Stel je voor. Samen met een maat wil je inbreken in een dorpspastorie. Jullie doel is een kluisje waarin kostbare gouden en zilveren voorwerpen zouden liggen: miskelken, monstransen en cibories. Jullie weten ook dat het kluisje in kwestie in de spreekkamer van die pastorie staat en dat je het met twee man kunt tillen. Het ideale moment voor de inbraak is tijdens een kerkdienst op een herfst- of winteravond, want dan is de pastoor de deur uit, naar de kerk, en is het op straat donker en rustig.
Maar moet je eigenlijk wel inbreken? Je zou ook werkkleding met een bedrijfslogo kunnen aantrekken, in een busje stappen en gewoon aanbellen bij de pastorie op eerdergenoemd ideaal moment. Dan zal niet de pastoor, maar diens huishoudster de deur opendoen. Jullie zeggen haar dat je opdracht hebt om het kluisje te repareren, en vragen waar het staat. Vervolgens laat je de weg wijzen naar de spreekkamer en even later sjouw je samen het kluisje jullie busje in.
Geen goud maar oud papier
Al met al werd er werkelijk ingebroken in de pastorie van Berghem, en wel op 1 november 1988, Allerheiligen, tussen 7 en kwart voor 8 ’s avonds, terwijl in de kerk de Allerzielendienst aan de gang was. De inbrekers gingen aan de haal met het kluisje, maar moeten hevig teleurgesteld zijn geweest, toen zij het openden: geen gouden en zilveren voorwerpen, maar oud papier! Daags daarna stond in de krant dat de achterdeur van de pastorie was geforceerd, maar er deed ook een verhaal de ronde over twee mannen in bedrijfskleding die aanbelden.
Enkele weken eerder raadpleegt de streekarchivaris van Maasland het Berghems parochiearchief in de pastorie. Hij bekijkt een 19e-eeuws kasboek dat samen met enkele andere oude documenten in het kluisje ligt. Aangezien Berghem sinds 1987 een vernieuwd gemeentehuis rijk is, adviseert hij de pastoor het parochiearchief daar te deponeren: “Een veel veiliger plek dan de pastorie!”. Pastoor Van Genuchten doet dat liever niet. Wel mag de archivaris fotokopieën uit het kasboek maken bij de gemeente, maar het document moet binnen ’n uur terug zijn. Dat lukt.
Buit weer terug?
Na 1 november belt de pastoor de streekarchivaris over het gestolen kluisje en de documenten daarin. De streekarchivaris, die iets dergelijks al eerder heeft meegemaakt, luistert geduldig en biedt aan een oproep te plaatsen in de regionale pers: de inbrekers mogen het gestolene anoniem afgeven bij het Streekarchief in Oss. Helaas is dat nooit gebeurd, maar het kan nog steeds: breng de buit weer terug bij het BHIC in Den Bosch!
