Boekenkasten zijn er over vol geschreven; over de Duitse bezetting en de ingrijpende gevolgen van de Tweede Wereldoorlog. Maar vaak zijn het juist die paar regels in de marge die geschiedenis tot leven roepen en opeens heel dichtbij brengen. Zoals die ene kanttekening uit het archief van Vierlingsbeek.
"Hé, dat is opmerkelijk; van augustus '44 tot september '44 worden alle geboorteaktes opeens opgetekend door de Opperwachtmeester van de rijkspolitie", constateert collega Harry van het BHIC. Totdat op één van die pagina's duidelijk wordt waarom dat gebeurt.
De ambtenaar van de burgerlijke stand blijkt te zijn ondergedoken. De opperwachtmeester - aanwezig 'ter bezoeking van de gemeente' - besluit de geboorten op te tekenen. Na de bevrijding wordt het alsnog door een 'bevoegd ambtenaar' in de juiste boeken bijgeschreven.
In september 1944 ligt Vierlingsbeek in de frontlinie van de slag om Overloon. Het dorp krijgt het zwaar te verduren. Inwoners moeten hun huizen verlaten en het dorp wordt grotendeels in de as gelegd. Het kasteel De Hattert wordt met de grond gelijk gemaakt en ook de kerk wordt verwoest, samen met bijna een derde van alle woningen. Het is opmerkelijk dat de Vierlingsbeekse archiefbescheiden de oorlog hebben overleefd.
Dankzij het doortastend optreden van enkele ambtenaren kon het meeste worden gered. Wel getuigt de desolate toestand van sommige dossiers, aangetast door vocht en granaatscherven, nog van het oorlogsverleden. Ook kon nog net worden voorkomen dat iemand de hele boel opstookte. Desalniettemin is het archief deze oorlogstijd niet zonder kleerscheuren door gekomen. Op geen enkele manier te vergelijken met al het persoonlijke leed maar ook papier draagt al die decennia nadien de littekens van die tijd met zich mee.
"Hé, dat is opmerkelijk; van augustus '44 tot september '44 worden alle geboorteaktes opeens opgetekend door de Opperwachtmeester van de rijkspolitie", constateert collega Harry van het BHIC. Totdat op één van die pagina's duidelijk wordt waarom dat gebeurt.
