Verder terug in de tijd met de familie De Veer (4)

Klik hier voor een schematische stamboom bij dit verhaal

9. De ouders van Krijn (1648-voor 30 juli 1701), Thoniske (Antonia) en Theodorus

Ondertussen bevinden we ons midden in het tijdperk van de patroniemen. Omdat veelal de achternaam ontbreekt zijn die heel handig om de stamreeks op te bouwen. Er staan meestal 3 generaties: zoon of dochter, vader en grootvader. Dit zagen we reeds bij Quirinus (Krijn) Johannis Arnoldi; zijn vader heette dus Johannes (Jan, Hens), de grootvader Arnoldus. De naam van zijn moeder is onbekend. Dit is te wijten aan de tamelijk vrouwonvriendelijke pastoor van Lith die de doop van Krijn, Thoniske en Theodorus noteerde. Hij vermeldde alleen maar de naam van de vader, hetgeen ongebruikelijk was. Onderstaande afbeelding laat de doop van Theodorus zien. Ik heb deze genomen omdat de datum en een 'interessante' getuige erbij staan. De vermelding van de doop van Krijn is bovendien erg slecht leesbaar.

De interessante getuige is Margaretha Quirini. Zij zou een zus kunnen zijn van de moeder van Krijn (Quirinus). Dan heette de grootvader van moederszijde van Quirinus dus Quirinus en dat past in het gangbare vernoemingssysteem, hij was immers de tweede zoon. Er is nog een tweede vondst die dit zou kunnen bevestigen. Op 22 nov. 1655 verschijnen Aert Quirinus Schutters, oud 63 jaar en Jan Aert Hense de Veer, oud ca 40 jaar, voor de schepenbank; zij zijn buren.

Ondanks het aanmerkelijk leeftijdsverschil zou Aert Quirinus Schutters een zwager kunnen zijn van Jan en dan zou zijn vrouw een dochter zijn van Quirinus Schutters. Het kwam wel meer voor dat men een buurmeisje trouwde, de actieradius van een 17e eeuwse boer was niet zo groot. In de akte staat nog een belangrijk feit, namelijk dat Jan toen ongeveer 40 jaar oud was, hetgeen betekent dat hij omstreeks 1615 geboren is. Van die periode zijn er geen doopboeken bewaard gebleven. Hij is overleden na 26 mei 1685, want op die datum wordt hij nog als 'belending' vermeld.

Uit een akte van 16 aug. 1647 blijkt dat Jan Aert Hensse in een hof 'aende Coolwijck' woonde. Waar dat precies is heb ik niet kunnen vinden, maar uit vermeldingen van 30 okt. 1655, 11 maart 1662, febr. 1683 en 26 mei 1685 blijkt dat dit ergens achter de Maasdijk was in de buurt van een wiel. Dit wiel was waarschijnlijk het Kapelse Wiel. Een wiel is een meertje dat ontstaan is na een dijkdoorbraak en/ of een overstroming. In de vermelding van 26 mei 1685 worden zowel de patroniemen als de achternaam gebruikt, dus Jan Aert Hense de Veer. Verderop zal ik in een aparte paragraaf terugkomen op de boerderij in de Coolwijck, omdat deze enkele generaties in de familie was en het is onpraktisch dit teruggaand in de tijd te beschrijven.

Jan had 2 zussen, Emke en Eerke, en een broer, Delis. Jan was ouder dan Delis, allereerst vloeit dit voor uit het vernoemingssysteem (zie verderop) en bovendien waren Delis en Eerke op 21 januari 1637 bij de ouderlijke boedelverdeling minderjarig. Dit betekent ook dat Emken ouder was dan Eerke. De vermoedelijke volgorde van geboorte was Emken, Jan, Delis en Eerke.

Emken trouwt met Aert Jan Aerts van Nassauw, van beroep kleermaker. Eerke trouwt met ene Aert Jansen.

10. De ouders van Jan (ca 1615-na 26 mei 1685), Emke, Delis en Eerke

Hun vader was Arndt Jans Aerts (de Veer) en hun moeder Thoniske Dielis Hanricks. Beide zullen in de periode 1580-1590 geboren zijn. Dielis was te verwachten, omdat Jan een jongere broer Dielis had. De dochter van Jan is naar haar oma van vaderskant vernoemd. Dit doet vermoeden dat er een oudere dochter is geweest, vernoemd naar de onbekende oma van moederskant. Arndt en Thoniske zijn overleden voor 21 jan. 1637, want op die dag wordt hun nalatenschap verdeeld. Emken krijgt 5,5 hont land 'opte Litse Ackeren' (en hont is 0,165 hectare) en 3 hont land 'aent Moleneijndt'. Jan krijgt huis, erf en hof 'aen de Coelhoff'. Dielis ontvangt 11 hont land 'in Sweveren hoeve'. Eerke krijgt 4,5 hont land onder Lith 'in de Liensvelde', maar ze moet  ook de Maas over: een morgen (= 6 hont) land 'opte Berghen onder 'tgericht van Herwarden'.

Arndt (Aert) kwam uit een kinderrijk gezin, dit wil zeggen een gezin waaruit maar liefst 7 kinderen de volwassen leeftijd bereikten en trouwden. Arndt had een broer en vijf zussen:

• Eerke, geboren rond 1570, trouwt rond 1605 met Hendrick Henrickx Clingh, een zoon van Henrick Cling. Het paar had de volgende kinderen: Lysken, Marijken, Jenneken, Henricxken, Anneken en IJken.
• Jan, geboren rond 1580 en overleden voor 1647. Hij was schepen in Lith. Hij trouwt twee keer, eerst met ene Jenneken, daarna met Iken Willem Aerts Donck, dochter van Willem Aerts Donck. Zij is overleden na 17 febr. 1657.
• Anna trouwt met Rutger Peter Matthijs Buckentop, een zoon van Peter Matthijs Buckentop. Beide zijn overleden voor 9 juli 1659.
• Jutta trouwt met Peter Sanders.
• Peterken trouwt met Dierick Peter Mathijss Buckentop eveneens een zoon van Peter Matthijs Buckentop.
• Tenslotte Jenneken, zij trouwt met Lambert Cornelis Bogaerts.

Dit verhaal verscheen eerder in de Maaskroniek 44 (2021) nr. 93.

Lees hier de andere delen van dit verhaal