Op Pensionaat Mariëngaarde (1964-1967)

Ik had wat boeken gelezen van Joop ter Heul, welke verhalen zich afspeelden op een kostschool, dus het leek mij wel leuk. In werkelijkheid bleek het echter toch heel anders te zijn, en veel strenger.

Slaapzaal met chambrettes

De leerlingen van de lagere school en de Mulo werden gescheiden. Ik zat in de 4e klas lagere school, dus ik had als slaapgelegenheid een chambrette: op een lange grote zaal waren allemaal hokjes, welke aan de bovenkant open waren, en waar een gordijn voor hing ter afsluiting. In het hokje stond een bed, een kledingkast en er hing een wasbak waar je je 's ochtends aan kon wassen. Je had geen enkele privacy, want je mocht niets op slot doen. Overdag werden de chambrettes vaak gecontroleerd door de nonnetjes. Je mocht ook niet op de slaapzaal komen overdag.

's Avonds om ongeveer 20.00 uur moest iedereen zich opstellen in een lange rij van drie personen naast elkaar, en dan liepen we tegelijk naar de slaapzaal. Daar kreeg je ongeveer 10 minuten om je tanden te poetsen, te wassen en je pyjama aan te doen. Na die 10 minuten gingen de lichten uit. Ik had van mijn vader een kleine zaklamp gekregen, zodat ik af en toe stiekem onder de dekens nog wat kon lezen. Als een van de nonnetjes dit echter merkte kreeg je straf. Ook mocht je op de slaapzaal niet met elkaar praten.

Dagritme

's Ochtends werden we al heel vroeg gewekt. Een van de nonnetjes kwam de slaapzaal op en luidde hard een bel. Vervolgens moest iedereen snel haar bed uit, want de non ging alle hokjes af om te kijken of iedereen uit bed was. Je had ongeveer 10 à 15 minuten om je gezicht te wassen, tanden te poetsen en aan te kleden. Daarna moest iedereen verzamelen bij de ingang van de slaapzaal, waarna we weer in een lange rij van drie personen naast elkaar naar de recreatiezaal liepen, waar iedereen haar servet uit haar kastje kon halen. Iedereen had een kastje van 1 m2, waar men wat kleine spulletjes in kon doen, zoals wat boekjes of een pop. Die kastjes mochten ook niet op slot, en werden regelmatig gecontroleerd.

Hierna liep de rij naar de eetzaal (refter), waar iedereen zijn eigen vaste plaats aan een van de vele tafels had. Iedereen had een nummer: ik was nummer 94. Dit nummer stond ook in alle kleding genaaid.

Na het ontbijt gingen we naar school (intern). Eens in de week, op woensdag, gingen we nog voor het ontbijt naar de kerk, daarna ontbijten, naar de slaapzaal om je bed te verschonen, en dan naar school.

Na schooltijd moesten we buiten op de binnenplaats blijven. We hingen daar dan wat rond, speelden wat, of probeerden kastanjes van de grote kastanjeboom af te gooien. Je mocht niet van de binnenplaats af; alles speelde zich op het terrein van Mariëngaarde af. Alles was ook afgezet met hekken, zodat niemand er op of af kon. We mochten als we wilden meehelpen in de tuin om bonen te plukken. Dat deed ik heel graag. Tussen het plukken door at ik veel bonen (doperwten) rauw op. Was heerlijk, tot ik op een dag erge kramp in mijn buik kreeg, dus daarna heb ik dat maar niet meer gedaan.

Op woensdagmiddag moesten we allemaal weer in een lange rij opstellen, en gingen dan een wandeling door de nabij gelegen bossen maken.

Ik had daar ook de nodige vriendinnen: Judith Blankers was mijn beste vriendin. Daarnaast had ik een vriendin die Adrie heette. Zij kwam uit Brabant en haar ouders hadden een slagerij. Dan was er nog een vriendin met de naam Tonny, die ook ergens uit Brabant kwam (in de buurt van Venlo dacht ik), en een Amerikaans meisje, van wie de ouders in Amerika woonden.

