skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman Bhic

Over het verzet praat je niet, ook niet na de oorlog

Carl Thomas was één van de drijvende krachten achter de Ordedienst in 'Gewest 17'. Hij voerde het commando over deze post, was koerier van het algemeen hoofdkwartier, richtte radio-zendposten in, zorgde voor elektrische noodvoorzieningen, regelde de opvang van parachutisten en onderhield contacten met gijzelaarskampen. En sprak daar na de oorlog nauwelijks meer over.

Dag in dag uit was Carl Thomas in de oorlogsjaren op pad. Hij had verschillende onderduikadressen, weet zijn zoon Carl Thomas jr. Onder meer bij de Duitse nonnen van het Carolusziekenhuis aan de Jan Heinstraat in Den Bosch maar ook bij een oude boerin aan de Kampdijklaan en bij pastoor Cox in Den Dungen en in Maren.

Niet voor niets, want de Duitsers hadden Thomas in de smiezen; in de loop van de oorlog werd een flink bedrag uitgeloofd voor degene die Thomas zou aangeven. Ook vanuit een heel andere hoek bleek dat al het werk van Thomas niet onopgemerkt bleef. Al in december 1943 schreef Louis de Bourbon een gedicht – Libertatis Cupido – opgedragen aan Carl Thomas.

Thomas was geen beroepsmilitair maar voor zijn nummer in dienst toen de oorlog begon. Tijdens de mobilisatie vocht hij op de Grebbenberg. Met de capitulatie is hij – “bijna als vanzelf”- in het verzet gekomen, vertelt zijn zoon. “Wat hij precies allemaal had gedaan, daar praatte hij niet over. Als ik er naar vroeg, gaf mijn moeder antwoord.”

Na de oorlog kwamen veel vrienden uit het verzet over de vloer. “Maar ook dan ging het niet over het verleden. Eerder over wie er geen lintje mocht krijgen, gezien zijn opstelling in de oorlog. Of een ‘fout’ bedrijf dat subsidie zou krijgen. Dan was één bezoek of een telefoontje aan Den Haag voldoende om dat te voorkomen”, vertelt Thomas jr.

Niet alleen zijn vader, ook zijn moeder werkte als koerier tijdens de oorlog. “Mijn ouders troffen elkaar op verschillende onderduikadressen, kozen er bewust voor om in die jaren niet aan kinderen te beginnen. Het had allemaal behoorlijke consequenties voor hun dagelijks leven maar eenmaal na de bevrijding was dat voorbij. Streep eronder en weer verder met hun leven, zonder er al te veel woorden aan vuil te maken.”

Informatie wat zijn ouders zoal hebben gedaan, komt dan ook voornamelijk uit oude kranten. Zoals het artikel uit Het Huisgezin, van 4 juni 1953, toen Thomas de Bronzen Leeuw kreeg; de hoogste onderscheiding die voor verzetswerk werd toegekend. In 1954 kreeg Thomas ook de Medal of Freedom met de Bronzen Palm.

In die kranten lezen we ook dat Thomas op persoonlijk aandringen van Prins Bernhard na de bevrijding het militaire commissariaat voor het gewest Den Bosch op zich nam. Later werd hij militaire commissaris voor Noord-Brabant en Limburg met de rang van luitenant-kolonel.

In die functie hielp hij E. Stibbe die na de oorlog terugkeerde en merkte dat zijn schoenenfabriek Bloch&Stibbe in Waalwijk was geconfisqueerd. In het maandblad van de fabriek schreef Stibbe dat hij bij een jonge majoor – ‘een man van logisch verstand’ – terechtkwam die “zonder enige ambtelijke poespas onmiddellijk tot een logische oplossing leidde”.

Thomas maakte Stibbe tot officieel beheerder van de fabriek. “Het eerste geval van rechtsherstel in Nederland”, concludeerde Stibbe. Nadat het civiel gezag terugkeerde en Thomas was vrijgesteld van zijn militaire functies, ging Stibbe direct naar hem toe. “Ik was ervan overtuigd dat een dergelijk persoon met zoveel energie en doorzettingsvermogen de juiste persoon moest zijn om bij de wederopbouw van onze leeggeplunderde fabriek.”

