Na de ondergang van keizer Napoleon en de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden in 1815, vroeg koning Willem I aan zijn inspecteur-generaal der fortificatiën, Cornelis Kraijenhoff, advies over de beste manier om het economisch hart van Nederland te verdedigen.
Nieuwe Hollandse Waterlinie
Kraijenhoff kwam met het concept van de Vesting Holland, beschermd door een nieuwe waterlinie, de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Dit concept borduurde voort op de oude Hollandse Waterlinie, die vanaf 1629 ontwikkeld was. Tussen 1815 en 1885 werd dit oude verdedigingsstelsel flink verbeterd.
Stelling van Amsterdam
Het verschil tussen de Nieuwe Waterlinie en de Oude was dat de Nieuwe nu ook de stad Utrecht beschermde en de Stelling van Amsterdam sterk was uitgebreid. Verder was de Nieuwe Linie beter bestand tegen moderne aanvalswapens. De linie deed dienst van 1815 tot ongeveer 1940.
In de meidagen van dat jaar, toen de Duitse luchtmacht over de onder water gezette gebieden en forten vloog, bleek helaas dat het concept van een waterlinie zijn verdedigingswaarde grotendeels had verloren.
Vesting Woudrichem
De Nieuwe Hollandse Waterlinie strekte zich uit vanaf Muiden tot aan de Biesbosch. Het Brabantse deel telde naast allerlei kleinere onderdelen, zoals groepsschuilplaatsen en uitwateringssluisjes, zes hoofdelementen: de vesting Woudrichem, de Papsluis, Fort Altena, het Werk aan de Bakkerskil, Fort Giessen en Fort Steurgat.
Jan Blanken
De vesting Woudrichem bestond in de negentiende eeuw uit zeven bastions, twee ravelijnen en twee beersluizen in de vestinggracht. Het inundatie-ensemble voor het Maaswater is nog compleet aanwezig. De Papsluis, een inundatie-waaiersluis naar ontwerp van Jan Blanken, dateert nog uit 1815. De sluis ligt in de Kildijk onder Werkendam.
Fort Altena werd oorspronkelijk in 1847 gebouwd ten zuidoosten van Sleeuwijk. Na een volledig verbouwing in de jaren 1878-1880 werd de versterking vergroot tot een langgerekt gebastioneerd fort, dat vanaf toen het Fort aan de Uppelsche Dijk heette.
Het Werk aan de Bakkerskil werd gebouwd tussen 1877 en 1879 en verving een oudere batterij uit 1847. Het ligt aan de Schenkeldijk (Kildijk) ten zuidoosten van Werkendam en diende ter bescherming van de Papsluis.
Fort Giessen
In de jaren 1878-1881 werd ten zuidwesten van het gelijknamige dorp Fort Giessen gebouwd. Het fort moest een directe aanval op de vesting Woudrichem afweren. Aansluitend, in de jaren 1881-1882, kwam Fort Steurgat tot stand aan de voet van de Merwedebandijk ten zuidwesten van Werkendam. Het fort sloot de rivier en de dijk langs de Merwede af.
Het zuidelijkste punt van de Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft nooit deel uitgemaakt van de "Brabantse Waterlinie" zoals in dit stuk gesuggereerd wordt.
Annemarie van Geloven namens BHIC
bhiczei op 17 juli 2013 om 11:59
Dank voor uw reactie. De redactie zal hier later in de week op terugkomen.
Paul Huismans (namens BHIC)
zei op 18 juli 2013 om 15:52
@David,
Dank voor deze correctie. De zinsnede is verwijderd.
