Vanaf 1770 gaven de Domeinen veel zogeheten nieuwe erven ter ontginning uit. Ook de regenten van Cuijk kregen vergunning om aan arme Cuijkse ingezetenen stukken woeste grond op de hei ter bebouwing in eigendom uit te geven. Hieruit ontstond het gehucht “Fianen”, zoals het aanvankelijk gespeld werd.
De naam
De naam van het gehucht hangt nauw samen met zijn ontstaan. Waarschijnlijk is het vernoemd naar het Zuid-Hollandse dorp Vianen, dat aan het eind van de achttiende eeuw een twijfelachtige reputatie genoot als vrijplaats voor bankroutiers, voortvluchtige criminelen en weggelopen minderjarigen. Omdat er op de Cuijkse heide veel illegale hutten gebouwd waren en de mensen daar onder erbarmelijke omstandigheden woonden, lag de associatie voor de hand.
Ontwikkeling
Van hogerhand werd de gemeente Cuijk in het begin van de negentiende eeuw telkens gedwongen de illegale bouwsels weer af te breken. Rond 1836 kreeg het gemeentebestuur van de provincie Noord-Brabant gedaan dat de bestaande huizen mochten worden gelegaliseerd. Cuijk stelde als voorwaarde dat het gehucht Vianen zou worden omdijkt en omgraven.
De nieuwe eigenaren van de percelen die Cuijk had uitgegeven, konden hun schulden afbetalen door het aanleggen van wegen, dijken en watergangen. Aanvullende voorwaarde was dat de eigendommen niet aan mensen van buiten de gemeente Cuijk en Sint Agatha mochten worden verkocht. In 1840 sloot Cuijk een overeenkomst met de inwoners over het onderhoud van wegen en waterlossingen.
Bevolking
Rond 1850 telde Vianen zo’n 500 inwoners. Tegenwoordig zijn dat er ongeveer 1.250. Aanvankelijk bestond de bevolking uit kleine boeren en landarbeiders, deels ook uit gelukzoekers van elders afkomstig. Tegenwoordig werken veel inwoners van Vianen in de nabij gelegen Cuijkse industrie.
Onderwijs
Vianen is zo langzamerhand een volwaardig dorp binnen de gemeente Cuijk. Het dorp heeft dan ook een eigen basisschool. Vroeger stond er een openbare lagere school, maar tegenwoordig is er de R.K. basisschool De Akkerwinde.
Religie
Aanvankelijk behoorde Vianen kerkelijk tot de Sint-Martinusparochie in Cuijk. Rond 1930 kreeg de kerkelijke gemeenschap na een lange strijd om zelfstandigheid een eigen parochie. De Heilige Antonius van Paduakerk werd in 1932 ingewijd.
Bijzonder in Vianen
De inwoners van Vianen voelen zich sterk met elkaar verbonden. Er is een bloeiend verenigingsleven en, opmerkelijk voor een dorp dat pas rond 1800 echt is ontstaan, zelfs een eigen middeleeuws gilde. Het Sint Sebastiaansgilde dateert namelijk al uit het eind van de vijftiende/begin van de zestiende eeuw. Oorspronkelijk was het verbonden aan het oude gehucht Heeswijk. In 1948 liet koning Petrus Theunisse voor het eerst “St. Sebastianusgilde Cuijk-Vianen” op zijn schild zetten. Sindsdien is het gilde helemaal Vianens geworden.
