In april 1980 opende het gezondheidscentrum Samen Beter zijn deuren in een woonhuis in Den Bosch-Oost. Twee huisartsen, een fysiotherapeut, een wijkverpleegkundige, een psycholoog, een orthopedagoog en twee maatschappelijk werkers (waarvan ik er een was), werkten daar allemaal parttime en vaak zonder betaling.
Openingslied bij de start van Samen Beter. Links van de man met de banjo vrouwenwerker Marijke Pennings. Rechts naast hem Annie van Oort, maakster van het lied en helemaal rechts op de voorste rij Mariet Paes.
Bijzondere aandacht voor vrouwen
Ons inkomen verdienden wij via een andere baan, bijvoorbeeld als docent. Als eerstelijnspraktijk wilden we samen met bewoners gezondheidsproblemen in de wijk aanpakken en dat is gelukt. Samen Beter is uitgegroeid tot een van de meest succesvolle voorbeelden van wijkgezondheidszorg en floreert tot op de dag van vandaag.
Een flinke groep wijkbewoners trad op als gastvrouw of gastheer. Zij zorgden de hele week voor een bezetting. Dat had een wijkbewoonster bedacht. Deze gastvrouwen en -heren hielpen mee om het gezondheidscentrum een aangename plek te maken voor wijkbewoners. Zij vervulden een brugfunctie tussen wijk en gezondheidscentrum.
Een tweede uniek aspect van Samen Beter, naast de directe betrokkenheid van de wijkbewoners, was de bijzondere aandacht voor vrouwen. Al vóór de opening van het gezondheidscentrum waren er in Oost gezondheidscursussen gestart, veel daarvan speciaal voor vrouwen.
Opening van het woonhuis waar Samen Beter van start gaat.
Samen Beter ontwikkelde samen met het vrouwenwerk deze cursussen verder met als uitgangspunt het vrouwelijke lichaam en aandacht voor typisch vrouwelijke klachten en ziekten, de vrouwelijke levenslijn en het vrouwelijke bewustzijn. Zo ontstonden er groepen voor zwangerschapsbegeleiding, postnatale groepen, VIDO-groepen, afslankgroepen, lijfwerkgroepen, moedercursussen, gezondheidscursussen voor oudere vrouwen en Feministische Oefengroepen Radicale Therapie (FORT).
De vrouwelijke huisarts van Samen Beter gaf voorlichting over onderwerpen als menstruatie, de overgang, spanningen, hyperventilatie en medicijngebruik. Samen met vrouwenwerker Marijke Pennings gaf ik jarenlang seksuele voorlichting in de buurthuizen aan diverse meidengroepen, een activiteit die later is overgenomen door het jongerenwerk.
De belangstelling van veel vrouwen voor vrouwengezondheidszorg leidde tot de organisatie van een vrouwendag rond dit thema. Er werd een cabaret in elkaar gezet over de eerste menstruatie, de zwangerschap, de bevalling en de overgang. Ervaringen uit de diverse groepen en cursussen werden in dit cabaret verwerkt. De vrouwelijke huisarts van Samen Beter gaf een lezing over een vrouwvriendelijke benadering in de gezondheidszorg.
Gynaecologisch onderzoek
Naar aanleiding van deze vrouwendag kwam het onderwerp 'gynaecologisch onderzoek' zo vaak terug in de verschillende vrouwengroepen, dat de vrouweninitiatiefgroep een themabijeenkomst over het onderwerp organiseerde. Daar kwamen veel, voornamelijk vervelende, ervaringen naar voren, maar ook ideeën ter verbetering van het gynaecologisch onderzoek.
De ochtend mondde uit in een actie tegen de vrouwonvriendelijke behandeling door gynaecologen in de Bossche ziekenhuizen. Er werden handtekeningen ingezameld, die aangeboden werden aan de gynaecologen. Een van de Bossche ziekenhuizen gaf een uitvoerige reactie en nam enkele aanbevelingen over.
Er was vrijheid, herkenning, betekenis, een gevoel van gezamenlijke power!
Een belangrijk uitgangspunt in de vrouwenhulpverlening en de vrouwengezondheidszorg is dat de hulpverlener een vrouw is. Vrouwen in Den Bosch-Oost vonden dat van wezenlijk belang. Ze hadden het over herkenning, begrip, minder afstand, op mijn gemak voelen enzovoort. Een van hen zei het zo:
's-Hertogenbosch, locatie Samen Beter.
'Een vrouw staat anders tegenover mijn problemen. In de hulpverlening die ik van een man kreeg, wist ik steeds met mijn verstand dat het klopte wat hij zei. Maar ik voelde iets anders en dat kon ik hem niet duidelijk maken. Later zocht ik hulp bij een vrouw en daar vond ik begrip voor mijn gevoel. Er was warmte in ons contact en toen lukte het me om mijn probleem echt onder ogen te zien.'
Als ik terugkijk op die begintijd was dat eigenlijk de leukste tijd. Je vond elkaar. Er was vrijheid, herkenning, betekenis, een gevoel van gezamenlijke power! We konden iets betekenen voor anderen, nieuwe dingen doen en in discussie met de gevestigde orde duidelijk maken hoe hulpverlening echt anders kon.
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan de vrouwenbeweging en vul deze pagina aan! Foto's kun je sturen naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe. Vragen en opmerkingen kun je ook plaatsen op het forum.
Gynaecologisch onderzoek
