Hij heeft ze zien komen en gaan, de gepensioneerde legerarts Louwerse, de jongemannen die hij moest keuren voor dienstplicht. Het bevreemdt hem dat aanvankelijk goedgekeurden zo snel ongeschikt blijken te zijn. Daarom bedenkt hij een index die sterk doen denken aan de BMI zoals nu gehanteerd wordt. “Door mijn jarenlange ervaring op het gebied van keuringen heb ik geleerd voorzicht te zijn ten opzichte van methodes van beoordeeling”, maakt Louwerse als kanttekening.
Collega Vincent kreeg een vraag over de kolom index in het militieregister. Bij zijn zoektocht naar meer informatie stuit Vincent op een artikel uit 1934 op internet van een gepensioneerde legerarts. “Uit het artikel blijkt dat de index ook toen al verwees naar een indicatie van lichaamsontwikkeling. De score werd gebruikt bij de fysieke keuring van dienstplichtigen. De index is dus wel degelijk vergelijkbaar met het hedendaagse concept BMI, maar er werd destijds een andere formule voor gebruikt. Ook die formule staat in het artikel: Index = Lengte - (6/5 Gewicht in kg + 95)”, licht Vincent toe.
Een index hoger dan tien wees doorgaans op ongeschiktheid, een index lager dan tien op geschiktheid voor de dienst. Maar Louwerse plaatst zelf kanttekeningen bij zijn index. “Bij al deze methodes blijkt het onmogelijk factoren als proporties van den lichaamsbouw, inclusief verhouding tusschen spier- en vetweefsel, toestand der slijmvliezen, gelaatsuitdrukking en kleur, kortom het complex gegevens, in maat en getal vast te leggen. Deze zeer belangrijke gegevens kunnen derhalve nimmer in een index tot uitdrukking gebracht worden.”
In zijn keuring is de index niet meer dan een hulpmiddel, benadrukt de legerarts. “De beslissing berustte dus in de eerste plaats op het aldus gevormde oordeel en alleen in gevallen van ernstigen twijfel gaf de index den doorslag.” Niet alleen omdat enkel een index niet voldoende is om je op te baseren, maar ook omdat de ‘veerbalansen’ – de weegschalen van die tijd – ‘door het vele gebruik en het geregelde vervoer zeer twijfelachtig is’. De belangrijkste les die Louwerse lijkt mee te willen geven: ga vooral af op je eigen waarneming.
