De Vestdijk en zijn krakers

De Vestdijkflat

De flat was het eigendom van Van der Meulen Ansems, een grote autohandelaar in Eindhoven die onder de flat een benzinepomp en garage had. Het was de voormalige verpleegstersflat van het binnenziekenhuis. Er was een voorkraak gedaan zodat de deur, die toegang gaf tot vier etages, gemakkelijk opengemaakt kon worden. De eigenaar woonde in een villa recht tegenover de flat. Hij meldde zich en stak een voet tussen de deur. Wij verzochten hem die voet eruit te halen voordat deze zou sneuvelen. Eenmaal binnen hingen we spandoeken op en barricareerden wij de boel, zodat de M.E. ons er niet uit zou krijgen. Met mandjes en touw werden er voorraden binnengehaald en in de kortste keren was er veel publiek die naar de gebeurtenissen kwam kijken. Door omstanders gedoneerde flessen wijn en soep takelden wij naarboven.

We ontdekten dat de flat nog geheel intact was. Er stonden bedden in en er was een voorraadkamer met lakens et cetera en nog een geheel werkende keuken. Ook troffen we een soort van kantine aan, waar we meteen die eerste dag een vergadering hebben belegd. Hoezo kraken voor één dag? Er werd gestemd en het pand zou voor langere tijd worden gekraakt. Er waren meteen al tientallen bewoners die wilden intrekken. Ik was een van hen, het werd mijn derde verhuizing. Hoewel ik al in Tivoli woonde, zag ik dit wel zitten zo dicht bij de stad.

Ondertussen was de politie al gearriveerd via de kelder van het pand. Wat bleek: er was een tunnel onder de Vestdijk door naar het voormalige binnenziekenhuis, waardoor ze naar binnen waren gekomen. De flat werd vanuit de tuin in de gaten gehouden door de rechercheurs van de gemeente Eindhoven. Enkele dagen later stond er een statief in de tuin en werden foto's genomen met telelenzen. Omdat ik er vanuit ging dat ze mij niet kenden, van een andere actie, heb ik toen nog op een grote ladder leuzen op de gevel geschilderd. Ik had een witzomer jasje aan. Ik heb op de achterkant nog een groot vraagteken geschilderd, zo van 'kom er maar eens achter wie ik ben'.

Krakers, Rebels en Cowboys

Binnen enkele weken stroomde het pand vol. Soms werden er midden in de nacht mensen opgenomen, zoals jongeren die van huis uit weg waren gelopen of een vrouw met kinderen die door haar man werd mishandeld. We waren net een gratis hotel en door de hulpverlening werden mensen naar ons doorverwezen door bijvoorbeeld het JAC en Fiom. Er ontstond een soort organisatie en er kwamen bewonersvergaderingen.

Er waren vier etages, waar ook verschillende soorten krakers kwamen te wonen. Op de eerste twee etages woonden de meeste idealisten. Daarboven zaten de mensen die onderdak nodig hadden, waaronder wat later bleek ook criminelen, drugsgebruikers, en leden van de Rocking Rebels (motorbende uit Eindhoven Centrum) die op Koninginnedag nog geprobeerd hadden om krakers uit andere gekraakte panden te verjagen. Er werd tussen de krakers en de Rocking Rebels een soort van niet-aanvalsverdrag gesloten, in ruil waarvoor enkelen van hen in de flat mochten komen wonen. Dit was achterafgezien geen goede zet van de toenmalige inwoners. Met hen kwam namelijk ook de criminaliteit en het gebruik van harddrugs binnen. De feestzaal werd al snel een illegaal café waar geld werd verdiend door de krakers maar ook door mensen persoonlijk.

