Frans en Jobs vertellen over hun deelname aan de Vredesmars van 1983, die op 9 juli startte in Dortmund, door Noord-Brabant trok en op 6 augustus eindigde in Brussel. In Gemert sloten zij samen met hun veertienjarige zoon spontaan aan. De mars is hen bijgebleven als een zeer indrukwekkende en leerzame ervaring.
Onthaald door de harmonie
Jobs vertelt dat zij zich samen met haar man had opgegeven om deelnemers van de Vredesmars een slaapplaats aan te bieden. Zo zijn zij bij de mars betrokken geraakt. Op 24 juli liepen de vredeswandelaars, overwegend Duitsers en Nederlanders en iets meer vrouwen dan mannen, Gemert binnen. De markt stond vol met mensen en de lopers werden onthaald door de Gemertse harmonie. Dat was voor sommige Duitse deelnemers wel even schrikken, vertelt Jobs: 'Ze schrokken daar echt van, omdat de harmonie in Duitsland vooral iets militairs was. Zo gingen we ook meteen met elkaar in gesprek over hoe verschillend we als Nederlanders en Duitsers op veel vlakken waren.'
De stoet trekt Gemert binnen
Burgemeester Heldens houdt een indrukwekkende toespraak
'Loop met ons mee! Een uur, een dag, een week...'
Eigenlijk was het helemaal niet het plan om zelf ook mee te lopen met de mars. De Duitse Lore overnachtte met haar pleegzoon Karsten bij Frans en Jobs in huis. Zij raakten in gesprek over de mars en de steeds verder ontwikkelende militarisering: 'Lore was een hele spirituele, grappige vrouw. Zij inspireerde ons om ook mee te lopen', vertelt Jobs.
De volgende dag - het was zomervakantie - besloten ze om samen met hun zoon in de kampeerwagen te stappen en met de stoet mee te lopen en te rijden. Dat ze helemaal mee naar Brussel zouden gaan was niet gepland, maar dat gebeurde vanzelf.
Democratie
’s Morgens was er altijd een gezamenlijk ontbijt. Daarna werd doorgesproken hoe de dag eruit zou zien en werden er afspraken gemaakt. Voor dit ochtendoverleg was een speciaal systeem bedacht door de leiding van de mars: de groep werd opgedeeld in verschillende “buitengroepen” die allemaal een afgevaardigde naar de “binnengroep” stuurden. In de binnengroep werden dan de afspraken gemaakt. Als er verder overleg met de andere groepsleden nodig was, gingen de afgevaardigden weer terug naar de buitengroepen. De opmerkingen van de anderen werden weer mee naar de binnengroep genomen en in de overwegingen meegenomen. De rest van de wandelaars stond eromheen te luisteren. Jobs kan zich dat nog heel goed herinneren: “Ik heb nooit meer zo’n goede democratie meegemaakt”.
Jobs en Frans: even uitrusten
Frans (l), de zoon van Frans en Jobs, raakt heel goed bevriend met de Duitse Karsten (r)
Indrukwekkende saamhorigheid
Via Uden, Son en Breugel en Schaft liepen de wandelaars richting België. Frans, Jobs en hun zoon overnachtten in hun kampeerwagen. De deelnemers werden onderweg heel hartelijk ontvangen. Zij hielden toespraken en gingen in gesprek met toeschouwers en voorbijgangers over de mars en over de vrede en het gevaar van militarisering. Onderweg sloten er mensen aan en haakten er soms ook mensen af.
Hele gezinnen liepen mee, en mensen met kinderwagens. Er heerste een ontzettende saamhorigheid binnen de groep en een enorm vertrouwen, terwijl de meeste deelnemers elkaar helemaal niet kenden. De kampeerwagen werd niet afgesloten en deelnemers lieten hun spullen overal liggen. Iedereen was welkom om mee te lopen; iedereen werd gerespecteerd en in de groep opgenomen. Die saamhorigheid is Frans en Jobs altijd bijgebleven als iets heel moois.
“Welkom in Son en Breugel”
Even pauzeren
Er wordt onderweg volop gezongen
Het is vijf voor twaalf: tijd om in actie te komen. Links loopt Jobs
De Japanse Boeddhistische monnik Kazutoshi Nagahama loopt ook mee. Hier met een heel jong deelnemertje.
Brussel
Het einddoel van de mars was oorspronkelijk het NAVO-hoofdkantoor in Brussel. De stoet is helaas niet zo ver gekomen: de lopers werden tegengehouden door de politie en de ME. De hele stad stond vol politie, dat kan Frans zich nog goed herinneren. En waarom, dat vraagt hij zich nog steeds af: “het was een heel vredige stoet, maar het leek wel alsof ze bang waren voor ons, zoveel politie stond er”.
De vredeswandelaars op de Grote Markt in Brussel
Hoewel demonstreren verboden was, heeft een aantal lopers besloten toch te demonstreren op de Grote Markt in Brussel. Jobs vertelt daarover: “Dat was echt een overweging. Want als je dan wilt demonstreren, zit er ook een andere kant aan. Daar moet je ja tegen zeggen”. Frans heeft die andere kant zelf meegemaakt: hij werd samen met vijftien andere lopers opgepakt op de markt en samen in een cel gezet waar zij enkele uren hebben doorgebracht. Dat was een heel aangrijpende ervaring voor Frans: “Je weet dan helemaal niet hoe lang het gaat duren en wat ze gaan doen”
Een sjaaltje en een button van de vredesmars van 1983
“Soms moet je je gewoon ergens instorten”
Ondanks de aangrijpende afloop van de mars in Brussel, herinneren Jobs en Frans zich de mars als iets heel moois. Vooral omdat hun deelname helemaal niet gepland was, ze hebben zichzelf er als het ware ingestort. Soms moet je dat gewoon doen, zegt Jobs: “We hebben ons er gewoon ingestort, en we hebben er zoveel voor teruggekregen. Ik hoop dat mensen die vandaag de dag protesteren ook zo'n saamhorigheidsgevoel hebben”. Jobs, Frans en zoon Frans hebben altijd contact gehouden met Lore en met Renate, één van de leidsters, en hebben nog regelmatig contact met Karsten. Zo heeft de Vredesmars van 1983 veel verder doorgewerkt dan ze van tevoren hadden kunnen bedenken.
Dit artikel is gebaseerd op een gesprek van de auteur met Frans en Jobs Suijs in 2021. Foto’s met dank aan Frans en Jobs Suijs.
Reageren of oud materiaal sturen
Heb jij nog levendige herinneringen aan de protesten en jeugdcultuur van de jaren '60, '70 en '80? Reageer dan hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan. Of stuur ons foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen. Klik hier voor alle contactmogelijkheden. Of mail direct naar info@bhic.nl.
De volgende dag - het was zomervakantie - besloten ze om samen met hun zoon in de kampeerwagen te stappen en met de stoet mee te lopen en te rijden. Dat ze helemaal mee naar Brussel zouden gaan was niet gepland, maar dat gebeurde vanzelf.