Met etenstijd mochten we naar binnen. Op tafel stonden pannen met eten, en die pannen moesten helemaal leeg zijn. Na het eten kwamen de zusters langs de tafels, en als de pannen niet leeg waren, schepten zij de pannen leeg op de borden van de meisjes, ongeacht of je het eten wel of niet lustte. Je was verplicht om alles op te eten.

Ik kan mij nog goed herinneren dat wij een keer tijdens de lunch rauwe witlof met ham kregen. Ik vond dat zo vies, en weigerde het te eten. Ik moest net zo lang aan tafel blijven zitten tot ik het op had. 's Avond met het avondeten stonden er mooie salades op tafel. Het zag er heerlijk uit, maar toen ik goed keek, bleek dit weer rauwe witlof met ham te zijn. Ik moest dus weer heel lang blijven zitten tot ik het naar binnen had gewerkt. Hetzelde geldt voor roggebrood. Vond ik ook heel vies, maar moest het toch opeten.

Na het avondeten had je even vrije tijd, en kon je in je dagboek schrijven, brieven naar huis schrijven of met je barbie pop spelen.

Post

Alle post die je verstuurde of die voor je binnen kwam, werd gecontroleerd. Je mocht bijvoorbeeld geen post van jongens ontvangen. Ik had een correspondentievriendje in Limburg, die ik nog nooit had gezien, maar waar ik alleen mee correspondeerde. Hij zette als afzender altijd een meisjesnaam op de brief. De nonnetjes merkten dit echter, en gingen de brief hardop voorlezen. Daarna kreeg ik heel erg op mijn kop. Een van de meisjes presteerde het om een brief te verzegelen. De brief werd opengescheurd, en zij kreeg straf.

Straf bestond er meestal uit dat je na het eten alle vaatwerk moest opruimen voor een bepaalde periode, of voor een bepaalde periode alle vaatwerk moest asfwassen, of je mocht in het weekend niet naar huis.

Naar huis of eenzaam achterblijven

Eens in de veertien dagen mochten wij naar huis. 's Zaterdagmiddag na schooltijd mochten we weg, en dan moesten we of zondagavond voor 22.00 uur weer terugzijn, of op maandagochtend voordat de school begon. Het was voor mijn vader te duur om mij iedere veertien dagen over te laten komen naar Utrecht (waar hij woonde), dus ik kon helaas maar een keer per maand een weekendje naar huis. Ik vond dat verschrikkelijk. Als je in het weekend op Mariëngaarde was, terwijl bijna iedereen naar huis was, dan moest je maar zien hoe je je vermaakte. Je zag helemaal niemand, alleen 's avonds als je naar bed moest en 's ochtends als je opstond. Ik voelde mij dan heel eenzaam.

Ook moesten we vaak naar de kerk: iedere woensdagochtend om 07.00 uur, zaterdagmiddag om 18.00 uur, zondagochtend voor het ontbijt, en zondagmiddag om 18.00 uur.

Twee keer in de week mochten we snoep kopen: op woensdag voor 10 cent, en op zondag voor 15 cent. De nonnetjes kochten dan wat verschillende soorten snoep, welke ze uitstalden in de kast en waaruit je kon kiezen

Etiquette

De etiquette was ook streng: je mocht niet in een lange broek lopen, als je lang haar had mocht je dat niet los dragen, geen minijurken of minirokken, en altijd keurig met mes en vork eten.

Je mocht niets van je eten weggeven aan iemand anders (als je het bijvoorbeeld niet lustte), je mocht niet teveel suiker in je thee doen, anders mocht je in je volgende kop thee geen suiker meer doen. Als je op vakantie was, mocht je nooit een kaart sturen naar een van je vriendinnen op het pensionaat, je mocht nooit iets uitlenen aan elkaar of iets aan iemand geven. Ik had een keer een paar oorbellen aan een vriendinnetjes gegeven. Daar heb ik toen erge straf voor gehad.

Sport en ontspanning

Er werd veel aan diverse sporten gedaan, en eens per jaar hadden we een sportdag. Dat was erg leuk. Ook hadden we af en toe een filmavond of werd er een toneelstuk opgevoerd. Ikzelf heb een keer aan een toneelstuk meegedaan en was daarin prinses Simara van Java. Ik was zo trots.