Reacties (28)

Kees van Everdingen zei op 14 september 2013 om 00:23
In het K.B. no. 61 van 5 mei 1953 wordt vermeld:
Toe te kennen de Bronzen Leeuw aan:
de voormalig als zodanig tijdelijk benoemde Reserve-luitenant-kolonel voor algemene dienst
C.P.N. Thomas
geboren 13 April 1910;
wegens:
“Heeft zich door het bedrijven van bijzonder moedige en beleidvolle daden in de strijd tegenover de vijand onderscheiden tijdens de bezettingsjaren 1940-1945, als Chef staf van de Commandant der O.D. (Ordedienst) in Gewest 17 (’s-Hertogenbosch en omgeving) en in vele opzichten diens plaatsvervanger.
Hij heeft de organisatie der O.D. in dit gewest opgebouwd en tot een goed functionerend bedrijf gemaakt, ook toen hij ’s-Hertogenbosch moest verlaten om in de nabijheid onder te duiken.
Na de luchtlandingen op 17 September 1944 was ’s-Hertogenbosch het centrum vanwaar de zogenaamde “crossers” naar bevrijd gebied overgingen en ook terugkeerden, zodat een geregelde berichtendienst ontstond, die voor het gehele illegale werk van belang was.
Bij de gevechten om ’s-Hertogenbosch eind October 1944 kon hij actief medewerken door verzendingen van berichten over de troepenopstelling van de Duitsers en heeft hij zodoende de oorlogvoering gediend.”
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 19 september 2013 om 11:56
Bedankt Kees, voor je waardevolle aanvulling bij ons verhaal over C. Thomas.
Met vriendelijke groeten,
Herman van den Bossche zei op 28 september 2013 om 13:02
Wat een prachtige man of eigenlijk, wat een prachtige groep mensen, met heel veel interesse heb ik het relaas gelezen. Ik vroeg me ook al lang af waarom er geen of nauwelijks verzet was in Den Bosch en omgeving, maar als ik diep nadenk komt er toch wel het een en ander bovendrijven. Toch blijft het op z'n minst vreemd dat er niet meer aandacht is voor deze mensen die tenslotte bijna dagelijks hun leven waagden voor onze vrijheid.
Overigens zit er naar mijn idee een kleine fout in de tekst, er wordt geschreven dat Carl op een gegeven moment zijn schuilplaats had aan de Kantdijklaan, maar ik denk dat het de Kampdijklaan in Vught is.

Hopelijk zal er meer boven water komen en zal het een volledige beschrijving worden van Carl Thomas en zijn medestrijders en het werk wat ze deden.

Met vriendelijke groet Herman van den Bossche
Mariët Bruggeman, namens BHIC bhic zei op 30 september 2013 om 09:55
Beste Herman, hartelijk dank voor je reactie en we gaan inderdaad de straatnaam aanpassen in Kampdijklaan. Je schrijft dat er het een en ander komt bovendrijven in je herinneringen; we zouden het erg op prijs stellen daar meer van te lezen. Je kunt dit doen als reactie op dit verhaal, maar je mag ook zélf een nieuw verhaal insturen.
Met vriendelijke groeten,
Herman van den Bossche zei op 30 september 2013 om 11:04
Dag Mariët,
Dank voor je reactie, maar wat ik bedoelde met "er komen dingen boven drijven" was dat ik toch wel af en toe iets las over verzet/ondergrondse hier in de stad en de omgeving.
Sinds enkele maanden heb ik contact met Kees van Everdingen en misschien gaan we er meer mee doen, Kees is daar al langer mee bezig, maar misschien kunnen we medestanders krijgen zodat ook deze grote en kleinere geschiedenissen wat meer bekendheid krijgen.

