Het gist dan ook op het woonwagenkamp in die nazomer van 1934. En op de eerste van de maand september, op zaterdagavond, komt het tot een uitbarsting. Wie de vechtpartij uitlokt, is niet meer te achterhalen. Maar zeker is dat in het tumult het gezinshoofd Van Esch een rake klap op zijn hoofd krijgt. Het stuk hout waarmee geslagen wordt, slaat een diepe wond in de schedel van Servaas.
’s Nachts bedaren de gemoederen, maar op zondagmorgen, in alle vroegte, laait de vechtpartij weer op. Traditiegetrouw steunen de familieleden elkaar in de strijd, waar die ook over gaat, en al snel staan de twee partijen tegenover elkaar met in hun handen alles wat maar gebruikt kan worden om de ander te laten weten dat het dit keer menens is: stokken, messen en zelfs revolvers en jachtgeweren.
Het gaat er niet zachtzinnig aan toe. Een 15-jarig lid van de familie Ronken krijgt een schot hagel in de borst en zelfs hagel in het gezicht. Jan Schoenmakers (40), verwant aan de familie Ronken, krijgt hagel in zijn bovenlijf. Wat hem niet belet om ook flink in de rondte te slaan. Een ander lid van de familie wordt met een mes aangevallen en krijgt een ernstige steekwond. Op Peter Ronken zelf wordt een schot gelost; de kogel gaat rakelings langs hem heen. De schutter is Johannes van Esch, die op die manier korte metten wil maken met de man die zijn liefdesgeluk in de weg staat. Ook zijn zuster, Christina van Esch (24), laat zich niet betuigt. Zij is het die meerdere schoten lost met een jachtgeweer.
De marechaussee, gewaarschuwd door het vreselijke kabaal, komt naar het kamp en rekent een aantal vechtersbazen in. Ook nemen de dienaren der wet twee jachtgeweren en twee revolvers in beslag. Als dokter Kanters, de Graafse huisarts, het kamp betreedt, heeft hij zijn handen vol. Vier zwaargewonden laat hij naar het Gasthuis in Grave brengen. Alhoewel het ernstige verwondingen zijn, komen ze er alle vier bovenop.
De marechaussee slaagt er de volgende dag in om een soort van reconstructie te maken en dat is voor het openbaar ministerie voldoende om drie bewoners aan te klagen: de 19-jarige Van Esch, zijn zuster Catharina en Jan Schoenmakers. De rechtbank acht ze alle drie schuldig en veroordeelt ze respectievelijk tot 8 maanden, 5 maanden en 6 weken cel. Maar dat pikken de woonwagenbewoners niet. Ze gaan in hoger beroep en als in januari de zaak opnieuw wordt behandeld, maar dan door het gerechtshof in Den Bosch, worden ze in het gelijk gesteld. De bewijslast – wie heeft wie belaagd tijdens de chaotische veldslag – lijkt toch te ingewikkeld te zijn.
Dit verhaal is geschreven door journalist/schrijver Geurt Franzen (www.geurtfranzen.com) en verscheen eerder in dagblad De Gelderlander (www.dg.nl/maasland).
