Op 29 juni 1944 vloog de 24-jarige Staff Sergeant Everett Allen, 754th Bomb Squadron, 458th Bomb Group, 8th Army Air Force, zijn 13e missie als staartschutter van de B-24 Liberator bommenwerper 42-51095. Doel die dag was de Junkers vliegtuigfabriek in Aschersleben (Dld.).
Ingekleurd portret van Everett Allen
Tijdens het bombardement werd het vliegtuig getroffen door flak, waarbij alle vier de motoren en de rolroeren werden beschadigd. In zijn poging om het getroffen toestel naar bevrijd gebied te brengen, liet de piloot rond kwart over elf de helft van de tienkoppige bemanning van 11.000 voet springen toen ze Nederland bereikt hadden. Door de lichtere belasting wist het vliegtuig in de lucht te blijven tot het uiteindelijk bij Zorgdijk (Zeeuws Vlaanderen) neerstortte. De resterende vier bemanningsleden overleefden de crash, maar er kwamen wel drie burgers om.
In de pilotenlijn
Everett en zijn vijf mede-bemanningsleden kwamen terecht in verschillende graanvelden in de buurt van Vollenhove. Een tienjarige jongen kwam hen waarschuwen om zich verborgen te houden. ’s Avonds werden ze opgehaald om door het verzet van Vollenhove via Meppel en Amsterdam kriskras door Nederland via safe houses naar bevrijd gebied gebracht te worden. En zo kwamen vier van hen op 7 juli in Erp terecht, in het huis waar Harrie Otten samen met zijn zussen Antoinette en Thea en zijn broer Gerard in de oorlog 51 geallieerde vliegeniers opvingen en verder hielpen. In verborgen kamers werd elke nieuw gearriveerde piloot voorzien van een pyjama op zijn bed, vandaar dat de schuilplek werd aangeduid als Pyjama huis. Hier en in alle andere safe houses werden de vliegeniers goed gevoed en uitgerust. Nederlanders brachten niet alleen hun eigen vrijheid en veiligheid in gevaar, ze gaven ook het grootste deel van hun voedsel en rantsoenen aan de vliegers. Er zijn foto’s van de vliegeniers in burgerkleding. Ze schreven ook van alles op over hun verblijf. Stel je het extra gevaar voor de Ottens voor! Na de oorlog ontving Harrie verschillende onderscheidingen voor hun inspanningen.
Een deel van de bemanning van de B24 bij Pyjama House (privécollectie E.S. Allen)
Aansluiting gemist
Op 8 juli 1944 kwamen verzetsleden naar het huis van Otten om de groep verder te brengen naar de bevrijd gebied. Zowel Everett als zijn mede-bemanningslid Billy Davis waren echter in een kersenboom in de achtertuin geklommen om het fruit te plukken. Pas toen ze naar beneden kwamen ontdekten ze dat twee leden van hun groep, tweede luitenant John Fullerton en sergeant Frank Piechoto, beide waren meegenomen door de ondergrondse. Die twee bereikten uiteindelijk in november de veiligheid toen ze werden bevrijd door Britse troepen in Kelpen (Limburg).
Verraden
Everett Allen en Billy Davis werden op 10 juli via andere safe houses naar de Belgische grens gebracht. Verzetsmedewerkers liepen of fietsten altijd voor de ontsnappende vliegeniers uit. Als ze door Duitsers werden aangehouden konden de vluchtelingen dat van een afstand zien en uitwijken. Dit zorgde voor veiligheid voor beide groepen. Maar voor Everett en Billy liep het anders. Terwijl ze op 18 juli aan de kant van de weg een sigaret rookten bleek de 25-jarige verzetstrijdster een collaborateur. Ze hield een Duitse motor met zijspan aan en vertelde de soldaten over haar ‘buit’. De Duitsers keerden en kwamen terug met een vrachtwagen om ze aan te houden voor ondervraging. Twee van de drie ontsnappingslijnen die het verzet had opgezet bleken verraden.
Behalve Everett en Billy Davis verraadde de vrouw nog 24 vliegers. Na de oorlog werd ze veroordeeld tot 15 jaar gevangenis. Na haar vrijlating werd ze alsnog door het voormalige verzet omgebracht.
Krijgsgevangen
Allen en Davis waren nu krijgsgevangenen. Na intensieve ondervraging belandden ze op 29 juli in het Stalag Luft doorgangskamp en op 14 augustus 1944 in Stalag Luft IV in Gross Tychow (nu Tychowo, Polen). Toen het Russische leger dit kamp naderde werden de 8.000 krijgsgevangenen op 6 februari op een 600 kilometer lange mensonterende voettocht gestuurd naar Stalag XI A bij Alten Grabow. Kou, ziekte en ontberingen eisten veel slachtoffers, maar Everett overleefde de tocht, die de dodenmars, de zwarte mars of de lange mars wordt genoemd. Wel had dysenterie veel van Everetts kracht gevergd, daarom werd hij op 19 april 1945 opgenomen in een ziekenhuis in Annaburg. Vijf dagen later veroverden de Russen de plaats.
Ontsnapt aan de Russen
Everett bleef nog twee dagen in het ziekenhuis. Daarna volgde nóg een ontsnappingstocht. De Russen hadden hem dan wel bevrijd, ze blokkeerden ook de doorgang over de rivier de Elbe, terug naar het front van de westerse geallieerden. Met twee Britse en nog een Amerikaanse militair zwierf Allen door het door de Russen bezet gebied, totdat hij op 5 mei per fiets de pontonbrug over de Elbe bij Pulswerda wist over te steken. Bij Torgau bereikte hij de Amerikaanse linies. Zijn drie reisgenoten werden met een vrachtwagen opgehaald.
Everett Allen koesterde geen wrok tegen zijn vijanden of de vrouw die hem verraadde. Zijn oorlogservaringen leerden hem mededogen en respect voor anderen te hebben en sterkten hem in zijn geloof dat het goede het kwade overwint. Hij overleed op 8 september 2021, 100 jaar oud.
Bronnen
