11. De ouders van Eerke, Aert, Jan, Anna, Jutta, Peterken en Jenneken
De ouders van deze kinderschaar waren Jan Aerts de Veer en IJken Janss. Dit blijkt uit de verdeling van hun erfenis op 28 dec. 1610.
Deling Jan Aerts de Veer en IJken Janss, 1610
Dankzij dit document zijn ook de namen van de kinderen en die van de echtgenoten van de dochters bekend. Deze Jan en IJken werden rond het jaar 1540 geboren. In de schepenbankarchieven komt Jan in de periode 1571-1593 zeven maal voor, steeds met de achternaam erbij, Jan Aerts de Veer. Zijn vermelding op 31 dec. 1571 is de oudste tot nu toe gevonden vermelding van de achternaam De Veer.
Oudste vermelding De Veer: 31 dec. 1571
Rechts onderaan is de datum zichtbaar: 'de lesten dach december anno LXXI'. Het is deze Jan die op 22 jan. 1596 de hoeve 'aen de Coelwijck' koopt.
Jan zone Aert Janss koop hof
Uit deze akte kunnen we ook afleiden dat Jan waarschijnlijk een broer Willem had. Willem Aert Janss wordt als belending genoemd. Als zodanig komt hij ook voor in akten 22 maart 1582 en 5 maart 1583. Op de laatste datum is hij al overleden. Maar omdat er nooit De Veer bijstaat moet ik een slag om de arm houden. Zijn vrouw heette ook IJke.
12. De oudste traceerbare generaties De Veer
Het gebruik van patroniemen heeft als nadeel dat je als onderzoeker niet zeker weet of je de juiste familie te pakken hebt. Het grote voordeel is dat je veelal 2 generaties verder kunt kijken, de voornamen van de vader en de grootvader worden erbij geleverd. De laatst besproken Jan wordt meestal aangeduid met Jan Aerts de Veer. Daaruit kunnen we concluderen dat zijn vader Aert heette. Deze werd dan waarschijnlijk rond 1510 geboren. Echter, als hij in 1596 de hoeve 'aen de Coelwijck' koopt staat er Jan zone Aert Janss. Dus zijn grootvader heette ook Jan. Dat het hier leden van de familie De Veer betreft wordt bewezen door het feit dat de hoeve langere tijd in de familie blijft waarbij de achternaam De Veer gebruikt wordt. Als we uitgaan van 30 jaar per generatie, dan werd deze Jan rond 1480 geboren. Er is een aanwijzing dat de vrouw van de rond 1510 geboren Aert Aleijt heette. In twee akten van 3 resp. 20 dec. 1573 is sprake van 'Aleijt naegelaten weduwe Aert Jansz'.
Het lijkt een beetje saai, maar er is reden om aan te nemen dat de vader van de rond 1480 geboren Jan ook weer Aert heette. In een aantal akten rond 1530 treedt een Jan Aerts op. Zijn vader Aert zou dan rond 1450 geboren zijn. Maar ook hier is een voorbehoud op zijn plaats, omdat nergens De Veer staat.
13. De hof aan de Coelwijck en een hof aan de Bandijck
De Coelwijck is een plek in Lith die ik niet kan lokaliseren. Op de kadasterkaart van 1832 komt hij niet voor. Omdat Bandijck in de archiefstukken meestal met een hoofdletter geschreven staat, suggereert dat een bepaalde locatie, maar bandijk is gewoon een andere naam voor rivierdijk of winterdijk. Dus in Lith is dat dé dijk.
Op 22 jan. 1596 koopt Jan zone Aert Jansz dus 'hostadt, hoff, boomgaert met zijne bepoetinge ende gerechicheden' in 'Lith ter plaetse genoemt de Coelwijck'. In de marge staat geschreven: 'buyten d'inhout der voorwaerde so heeft Jan Aerts coper betaalt voor schepenen ende oncosten 21 stuijvers'.
