Vanaf het najaar van 1944 werd het voormalige concentratiekamp Vught in gebruik genomen door het Militair Gezag, die de openbare orde en rust in Nederland moest herstellen. Kamp Vught werd een interneringskamp voor duizenden ‘foute’ Nederlanders, die bijvoorbeeld lid waren geweest van de N.S.B. of hadden samengewerkt met de Duitsers.
Radeloos
De vrouwelijke gevangenen uit Vught zien hun situatie met de dag verslechteren en een half jaar na hun arrestatie richten ze zich tot de inspecteur van de gemeentepolitie. Ze worden ‘radeloos’ van onzekerheid over hun lot, zeker gezien een vermoedelijke overbrenging naar Maastricht hun boven het hoofd hangt.
De slechte gezondheid van de vrouwen baart hun nog de meeste zorgen, zo lezen we in de brief: “De gezondheidstoestand van ons vrouwen is heel erg – daar wij allemaal in 6 of 7 maanden geen menstruatie hadden, en zich nu daarvan de ergste gevolgen voordoen.” Ook de impact op de gezinnen wordt natuurlijk aangehaald. Vele kinderen hebben het afgelopen half jaar hun moeders al moeten missen en wie weet hoe lang het nog gaat duren?
Lasterpraatjes
De vrouwen menen dat ze het ‘volste recht’ hebben op ontslag of anders in elk geval huisarrest, totdat de zaken afgewikkeld zijn. Tot slot wordt de Vughtse bevolking de schuld in de schoenen geschoven en hopen ze op die manier hun vrijlating te bewerkstelligen: “Laat eindelijk het recht eens zegevieren en laat u niet meer beïnvloeden door alle mogelijke lasterpraatjes en buren haat en nijd, waardoor toch de meeste van ons hier terecht gekomen zijn,” aldus de vrouwen zelf.
Een kleine maand later vinden we in het archief van het Militair Gezag een brief van een hevig geschokte militaire commissaris van ’s-Hertogenbosch. Per toeval kwam hij erachter dat er maar liefst negentien geïnterneerden uit Kamp Vught werden ontslagen: “Het ontslag van eenige vrouwen uit het kamp heeft – m.i. zeer terecht – geleid tot ernstige verontwaardiging bij de overigens rustige plaatselijke bevolking.” De ontslagen vrouwen hadden baby’s of waren meer dan zeven maanden zwanger.
"De Kin"
Waarom al deze ophef? Volgens de commissaris hadden deze vrouwen nogal wat op hun kerfstok. In zijn brief somt hij enkele voorbeelden op. Zo hadden meerdere dames relaties met Duitsers, kregen sommigen kinderen van S.S.’ers of waren zij simpelweg “uit militair oogpunt gevaarlijk te achten.” Eén van de vrouwen bood bovendien onderdak aan "De Kin", een beruchte politieman die in de omgeving van Den Bosch jacht maakte op onderduikers.
Huisarrest
Van echte vrijlating was overigens geen sprake; de vrouwen kregen huisarrest opgelegd en mochten geen bezoek ontvangen. Allemaal leuk en aardig, maar volgens de commissaris waren deze maatregelen niet te handhaven door de toch al overbelaste recherche.
De commissaris kan en wil geen verantwoordelijkheid nemen voor de getroffen maatregel en vreest voor de gevolgen. Hij besluit zijn brief als volgt: “Nu raakt men geleidelijk de noodige controle op deze lieden kwijt, zoodat er kans bestaat, dat zij na eenige adresveranderingen, weer ongemerkt in de maatschappij terugkeeren, waar zij zeker voorshands niet thuis hooren.”
Geheime archieven gaan voor het eerst sinds 75 jaar open! Voor een groot aantal dossiers vervalt de beperking op de openbaarheid na al die jaren en dat zorgt er voor dat je nu zelf kunt lezen wat er in het beladen jaar 1945 allemaal speelde. Zoals dit verhaal over vrouwen in Kamp Vught, uit het archief van de Gemeentepolitie Vught (toegangsnummer 5109, inventarisnummer 619) en het archief van het Militair Gezag (toegangsnummer 127, inventarisnummer 138).
