekte ondergrond. Geschat op ƒ 24,00.
Hooilanden
De hooilanden liggen langs de rivier de Maas.
1e klasse: Deze hooilanden liggen op zeer voedzame kleigrond langs de rivier de Maas. Doordat de rivier ‘s winters buiten de oevers treedt, worden de hooilanden vruchtbaar en geven zonder bemesting veel voedzaam hooi en een goede tweede oogst. Geschat op ƒ 65,00.
2e klasse: De hooilanden van deze klasse, worden door dezelfde rivier overstroomd, maar liggen op minder goede grond. Door hun lagere ligging overstromen ze ‘s zomers eerder en geven een lagere opbrengst met slechter hooi. Geschat op ƒ 55,00.
3e klasse: Deze hooilanden liggen laag en produceren zuur en liesachtig hooi en nagras. Ze liggen verder van de rivier de Maas af. Geschat op ƒ 40,00.
4e klasse: Deze liggen zo laag, dat zij in droge zomers alleen maar zuur gras en schrale beweiding opleveren. Geschat op ƒ 30,00.
Weilanden
De weilanden zijn naar de verschillen in grondsoort en ligging in vijf klassen ingedeeld.
1e klasse: Deze weilanden liggen bij 2e klasse landbouwgrond en leveren goed voedzaam gras op. Geschat op ƒ 32,00.
2e klasse: Deze weilanden liggen bij 3e klasse landbouwgrond, en brengen bij zware bemesting goed gras op. Geschat op ƒ 22,00.
3e klasse: Liggen bij 4e klasse landbouwgrond en leveren weinig gras op. Geschat op ƒ 12,00.
4e klasse: Deze weilanden liggen langs de rivieren en staan in natte jaren vaak onder water en leveren daardoor slechts weinig en zuur gras op. Geschat op ƒ 4,00.
Hakhout
Het hakhout heeft men in twee klassen ingedeeld.
1e klasse: Dit hakhout is met goed groeiend elzen- en eikenhout beplant, ligt op lage beemdgrond en wordt om de vijf jaar gekapt. Geschat per bunder op ƒ 14,00.
2e klasse: Dit hakhout ligt op heidegrond met eikenstruiken beplant. Geschat op ƒ 4,00.
Dennenbossen
De op heidegrond aangelegde dennenbossen zijn in twee klassen ingedeeld.
1e klasse: Deze dennenbossen liggen op goede heigrond, met goed groeiende dennenbomen. Geschat op ƒ 12,00.
2e klasse: Liggen op heidegronden en zijn dun beplant met dennenbomen. Geschat op ƒ 6,00.
Heide
De heidegronden zijn in drie klassen ingedeeld.
1e klasse: Deze heidegronden zijn in droge zomers te beweiden en kunnen zeer goed ontgonnen worden. Geschat op ƒ 2,00.
2e klasse: Deze afgegraven heidegronden leveren niets op, maar zijn wel geschikt om ontgonnen te worden. Geschat op ƒ 1,00.
3e klasse: Deze heidegronden brengen alleen de gewone heiplant op en zijn geschat op het wettelijk minimum van ƒ 0,25.
Moerassen
Moerassen die in droge zomers te beweiden zijn door kalveren en jongvee zijn per bunder geschat op ƒ 1,00.
Pont en voetveer
Het pont en voetveer op de rivier de Maas is geschat op ƒ 100,00.
Visserij op de rivier de Maas
De visserij op de rivier de Maas is geschat op ƒ 15,00.
Gebouwde eigendommen
Windgraanmolen
De windgraanmolen is een houten standaardmolen met twee paar maalstenen, die tegelijkertijd zouden kunnen werken, verhuurd door de eigenaar J. Dinthe. Het netto inkomen van dit fabrieksgebouw, na aftrek van een derde deel voor verval, kosten van onderhoud en herstel, wordt geschat op ƒ 300,00.
Bierbrouwerij
De bierbrouwerij staat in sectie A.703 en heeft een ketel met een inhoud van 18 vaten, een roerkuip, die tegelijk als geilkuip (voor de gisting) dient, met een inhoud van 13 vaten en 18 kannen, met koelbakken en verdere materialen. Het netto inkomen is geschat op ƒ 24,00.
Leerlooierij
De leerlooierij staat in sectie A.214 en heeft zes looikuipen, waarvan twee onder een dak en vier in de open lucht met vier laafkuipen. Het netto inkomen is geschat op ƒ 30,00.
Huizen
De huizen van Oeffelt zijn, naar de zichtbare verschillen, in negen klassen ingedeeld. De huizen worden meestal door de eigenaars zelf bewoond. De boerderijen die met schuren en bijgebouwen verhuurd worden, zijn moeilijk te classificeren en worden ingedeeld naar afmeting, inrichting en staat van onderhoud.
De 1e klasse bestaat uit een goed ingericht woonhuis, met drie ruime kamers, twee kleine slaapvertrekjes en een achterkamertje.
Als representatief pand geldt hier het huis sectie A.565 van eigenaar Jan Cruijsen, met een huurwaarde van ƒ 54,00.
De 2e en 3e klasse zijn goede ingerichte woonhuizen van winkeliers en ambachtslieden, met een keuken en twee à drie kamers.
Representatief pand 2e klasse sectie A.791 van Pieter Jansen en sectie B.220 van Johannes Dinther, huurwaarde ƒ 45,00.
Representatief pand 3e klasse sectie A.803 van Willebrordus Graat, huurwaarde ƒ 36,00.
De 4e en 5e klasse zijn woningen van ambachtslieden, goede boerenhuizen met een à twee kamers en keuken.
Representatief pand 4e klasse sectie A.776 van Herman van der Biezen en sectie A.750 van Gerrit Stoffelen, huurwaarde ƒ 27,00.
Representatief pand 5e klasse sectie A.855 van W. van Kempen en sectie A.541 van Jan Bax, huurwaarde ƒ 21,00.
De 6e en 7e klasse zijn boerenwoningen met een keuken en ‘moosje’ (gootsteen).
Representatief pand 6e klasse sectie A.134 van Gerrit Stoffelen en sectie B.243 van de weduwe en kinderen Mooren, huurwaarde ƒ 15,00.
Representatief pand 7e klasse sectie A.162 van Hendrikus Fijten en sectie B.17 van Andries Schie, huurwaarde ƒ 6,00.
De 8e klasse zijn met steen gebouwde matige arbeiderswoningen.
Representatief pand 8e klasse sectie B.2 van Jan Peters en sectie B.119 van Peter Hermans, huurwaarde ƒ 6,00.
De 9e klasse zijn in leem gebouwde hutten.
Representatief pand 9e klasse sectie B.110 van de weduwe en kinderen A. Hol en sectie B.571 van M. Philips, huurwaarde ƒ 3,00.