De nonnetjes letten erg op wat voor lektuur je las. Als zij vonden dat een boek niet geschikt voor je was, werd het direct afgepakt, en kreeg je op je kop.

Straf

Ik was over het algemeen erg netjes en meegaand en hield mij keurig aan alle regels. Maar op dag had ik het wel erg bont gemaakt in de ogen van de zuster: ik had aan een van de meisjes een uitdrukking uitgelegd die ik van iemand had gehoord (een seksuele uitdrukking met je duim tussen je wijs- en middelvinger). Zij had dit weer aan iemand anders doorverteld omdat ze het prachtig vond. Tot een van de zusters het hoorde en vroeg van wie zij dat hadden. Er werd direct verteld dat het van mij kwam. De zuster werd toen zo vreselijk boos, dat zij mij een pak slaag gaf. Voor straf moesten dat meisje en ik de hele week meteen na het eten naar bed. Toen dat meisje en ik in de slaapkamer waren, klom ik tegen het houten schot van mijn chambrette op om haar iets te kunnen zeggen. Wij waren gezellig aan het kletsen, maar ik had niet in de gaten dat een van de zusters de slaapzaal op was gekomen en ineens in mijn kamertje stond. Ik heb toen weer een pak slaag gekregen, en ik mocht het weekend niet naar huis. Dat vond ik heel erg, vooral omdat ik maar eens in de maand naar huis kon.

Eenzame feestdag pakt goed uit

In de 6e klas van de lagere school moesten we hernieuwing van de doopbeloften doen. Dat was een hele ceremonie met feest. Alle ouders zouden komen kijken. Helaas kwam mijn vader niet. Na deze ceremonie gingen alle meisjes met hun ouders mee die dag om het te vieren, behalve ik. De zuster vond het ook heel zielig voor mij, en toen we uit de kerk kwamen, riep zij mij bij zich en gaf mij een gouden ringetje. Dat vond ik zo lief van haar. De ouders van een van de andere meisjes vonden het ook zielig, en die stelden voor dat ik die dag met hen mee ging. Dus heb ik toch nog een leuke dag gehad.

Op de Mulo

Na de lagere school ging ik naar de Mulo. Die was ook in hetzelfde gebouw. Ik was heel trots, want in plaats van een chambrette op een slaapzaal, kreeg ik nu een eigen kamertje met een deur op een andere slaapzaal. Die deur mocht je wel nooit afsluiten, maar ik was helemaal gelukkig met mijn eigen kamertje. Het was een periode van veel studeren, want als de school was afgelopen, moesten we de rest van de middag in de klas blijven om te studeren tot het avondeten. Na het avondeten moesten we terug naar de klas om weer te studeren. Daarna mocht je een half uurtje wat voor jezelf gaan doen, en dan was het bedtijd.

Erg lang heb ik niet van mijn eigen kamertje kunnen genieten, want in de loop van dat jaar kreeg mijn vader een eigen huis, en heeft hij mij direct van het pensionaat afgehaald, en ben ik naar Utrecht terug gegaan.

Als ik terug kijk op deze drie jaar op pensionaat Mariëngaarde, dan zie ik dat ik daar toch veel heb geleerd: er werd veel aan studie gedaan, etiquette, algemene ontwikkeling. Hier heb ik in mijn latere leven toch veel aan gehad. Enige nadeel was dat ik mij vaak eenzaam voelde, omdat ik maar eens per maand even naar huis kon. De zusters waren streng, maar in mijn ogen toch ook wel rechtvaardig. Toen ik op dit pensionaat kwam, had ik bijna geen kleding. Twee van die zusters hebben toen wat leuke kleding voor mij gemaakt.

Als ik lees hoe het er in die tijd op andere internaten aan toe is gegaan, en de meisjes als slaven werden gebruikt in de wasserettes en naai-ateliers (en ook nog eens seksueel misbruikt werden), dan kan ik alleen maar denken: wat heb ik een geluk gehad dat ik deze drie jaar bij deze lieve nonnetjes heb doorgebracht.