Op 28 dec. 1610 vindt scheiding en deling van het ouderpaar Jan en IJken Jans plaats. De hoeve aan de Coelwijck gaat naar zoon Jan (Jan Arnts). Weliswaar staat de plaatsaanduiding er niet bij maar er zijn voldoende aanwijzingen dat het om dezelfde hoeve gaat. Er staat 'eenen hoffllants tot Lith'. Hofland betekent hier zeker: land met hoeve. Het echte bewijs wordt geleverd door de 'belendingen' oftewel de buren. In 1610 zijn dat Goris Janss, Hanrick Goossen Ceelen (van Marcelis), de openbare weg en 'den armen hoff binnen Lith'. Bovendien moest er 4 voet Maasdijk onderhouden worden. In 1596 waren de relevante buren: wed. Magrit Goessen Celen, de armen van Lith en de 'gemeijnder straet' en ook hier het onderhoud van 4 voet Maasdijk. De wed. Magrit Goessen Celen is ongetwijfeld de moeder van Hanrick Goossen Ceelen. En de uitdrukkelijke bevestiging van het feit dat het om dezelfde boerderij handelde komt in 1637 als de volgende generatie deelt. Jan Arndt Janss de Veer, dan 22 jaar, verwerft 'huis, erf en hof aen de Coelwijck' met als bekende buren: Hanrick Goessen Marceliss (Ceelen!), de 'gemeijnstraet' en de 'armen hof'. En het onderhoud van de 4 voeten Maasdijk!
Het feit dat een zoon van Arndt Janss de hof erft wijst erop dat Jan Janss de hof tussen 1610 en 1637 aan zijn broer heeft overgedaan. Op 15 aug. 1647 is de hof nog in het bezit van Jan Aert Henss. Daarna verdwijnt deze uit beeld.
In 1610 lijkt er nog een tweede huis te zijn dat ze waarschijnlijk onverdeeld hebben gelaten, want op 16 maart 1612 verkopen kinderen huis, hof en erf aan de Bandijk waar Jan Aerts en IJken 'tzaemen in verstoruwen zijn' aan Jan Rembouts (van Grinsven) Cuijpere. Er staat bij dat de kinderen dit goed bij versterf van hun ouders verworven hadden. Dit huis was op 11 sept. 1608 'vernadert' door zoon Jan. Vernaderen of het recht van naderschap: het recht om bezit dat gekocht is uit een nalatenschap terug te kopen onder dezelfde voorwaarden. Dat recht kon men uitoefenen als men 'nader' van bloed was dan de eerste koper. De eerste koper moet dan 'wijken'. Het goed kwam uit de nalatenschap van ene Peter Jan Reijers. De familierelatie met de familie De Veer is mij niet bekend. Ene Hanrick vanden Hovel moest wijken. Kennelijk heeft Jan vernaderd ten behoeve van zijn ouders, want het goed duikt immers later in hun nalatenschap op. Jan Rembouts verkoopt het op zijn beurt in 1616 aan Peter Peter Arndts.
14. Ten slotte
Op dit punt van de geschiedenis aangekomen bestaan er eigenlijk geen mogelijkheden meer om de familielijn nog verder te vervolgen. De beschikbare schepenbankarchieven van Lith gaan terug tot 1448. Op 26 okt. 1482, 15 nov. 1485 en 8 maart 1486 ben ik nog een Aert Janss tegengekomen. Het zou dus kunnen zijn dat de vader van de rond 1450 geboren Aert ook weer Jan heette en rond 1420 geboren was. Maar het valt niet te bewijzen dat dit een De Veer is. En zelfs als het bewijsbaar zou zijn, een rijtje voornamen heeft nauwelijks enig charme als we van deze personen verder niets weten. Een stamboom is een soort geraamte dat pas een beetje tot leven komt als we enig vlees op de botten weten aan te brengen. Met de stamboom van mijn vader ben ik ook tot begin 15e eeuw gekomen. Dat is in het algemeen het oudst haalbare. Vanaf die tijd verdwijnen onze voorouders in het donkere gat van de geschiedenis.
Dit verhaal verscheen eerder in de Maaskroniek 44 (2021) nr. 93.
