Na de voltooiing van de Maasverbeteringen tot aan Grave, begon men in 1932 aan de verruiming en bochtafsnijding van de rivier en de bouw van een stuw met sluis bij Lith. Dat was nodig om ook in het riviervak Grave-Lith bij geringe afvoer voldoende vaardiepte te houden.
Stuw in werking, jaren '50
De heftorens in hun bouwput
Benedenstrooms van de stuw van Lith werd de rivier uitgebaggerd tot 3 meter beneden N.A.P. De sluis en de stuw werden gebouwd in een bochtafsnijding door de Lithse uiterwaard. Eerst werden in grote bouwputten de sluis en de stuw gebouwd, daarna werd de rivier naar deze kunstwerken verlegd. In 1933 begon de bouw en in 1934 was de oplevering. Polygoon-Profilti maakte de onderstaande filmbeelden van de werkzaamheden.
Het sluis- en stuwcomplex, dat in totaal 1.175.000 gulden had gekost, werd op 13 maart 1936 officieel geopend.
De stuw in 1936
De stuw bestaat uit drie stuwopeningen tussen vier hef- en bedieningstorens, gebouwd op het noordelijk en het zuidelijk landhoofd en op twee rivierpijlers. De drie openingen zijn elk 38 meter breed en worden afgesloten door een wielschuif met een draaibaar gedeelte, de regelklep. Die regelkleppen kunnen met kettingen en lierwerken, bovenin de heftorens, bij zeer geringe afvoer geheel gesloten worden. Met een van deze regelkleppen ging het in 2007 mis.
Het eerste schip, de 'Inspecteur Rose' van Rijkswaterstaat verlaat de sluis
De maximale afvoer per regelklep is ongeveer 333 kubieke meter water per seconde. Bij geheel geopende regelkleppen is de waterafvoer over de drie stuwschuiven dus 999 m3. Zolang de stuw in werking is, moet de scheepvaart gebruikmaken van de schutsluis ernaast.
Bij afvoeren van meer dan 1.000 m3 per seconde wordt de stuw geheel geopend. De drie wielschuiven met daarop de regelkleppen worden helemaal boven water geheven met behulp van de lierwerken in de heftorens. De onderkant van de wielschuif komt dan op een hoogte van 13.60 meter +N.A.P., gelijk met de onderzijde van de stuwbrug.
De nieuwe sluis met puntdeuren. Rechts de oude sluis. De hefdeur staat open
In die situatie varen de schepen gewoon door de drie openingen van de stuw. De sluis is dan niet nodig. Het openen of sluiten van de stuw gebeurt vanuit de centrale bediening die in 1999 gedeeltelijk geautomatiseerd is. De stuw te Lith staat gemiddeld 22 dagen per jaar open. Meestal is dat in de wintermaanden, omdat er dan veel regen- en smeltwater afgevoerd moet worden.
De oude sluis met gesloten hefdeur
Omdat door het jaar heen de wachttijden konden oplopen van 4 tot 8 uur, werd in 1995 begonnen aan de bouw van een tweede sluis, gesitueerd tussen de bestaande sluis en de stuw. De nieuwe sluis werd bijna 200 meter lang en 18 meter breed, geschikt voor tweebaksduwvaart. Deze sluis heeft puntdeuren, zodat er geen hoogtebeperking meer is voor de scheepvaart.
De tweede sluis is op 11 juni 2001 in gebruik genomen en in 2002 officieel geopend. Het hele complex kreeg meteen een nieuwe naam, de Prinses Máximasluizen.
Over de werking van de sluizen en de stuw is veel te vertellen. Wie kan dit beter doen dan de oud-hoofdsluismeester Rien Biemans. Bij de stuw hoorde ook nog een zogenaamd peilhuisje.
ing L.J. Bink (gepensioneerd civieltechnicus)
zei op 16 september 2015 om 11:32
Kunnen er stuwen in de Rijn bij Lobith geplaatst worden met daarin electriciteits generators , met schutsluizen voor de scheepvaart ernaast, om zo schone energie op te wekken. De kosten worden daarna weer terug verdient en er ontstaat een beter milieu, minder afhankelijk van fossiele brandstoffen.
Kan waarschijnlijk ook in IJsselmeer ( in natuurlijk reservoir waar niveauverlaginging door windmolens misschien mogelijk is in combinatie met de afsluitdijk of zoiets. Probeer hier over te denken de kosten zijn waarschijnlijk terug te verdienen.
Ook kunnen er voor de kust van Nederland ,België en Frankrijk kunstmatige meren met een lager waterniveau worden aangelegd , dat waterniveau verkregen door windmolens op de ringdijken.
De kust verdediging wordt daardoor verbeterd terwijl de aanlegkosten worden terugverdiend door de energie opbrengst. Waarschijnlijk ook recreatie mogelijk heden Twee / drie vliegen in een klap daarnaast werkgelegenheid en kennis vergaring , export kansen van kennis. Was geloof ik plan (Lievens).
Mariët Bruggeman
bhiczei op 17 september 2015 om 14:18
Bedankt voor deze aanvulling bij dit verhaal over de Prinses Maximasluizen; zo te horen zijn er nog voldoende ideeën om de zaken rendabel aan te pakken.