Met vriendelijke groet Herman van den Bossche
Marilou Nillesen, namens BHIC bhic zei op 1 oktober 2013 om 08:48
@Herman: We zijn erg benieuwd! Ik stuur je even een mailtje om te kijken of we kunnen helpen (bij bijvoorbeeld een oproep doen oid). Mooi initiatief!
Carel Cox zei op 2 februari 2016 om 21:36
Ik heb met belangstelling bovenstaand stuk gelezen.Mijn vader is J.Cox die genoemd word in het artikel over de OD gewest 17.Ik kan bevestigen dat er weinig over gesproken is .Ik ben in 1943 geboren en vernoemd naar Carel Thomas. Carl heeft het over onderduiken bij pastoor Cox in den Dungen maar dit is niet juist omdat mijn heeroom pas na de oorlog in den Dungen pastoor is geworden.Hij was wel vaak in Oss bij mijn oma (Cox) aan de Molenstraat in Oss voor diverse bijeenkomsten.
Graag zou ik meer willen weten over de rol van mijn vader Jan Cox in de oorlogsjaren. Ook wil ik graag met mijn naamgenoot en zoon"van"in contact willen komen.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 3 februari 2016 om 10:37
Tjee, het is voor u vast ook bijzonder, meneer Cox, om op deze plek uw vader te zien, maar ook uw naamgenoot.

We gaan proberen u beiden achter de schermen met elkaar in contact te laten komen.
Marjanne Arts zei op 13 januari 2017 om 19:57
Ik denk dat er al flink veel bekend is geworden over het vergeten in Den Bosch en omgeving waartoe ik ook het land van Maas en Waal reken en Nijmegen. Zie bijvoorbeeld dissertatie van Henk Termeer Het geweten der Natie. Mijn vader was ook actief hier: Ben Arts alias Hein de Leeuw van Post Dreumel en Herpen, LO en LKP.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 17 januari 2017 om 12:04
Bedankt voor je tip naar de dissertatie van Henk Termeer. Wij hebben van deze auteur diverse boeken (waaronder het door jou genoemde) in onze bibliotheek. Voor iedereen in te zien dus!
Marjanne Arts zei op 17 januari 2017 om 12:15
Heel mooi. Dank voor je reactie! Het is een belangrijk boek.
Kees van Everdingen zei op 13 april 2017 om 09:48
In oktober/november 2019 is het 75 jaar geleden dat Noord-Brabant bevrijd werd.
Zou het niet leuk zijn om zoveel mogelijk kinderen van Brabantse verzetsstrijders op te sporen en hun kennis over het verzet te bundelen?
Ikzelf heb veelvuldig contact met de zoon van Kees Veltman, in de oorlog de redacteur van het illegale blaadje 'De Sirene'. Hij heeft veel documentatie verzameld over het werk van de verzetsgroep van zijn vader (die ook betrokken was met de overval op het distributiekantoor in Schijndel op 24 juli 1944: http://www.brabantbekijken.nl/2012/05/schiettuig-in-archiefdoos-deel-1.html).
Wellicht heeft Carel Cox ook nog gegevens over het verzetswerk van zijn vader!
Het mailadres van Carl Thomas jr. heb ik wel, van Carl Cox jr. niet.
Hanneke van der Eerden
Hanneke van der Eerden bhic zei op 14 april 2017 om 21:40
@Kees, dank je voor je suggestie.
Verder zorgt het BHIC voor de e-mailuitwisseling
E.Huijdink zei op 28 augustus 2017 om 23:49
Graag zou ik in contact komen met de familie van de heer C.P.N. Thomas. Ik ben in het bezit gekomen van een hele mooie lederen koffer met zijn naam en een lederen naamkaartje met de tekst: C.P.N. Thomas directeur nv Nederlandse schoenen uni Middenweg 7 Vught. Ik denk dat deze koffer de familie toebehoort.
Kees van Everdingen zei op 29 augustus 2017 om 13:26
De oudste zoon van Carl Thomas sr. (Carl M. Thomas jr.) staat vermeld op https://www.detelefoongids.nl/personen/6-1/
Een aardige geste om de lederen koffer van de directeur van de schoenenfabriek Bloch&Stibbe in Waalwijk aan de familie Thomas te geven.

