Kostbare tekeningen, zeldzame prenten, bijzondere charters: allemaal prachtige stukken uit de collectie van het Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. Van 4 november 2017 tot en met 18 februari 2018 is in Het Noordbrabants Museum in ’s-Hertogenbosch de tentoonstelling Papieren juweeltjes van dit Provinciaal Genootschap te zien. Ook de oprichtingsakte van het genootschap, opgediept uit de depots van het BHIC.
De vergadering waarin wordt besloten tot oprichting van het genootschap, met heel veel handtekeningen...
In het Casino in ’s-Hertogenbosch buigt op 8 maart 1837 een groep mannen zich over de vraag hoe kunsten en wetenschappen in het algemeen, en meer in het bijzonder in Noord-Brabant, kunnen worden bevorderd. Het leidt tot de oprichting van Provinciaal Genootschap van Kunsten en Wetenschappen. De drie initiatiefnemers die rond de tafel zitten, zijn de gouverneur van de provincie baron Andreas van den Bogaerde van Terbrugge, Cornelis R. Hermans en Hendrik Pallier.
Bijzondere verzameling
Gezamenlijk beginnen de leden van dit genootschap met het aanleggen van een bijzondere verzameling. In bijna anderhalve eeuw brengt het genootschap kostbare tekeningen, zeldzame prenten naar ontwerp van Bosch, Bruegel en Rembrandt, topografische afbeeldingen, kostbare handschriften en oude gedrukte werken bijeen. In 1925 is de collectie dermate gegroeid dat de bibliotheek, het prentenkabinet en de museumcollectie worden gevestigd in de voormalige Sint-Jacobskerk in de Bethaniëstraat. Het nieuwe onderkomen krijgt de naam Centraal Noordbrabantsch Museum.
De verzamelingen groeien ook in de jaren daarna gestaag verder en het museum krijgt een steeds zelfstandiger karakter. Reden om in 1975 de bibliotheek en het prentenkabinet ergens anders in de stad te huisvesten. In 1986 is de oorspronkelijke collectie opgesplitst en op verschillende locaties ondergebracht. Het Noordbrabants Museum krijgt de kunstprenten en de boeken en tijdschriften over penningkunde, de charters zijn in goede handen bij het BHIC en de overige stukken worden in bruikleen gegeven aan Tilburg University. Deze worden vanaf die datum onder de naam Brabant-Collectie bijeen gehouden.
Ook online
De tentoonstelling is samengesteld uit deze verzamelingen. De getoonde werken dateren van de middeleeuwen tot de eerste helft van de 20ste eeuw. Nu, 180 jaar na de oprichting van het Provinciaal Genootschap, zijn de meest bijzondere werken op papier uit de collectie weer samen te zien in de stad waar de collectie ontstond: ’s-Hertogenbosch. De tentoonstelling is een samenwerkingsproject van Het Noordbrabants Museum en de Brabant-Collectie, Tilburg University. Overigens zijn de charters van het genootschap – de oude oorkondes – ook online te bewonderen via de site van het BHIC.
En zo staat na even klikken deze akte van Jan zoon van graaf van Vlaanderen, om maar één voorbeeld te noemen, haarscherp op je scherm, 714 jaar nadat de oorkonde is opgesteld. Mét zegel.
Vraag: kunt u mij ook berichten of de special van 'In Brabant' gewijd aan Papieren Juweeltjes' kan worden besteld en zo ja, waar? Bij voorbaat dank!
Annemarie van Geloven
bhiczei op 9 november 2017 om 10:35
Beste Hans, zoals je kunt lezen in het verhaal is in 1986 de oorspronkelijke collectie opgesplitst en op verschillende locaties ondergebracht. Het Noordbrabants Museum krijgt de kunstprenten en de boeken en tijdschriften over penningkunde, de charters zijn in goede handen bij het BHIC en de overige stukken worden in bruikleen gegeven aan Tilburg University. Deze worden vanaf die datum onder de naam Brabant-Collectie bijeen gehouden.
Bij BHIC berusten:
221 Charters Provinciaal Genootschap van K & W, 1303 - 1845
Driekwart van deze charters is via onze website (Onderzoek/Archieven) thuis digitaal in te zien, de overige akten in de studiezaal
216 Provinciaal Genootschap Kunsten & Wetenschappen, 1836 - 2006
In dit archief bevindt zich meer stukken over de organisatie en taakuitoefening van het genootschap. Deze kunt u in de studiezaal inzien.
De vergadering waarin wordt besloten tot oprichting van het genootschap, met heel veel handtekeningen... 
En zo staat na even klikken deze akte van Jan zoon van graaf van Vlaanderen, om maar één voorbeeld te noemen, haarscherp op je scherm, 714 jaar nadat de oorkonde is opgesteld. Mét zegel.
