skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Saskia Green
Saskia Green Bhic

Willem van Haren (1710-1768), een Friese rokkenjager op Henkenshage

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 30 november 2006
bijgewerkt op 18 november 2013
Willem van Haren was een Friese edelman, geboren in 1710 in Leeuwarden. Vanaf 1742 tot aan zijn zelfgekozen dood in 1768 was hij kwartierschout van Peelland en woonde hij op Henkenshage in Sint-Oedenrode.

Toen hij zeven was, stierf zijn vader. Willem kreeg daarna een prinselijke opvoeding aan het hof in Leeuwarden bij de latere stadhouder Willem IV en diens moeder Maaike-Meu. Hij studeerde aan de universiteiten van Franeker en Groningen.

Na de dood van zijn grootvader volgde hij hem op als grietman (een soort schout) van 't Bildt en slotvoogd van Sint Annaparochie. Als afgevaardigde van de Staten van Friesland naar de Staten-Generaal woonde hij zeven jaar in Den Haag. In 1731 overleed zijn moeder. Hij wijdde zijn eerste gepubliceerde gedicht aan haar nagedachtenis. Inmiddels had hij bij een zekere Maria Crullers, een hellebaardiersdochter, een paar kinderen verwekt.

Hij verkeerde veel in de hofkring van Willem IV. Daar leerde hij in 1732 Marianne Charles kennen, een hofdame van de Engels prinses Anna, de vrouw van stadhouder Willem IV. Marianne Charles was elf jaar ouder dan Willem van Haren, maar dat bleek geen beletsel voor een huwelijk in 1737.

Om haar te kunnen huwen had hij zich wel los moeten maken van Maria Crullers. Maar Marianne schonk hem geen kinderen. Willem bekleedde inmiddels verschillende ambten. Na 1740 verbleef hij als "gedeputeerde te velde" en in andere ambten afwisselend in Brussel, waar hij als ambassadeur de Republiek vertegenwoordigde bij de onderkoning van de Oostenrijkse Nederlanden, in Sint-Oedenrode, waar hij kwartierschout van Peelland was, en in Friesland, waar zijn familiebezittingen grotendeels lagen.

Wellicht omdat het huwelijk met Marianne Charles kinderloos bleef, maar waarschijnlijk vooral omdat Willem erg gevoelig was voor vrouwelijk schoon, begon hij op Henkenshage een intensieve relatie met zijn huishoudster, de Luikse kapiteinsdochter Anna Natalis. Er kwamen twee of drie onechte kinderen uit voort.

Na het overlijden van zijn vrouw trad hij in het huwelijk met Anna Natalis en verwekte nog twee kinderen bij haar. Dit laatste huwelijk deed zijn maatschappelijk aanzien echter geen goed. Bovendien leefden zijn ex-minnares, de hellebaardiersdochter, haar man en de twee kinderen zoveel zij konden op Willems zak, die echter steeds minder gevuld bleek.

Willem ondervond tegenslag na tegenslag: zijn geld verdween op diverse manieren, zijn bedienden bedrogen hem en hij raakte diep in de schulden. Tot overmaat van ramp werd hij ook nog beschuldigd van oneerlijkheid als ontvanger-generaal van Friesland.

Familietwisten verbitterden zijn dagelijks leven: zijn iets jongere broer, Onno Zwier, werd door diens schoonzoons ervan beschuldigd zijn dochters sexueel te hebben misbruikt. De Van Harens raakten in diskrediet en Willem maatschappelijk op de achtergrond. Verwikkeld in financieel onontwarbare complicaties maakte hij op 5 juli 1768 in Brussel met vergif een eind aan zijn leven.

Naast al zijn ambtelijke werkzaamheden en buitenechtelijke escapades was Willem van Haren ook nog dichter, overigens net zoals zijn broer Onno Zwier. Willem schreef een zeer omvangrijk heldendicht (Gevallen van Friso, koning der Gangariden en Prasiaten), talrijke lierzangen, odes, lofverzen en hekeldichten en een opruiend gedicht Op den moord gepleegd aan de Chineezen te Batavia dat ook wel bekend staat als Woest Batavia.

Hierin hekelt Willem de door de Hollandse overheid in gang gezette massale lynchpartij van tussen de vijf- en tienduizend Chinezen in Batavia die duurde van 9 tot 12 oktober 1740:

De dood leeft op de straat van 't woest Batavia:
Voor kind noch grijsaard is bij Kristenen gena.
Al wat slechts Kristen is, slaat met vermaak aan ’t moorden.

E. du Perron heeft het leven van de beide broers Willem en Onno Zwier van Haren als uitgangspunt genomen voor zijn roman Schandaal in Holland (Den Haag, 1939).

Reacties (11)

Daniel Hoogbruin zei op 9 februari 2010 om 23:01
waar ligt of is willem begraven, in brussel of in st oedenrode ?
heeft hij wel of geen staats begrafenis gehad ? Ik weet dat hij op kosten van de staat begraven is..maar met stoet en tierlantijnen ?
Willie Damen van de Mosselaer zei op 10 februari 2010 om 11:02
Jonkheer Willem van Haren is op 10 juli 1768 ingeschreven in het ‘Dood Register Van Sint-Oede Rode’. Aan de koster, een timmerman en een metselaar wordt voor het begraven van zijn lijk in totaal negentien gulden uit de opbrengst van de nagelaten boedel betaald. Bron: Bep van Lieshout. Heemschild jaargang 28 nummers 2 en 3 juni/september 1994, blz. 34 t/m 46.
De begraafplaats was bij de Hervormde kerk in de Eerschotsestraat.
dirk jan van haren noman zei op 22 mei 2011 om 21:39
Ik ben op zoek naar de namen van de 3 buitenechtelijke kinderen uit de relatie van Willem van Haren met Anna Natalis en de namen van de twee kinderen na het formele huwelijk van Willem van Haren met Anna Natalis.