Naar buiten toe - de krant, de gemeente en politie - organiseerden de krakers een soort van persstilte en ze boden geen onderhandelingsmogelijkheden. Men was bang dat we, als we teveel informatie naar buiten zouden brengen, te kwetsbaar zouden zijn bij ontruimingen. Er was al snel een groepje, wat we nu een soort van beveiligers zouden noemen. Die liepen rond met walkie talkies en waren stiekem bewapend. Vooral de dreiging van de Rocking Rebels speelde hierbij een rol. Eén iemand had samen met zijn vriendin alle sleutels in handen. (Later bleek dit iemand van de BVD te zijn.) In het pand stonden op de gangen tonnen gevuld met scherven en er was een soort van deurbeleid. Sommige van deze cowboys waren zeker een beetje geschift. Eentje noemden we Walkie Talkie. Een andere kwam van de RPI en had TBR gekregen vanwege brandstichting. Hij zou wel op het balkon gaan staan met een sigaret, dan durfde de politie niet naar binnen, zei hij: 'ze kennen mij'. Gevaarlijk natuurlijk! Onder het balkon lag een groot benzinestation en een taxicentrale. Wij wilden eigenlijk van hem af, maar hoe? Gelukkig vertrok hij uiteindelijk vanzelf.

Jongerenhuisvesting

Er werd wekelijks vergaderd. Maar niet alle bewoners deden actief mee. Uiteindelijk werd besloten om een steungroep van de Technische Hogeschool Eindhoven (nu de Technische Universiteit) in te schakelen om te bekijken of jongerenhuisvesting een betaalbare en mogelijke toekomst voor het pand was. En de eerste gesprekken met de gemeente werden gestart. De gemeente liet weten dat dit niet mogelijk was, omdat de eigenaar teveel vroeg voor het pand. (Later bleek dat hij het gekocht had van de gemeente voor één gulden.) Van Aken, een groot architectenbureau, had uitgerekend dat het niet kon. De architecten in spe van de THE kwamen op bijna een miljoen minder aan kosten uit. Besloten werd om Van Aken de mogelijkheid te geven om zijn plannen in te trekken, anders zouden we via de pers laten weten dat hij een te grote berekening had gemaakt ten bate van Van der Meulen. De gemeente en met name de PvdA-wethouder, partner van een Omroep Brabant verslaggever die op onze hand was, stemde uiteindelijk met het plan in, waarna het werd opgekocht voor jongerenhuisvesting.

Aan het einde van de zomer was het pand niet meer beheersbaar, het gezamenlijk beheer werd verstoord door activiteiten van criminele jongeren en de leden van de Rocking Rebels.

Het doel van kraken

Op een bepaald moment werd ik geroepen omdat een van de zeer jonge krakers aan het flippen was. Het was bekend dat een apotheek, volgens mij van een huisarts, beroofd was. Ik trof in een kamer een drietal jongens aan totaal van de wereld. In hun midden enkele vuilniszakken vol met medicijnen die ze aan het uitproberen waren. Een van hen is toen volgens mij naar het ziekenhuis gebracht.

Het was voor het kleine groepje sociale krakers, die in de flat en met de gemeente alles regelde, het sein om het pand te gaan opgeven. We hadden de gemeente al laten weten dat we eruit zouden gaan. Voor enkele mensen is later nog vervangende woonruimte geregeld. Maar de deal was rond. Ik heb mijn spullen opgeslagen bij mijn ouders en ben op vakantie gegaan. Na ruim een maand ben ik nog eens in het pand geweest en het was een puinhoop. Deuren naar de kamers waren ingeramd. Het stonk naar de stront en de pis van de honden die er rondliepen en niet uitgelaten werden. Ik voelde mij er niet veilig en later hoorde ik er van een verkrachting van een meisje.

Nu ik het opschrijf voel ik de pin in mijn nek. In die tijd had ik veel verantwoording naar mij toegetrokken en was ik samen met nauwelijks vier anderen bezig met te zorgen dat er iets positiefs gebeurde met het pand. Dit is gelukt, maar pas toen we weg waren. Het pand is verbouwd tot studentenhuisvesting.

Het werd duidelijk hoe moeilijk het is om een groot pand te beheren met zoveel verschillende mensen, zonder een duidelijke machtsstructuur. Om verdere rampen te voorkomen hebben we ons teruggetrokken, wat ruimte gaf aan de verbouwing tot definitieve woonruimte: voor een aantal van ons het doel van kraken.

Lees ook dit verhaal

Reageren of oud materiaal sturen

Heb jij nog levendige herinneringen aan de protesten en jeugdcultuur van de jaren '60, '70 en '80? Reageer dan hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan. Of stuur ons foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen. Klik hier voor alle contactmogelijkheden. Of mail direct naar info@bhic.nl. 

Meer over protest en jongeren in de jaren '60, '70 en '80

Meer over de Kraakbeweging in Brabant