Carl Thomas sr. heeft inderdaad aan de Middenweg in Vught gewoond; samen met mijn vader heb ik hem daar in 1975 bezocht om over het verzet te praten!
Hanneke van der Eerden
Hanneke van der Eerden bhic zei op 30 augustus 2017 om 08:42
@Huijdink, wat bijzonder en laat je op het forum weten hoe de overdracht van de koffer is verlopen?
Etty zei op 30 augustus 2017 om 09:37
Ja dat zal ik doen Hanneke. Trouwens de koffer is van het merk Bloch en Stibbe. Leuk he? Alleen kan ik Thomas jr. niet vinden. Zou iemand mij willen helpen of hem mijn email adres willen geven? C.Huijdink@casema.nl
Etty Huijdink zei op 5 oktober 2017 om 23:46
Beste mensen, zoals beloofd zou ik jullie op de hoogte houden van mijn zoektocht.
Welnu , eind oktober komt de heer Carl Thomas jr. samen met zijn vrouw, de koffer bij ons ophalen. Na misschien vele omzwervingen is de koffer dan weer dan waar hij behoort. Leuk toch?
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 6 oktober 2017 om 10:45
Zeker Etty, prachtig zelfs! Wat mooi dat je deze moeite neemt om de koffer weer terug te brengen bij de familie. Wij zouden het heel leuk vinden als je een foto van de koffer (of liever nog: van de overdracht) naar ons zou willen sturen. Als de betrokkenen het daarmee eens zijn natuurlijk.

Ik ben ook wel benieuwd naar het verhaal àchter de koffer. Enig idee hoe hij is gaan zwerven om uiteindelijk via jou - na al die jaren - weer terug te keren bij Carl Thomas? Nou goed, mocht je meer weten: het is bijna weer een verhaal op zich ;)
Annemieke Kamoschinski-Portegies Zwart zei op 18 januari 2018 om 12:01
Interessant het verhaal van Carl Thomas. Sinds vier jaar organiseren we met een groep bestaande uit vijf mensen, Bosschenaren en Vughtenaren de 'open joodse huizen'. Begonnen werd vier jaar geleden in Vught en twee jaar geleden kwam Den Bosch daarbij inclusief de synagoge en de Beekmanschool. In total gaat het om ongeveer twintig huizen.Dit jaar hebben de herinneringscentra uitgeroepen tot 'Het Jaar van het Verzet' en willen wij op 29 en 30 april 2018 ook 'open huizen van verzet' organiseren in Vught en Den Bosch. We denken aan twee huizen in Vught en twee in Den Bosch. Al speurende kwam ik de naam van Carl Thomas tegen die ook in de oorlog aan de Middenweg in Vught woonde? Ik zou graag contact opnemen met zijn zoon om e.e.a. te bespreken. Weet iemand zijn mailadres of tel.nr? Meer informatie over 'open joodse huizen'is te vinden op www.sprekende herinneringen.nl
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 19 januari 2018 om 10:55
Bedankt voor je reactie Annemieke en wat een mooi initiatief.
Helaas zijn bij ons niet de adresgegevens van de zoon van Carl Thomas bekend, maar hopelijk reageert er iemand van onze lezers op jouw oproep. Succes met de verdere organisatie.
Van Everdingen uit Heesbeen zei op 19 januari 2018 om 17:03
@Mariët De directeur van het BHIC heeft destijds gezegd: “Het BHIC moet nog veel onderzoek verrichten. Begin volgend jaar, in januari, gaan we daarbij medewerking vragen van alle Brabantse gemeenten en heemkundekringen. Ook benaderen we dan nabestaanden om foto’s en informatie aan te dragen voor het project, waarbij ook de Stichting Herdenking Brabantse Gesneuvelden is betrokken.” Het is de bedoeling dat de ‘eregalerij’ in 2019 op het internet staat. Brabant viert dan 75 jaar vrijheid.

Zeer sympathiek van jullie om een digitale eregalerij op te zetten voor de Brabantse gesneuvelden!!
Hoe is de medewerking van de Brabantse gemeenten en heemkundekringen tot nu toe geweest?

Een eregalerij voor de Brabantse verzetslieden komt wellicht in 2044 :-)
Van Everdingen uit Heesbeen zei op 20 januari 2018 om 10:33
@ Annemieke De zoon van Carl Thomas, C.M. Thomas, woont in Vught en staat vermeld in de Telefoongids. Hij zal je waarschijnlijk vertellen dat zijn vader op wisselende plekken woonde in Brabant (dat staat ook in het artikel hierboven). In september en oktober 1944 was het hoofdkwartier van de Ordedienst in Den Bosch gevestigd in het kantoor van notaris Hofhuis in de Van Tuldenstraat 15. In het rapport over de belevenissen van deze verzetslieden worden Carl Thomas, zijn vrouw Willy en anderen genoemd. Carl en Willy Thomas waren toen ingeschreven op een adres in de Jan Heinsstraat.
Mariët Bruggeman
Mariët Bruggeman bhic zei op 22 januari 2018 om 10:38
@Van Everdingen: bedankt voor uw opmerking en ik kan u gelukkig zeggen dat wij heel goed geholpen worden door de heemkundekringen en van hen veel positieve reacties hebben gekregen. Van de ca. 120 hebben er ongeveer 80 op onze oproep gereageerd met informatie over de oorlogsslachtoffers uit hun plaats of werkgebied. Hartstikke fijn om van onze lokale kringen zoveel medewerking te krijgen en zoveel informatie. Daar zijn we enorm mee geholpen.
Herman van Boxtel zei op 9 november 2018 om 18:00
Eigenlijk, maar dat is misschien vloeken in de kerk,en natuurlijk ook een hellend vlak, zou der voor alle verzetsmensen een eregalerij moeten komen. Maar ik schreef dan ook een hellend vlak, want waar leg je de lat, ik realiseer me dat dat erg lastig is, maar ook dat de mensen die werkelijk hun leven waagden om de bezetter een poot dwars te zetten toch wel een podiumplaats verdient hebben. Misschien een apart gedeelte op de website, of een aparte website, de gene die de oorlog wel pof niet overleefden was willekeurig, dus ik zou het een geweldig idee vinden als dat zou lukken.
Kees Wijnhoven zei op 9 november 2018 om 19:58
Eens met Herman van Boxtel! Wie kan bepalen wat een verzetsheld is?
Zelfs de rol van prins Bernard vertoont blijkbaar smetjes!
En op de rol van " het verzet" na WO II rust nog steeds een embargo!
Voorbeeld: in Oeffelt iemand door de deur doodgeschoten. In Beers meerdere mensen zonder goede reden in een kamp gezet in Wanroy. In de Rips zelf 2 " verzetsstrijders" (broers). In Mill de directeur van de grootste fabriek.
De Engelse militairen hebben uit dit kamp in Wanroy mannen opgehaald, om kadavers op te ruimen in Overloon. Ik mag dus geen namen noemen(van beide zijden)!!!
Lisette Kuijper
Lisette Kuijper bhic zei op 13 november 2018 om 14:29
Dat is een mooi idee, dat ben ik helemaal met jullie eens. Lastig is inderdaad wel hoe je kunt bepalen of iemand een verzetsheld is. Daarnaast zijn nog niet alle archieven van de Tweede Wereldoorlog (en de nasleep daarvan) openbaar. In januari 2019 worden de stukken uit het jaar 1943 overigens openbaar. Wellicht is het een idee waar we over enkele jaren nog eens na kunnen gaan denken...

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.

Lees ook deze verhalen

Doe mee en vertel jouw verhaal!