Kunt u mij hieraan helpen of wellicht doorverwijzen.

Met dank,
Willie Damen van de Mosselaer zei op 24 mei 2011 om 18:43
In Heemschild 1994 nummers 2 en 3 blz. 34 t/m 46 geschreven door Bep van Lieshout is te lezen dat Willem uit de relatie met Marie Crullers drie kinderen krijgt.
1734 dochter Wilhelmina (Wimke).
1735 dochter Frouck die na een paar maanden overlijdt.
1736 zoon Adam Ernst, hij verdwijnt op latere leeftijd naar de Oost.
Later krijgen de twee kinderen Van den Borg als achternaam.
Op 2 december 1759 huwt Willem te Brussel met Anna Catharina Louise Natalis, hieruit worden twee kinderen geboren. Een van de twee dochter wordt in dit artikel genoemd Henriëtte Amélie van Haren, zij verfranst haar achternaam door de letters te verwisselen tot de Nérah. Zij wordt bekend als maîtrasse van de Franse revolutionair graaf de Mirabeau.
Dirk Jan van Haren Noman zei op 25 mei 2011 om 17:02
Geachte mevrouw van de Mosselaar,

Dank voor de informatie. Wel even een reaktie.

Voordat Willem van Haren met mevrouw Natalis trouwt heeft zij reeds drie kinderen van hem (dus buitenechtelijke kinderen) en nadat hij formeel met haar trouwt krijgt zij nog twee kinderen. Dus uit de relatie met mevrouw Natalis worden in totaal 5 kinderen geboren.

Ik ben nu op zoek naar de namen (en achternamen) van deze 5 kinderen.

Samenvattend: drie onechte kinderen uit de relatie Willem van Haren en mevrouw Anna Louise Katharina Natalis en twee uit haar formele huwelijk met Willem van Haren.

Wellicht kunt u mijn vraag beantwoorden. Bij voorbaat mijn dank.

Willie Damen van de Mosselaer zei op 25 mei 2011 om 20:06
Helaas, heb ik geen verdere gegevens omtrent de kinderen van Willem van Haren.
Naar mijn weten zijn hier te Sint-Oedenrode geen kinderen van hem geboren.
Dirk Jan van Haren Noman zei op 26 mei 2011 om 11:08

geachte mevrouw van de Mosselaar,

Mag ik nog een vraag stellen. Zijn er ueberhaupt uit de relatie Willem van Haren en mevrouw Natalis GEEN kinderen in Sint-Oedenrode geboren. Dat zou n.l. betekenen dat alle 5 kinderen elders ter wereld kwamen.

Dank alvast voor uw reaktie.

En wellicht weet u bij wie ik deze informatie wel zou kunnen verkrijgen?
Willie Damen van de Mosselaer zei op 26 mei 2011 om 17:06
Dit is mijn mail, als u daar gebruik van wilt maken fotografeer ik het artikel en stuur ik het artikel met bronnen naar u toe.
w.mosselaer@hccnet.nl
In de doopboeken, katholiek en hervormd heb ik geen kinderen kunnen vinden.
Dirk Jan van Haren Noman zei op 31 mei 2011 om 13:19

geachte mevrouw van de Mosselaer,

Graag wil ik u hartelijk danken voor uw hulp op mijn "zoektocht". Ik hoop dat ik u niet al te veel werk heb bezorgd.

Met vriendelijke groeten,

Dirk Jan van Haren Noman.
Miranda Sliep Veldhoen van Haren zei op 4 april 2017 om 15:41
Goedemiddag,

Kun u mij zeggen waar ik nog meer foto materiaal of prenten kan vinden van de familie van Haren.
Willie Damen van de Mosselaer zei op 6 april 2017 om 19:58
Zoek ook op het BHIC onder Willem van Haren
Bep van Lieshout, met medewerking van J. van der Linden Titel: Baron Willem van Haren 1710 - 1768 /W. Lindelauf: "Het adellijke geslacht Van Haren te Voerendaal" in het Bulletin van de Historische
kring Het Land van Herle, januari 1 februari 1951.
E. du Perron: "Schandaal in Holland", 1939.
Fokke Middendorp: "De Van Harem en Wolvega", een uitgave van de Stichting Stellingwarver
Schrieversronte, Oosterwolde, 1989.
J. Koopmans: "Vijf letterkundige studien over de 17de en 18de eeuw", pagina 139 tím 184,
Willem van Haren's "Friso", 1958.
Dr. A.J. de Jong: "Nederlandse Letterkunde" deel 2, pagina 38 tím 51.
Dr. G.P.M. Knuvelder: "Handboek tot de Geschiedenis der Nederlandse letterkunde" deel 2,
1979.
L.M.Th.L. Hustinx: "Inventaris van het archief van het kwartier Peelland 1574 - 1810, 1970.
Documentatie Sint-Oedenrode, V30 (prenten).

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen