skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg
Menu
sluit
Hulp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Stef Uijens
Stef Uijens RA Tilburg

Reek in vogelvlucht

Rien Wols
Rien Wols Bhic
vertelde op 14 november 2009
bijgewerkt op 3 januari 2022
Reek ligt in het noordoosten van Noord-Brabant, tussen Schaijk, Zeeland en Grave in. Het dorp hoort tegenwoordig tot de gemeente Maashorst. Tot 1942 was Reek een zelfstandige gemeente. De gemeente omvatte naast het dorp Reek de gehuchten Driehuis, Duifhuis, Straat en Hoefkens (of Huifkens).

Reek in 1865 (J. Kuiper, Gemeente-atlas van Noord-Brabant)Het grondgebied van Reek besloeg ruim 1.280 hectare. Reek was nooit een groot dorp qua inwonersaantallen, vandaar dat men al meteen in het begin van de 19e eeuw pogingen heeft gedaan om Reek als zelfstandige gemeente weer op te heffen. Dat leed echter telkens schipbreuk, tot een grootschalige gemeentelijke herindeling in 1942.

Per 16 juli 1942 werd Reek verdeeld over de omliggende gemeenten. Grave kreeg het gebied de "Bergen". Het Duifhuis en de Hoefkens gingen voor het grootste deel naar Zeeland. De rest, waaronder het dorp Reek, ging naar Schaijk.

In 1994 werden Reek, Schaijk en Zeeland samengevoegd tot de nieuwe gemeente Landerd. Hierbij werd ingegaan tegen het advies-Schampers, waarbij werd voorgesteld met respect voor de historische situatie Zeeland en Boekel samen met Uden één gemeente te laten vormen. De Tweede Kamer koos echter voor de combinatie Zeeland-Schaijk-Reek. Bij een volgende herindeling in 2022 zijn de gemeenten Uden en Landerd samengevoegd.

De naam

De naam Reek hangt samen met het middeleeuwse woord reke, dat een lange rij betekent. Het duidt op de langgerekte vorm die het dorp Reek van oudsher heeft gehad.

Een veel mooiere, maar helaas minder waarschijnlijke, verklaring zou zijn, dat Reek is afgeleid van een ander middeleeuws woord reke, dat “goede toestand” betekent.

Het gemeentewapen

Toen de Hoge Raad van Adel in 1815 aan de nieuwe gemeentebesturen in het land vroeg een voorstel in te dienen voor een gemeentewapen, grepen heel veel burgemeesters terug op een oud schepenzegel van het desbetreffende dorp. Voor Reek was dat niet mogelijk, omdat het dorp als onderdeel van het Maaskantgericht van het Land van Ravenstein nooit een eigen zegel of wapen had gevoerd.

Maar de burgemeester hoefde ook helemaal niet ver terug in de geschiedenis. Zijn voorstel voor een gemeentewapen had alles te maken met de recente manier waarop Reek zich gedragen had toen het Franse garnizoen in 1814 Grave had moeten verlaten. Hij schrijft in zijn brief dat de drie letters R staan voor 'Reek Religioni Regi', dat is Latijn voor “Reek voor godsdienst en vorst”. De bewoners van Reek hadden bij de blokkade van Grave, waar in 1814 een Frans garnizoen gelegen was, een bijzondere rol gespeeld.

De burgemeester schreef daarover: “de gemeente Reek is de eerste geweest op de linker Maasoever die op 15 januari 1814 in het gezicht van de naburige vijand – het Franse garnizoen der vesting Grave – de vlag heeft opgestoken en die dezelve door het roeren der trommen, en de houding aannemende, alsof de gemeente met militaire magt was bezet, tegen alle uitvallen der Franschen tot de komst van het Eerste Batallon van linie op 24 Februarij daaraanvolgende heeft weten te bewaren. De ingezetenen van Reek hebben zich gedurende de blokkade van Grave steeds bij alle attaques aan het spits van den landstorm bevonden en zich heldhaftig gedragen.”

Het wapen was vanwege die nationale gevoelens en trots ook in oranje-wit-blauw aangevraagd, vergezeld van festoenen, vaandels en wapentuig. Deze laatste versierselen heeft de Hoge Raad van Adel bij de definitieve toewijzing in 1818 echter weggelaten.

Bevolkingsontwikkeling

Het dappere Reek van rond 1814 telde ongeveer 700 inwoners. Rond 1850 was het aantal van 1.000 inwoners gepasseerd, maar in de tweede helft van de negentiende eeuw volgde een terugval, zodat Reek in de eerste decennia na 1900 nog steeds maar net een twintigtal inwoners boven de 1.000 had. Bij de opheffing van de gemeente in 1942 waren dat er 1.116. Na de Tweede Wereldoorlog groeide het inwonertal snel. In 2005 werd het aantal van 1.700 gepasseerd. Anno 2013 wonen er 1.725 mensen in Reek.

Grappig is wel dat het juist een Reekse was, namelijk Mirjam Koenen, die in augustus 1965 geboren werd als de 5000e inwoner van de gemeente Schaijk. 

Middelen van bestaan

het blauwe gebied werd overstroomd door de Beerse MaasDe landbouw vormde altijd de voornaamste bron van inkomsten. De opbrengsten van de paar kleine bedrijven die er waren, waren gering. Vóór de kanalisatie van de Maas in de jaren 1920 trad de rivier regelmatig buiten haar oevers, waardoor grote delen van Reek soms maandenlang onder water kwamen te staan. Het gevolg was dat de vruchtbare grond slechts als grasland gebruikt kon worden. Daarnaast eisten watersnoodrampen, zoals die van januari 1820, regelmatig hun tol.

Tot op heden heeft het dorp zijn landelijke karakter behouden.

Religie

de huidige kerk van ReekDe bevolking van Reek is altijd overwegend Rooms-Katholiek geweest. Het dorp viel oorspronkelijk onder de parochie van Velp. Wanneer Reek precies een eigen kapel heeft gekregen, is niet duidelijk. In ieder geval wordt al in 1455 van een kapel in Reek gesproken.

De kerk die later kwam, is gewijd aan de Heilige Antonius Abt en de Heilige Donatus. De kerk wordt voor het eerst  vermeld in 1520. Pas in de 17e eeuw werd Reek een zelfstandige parochie. In 1789 werd de parochiekerk gesloopt en in 1803 herbouwd. In 1926 is ook deze kerk afgebroken en door een nieuwe kerk vervangen.

oude langgevelboerderij, nu woonhuisOudste vermelding

In een oorkonde uit 1356 wordt voor het eerst over de buurtschap de Reke gesproken. Een andere oorkonde uit de veertiende eeuw, uit 1382, heeft het over een boerderij, gelegen “inden Reke bij den Velperhout”. Ook in die laatste oorkonde wordt duidelijk gedoeld op een buurtschap, dat later zal uitgroeien tot het dorp Reek.

Monumenten

Naast enkele monumentale boerderijen uit de negentiende eeuw, kent Reek een bijzonder woonhuis, namelijk dat van de orgelbouwersfamilie Smits. Verder zijn er de molen, het klooster Sint-Elisabeth en het voormalige Verenigingslokaal van de Boerenbond.

Reacties (9)

Hennie
Hennie zei op 9 januari 2017 om 00:47
Bedankt voor uw informatie. Interessant om te lezen. In 1844 zou er volgens notariële akten een weg, de Steenweg genoemd, in Reek aanwezig zijn. Ook wel sectie B 196 genoemd. Ik kan die op de historische kaart hier niet vinden. Herkent u deze weg? Dank voor uw reactie alvast.
Helena zei op 9 januari 2017 om 02:59
Hennie , - Gaat het om het preceel op deze akte?
51. Theodora Maria van der Wielen, weduwe van Peter de Klein, bierbrouwster te Wijchen, verkoopt voor 145 gulden aan Ludovicus Joannes Smits, zonder beroep te Reek een perceel schaarbos gelegen aan den Steenweg te Reek, sectie B 196; verkoopster aangekomen door erfenis van Johanna van der Wielen, overleden te Schaijk.
Datering: 28-05-1844
Soort akte: Transport
Plaats: Reek
Toegangsnummer: 7776
Inventarisnummer: 1
Scan van de akte is te vinden op 510 van 759.

Zie Kadastrale kaart 1811-1832: minuutplan Reek, Noord Brabant, sectie B, blad 01 (MIN10129B01)
Zie via deze verkorte link: http://tinyurl.com/jxqmr27
De weg werd in deze periode op de kaart aangeduid als 'Groote weg van 's Bosch naar Grave' [ mogelijk in Reek de enige 'steenweg' in die jaren?] . Deze sectie was in 1832 nog eigendom van Jan Dominicus [de] Groot, burgemeester van Schaijk. <-- zie namen van eigenaren en vruchtgebruikers / perceel grootte / in de Oorspronkelijke aanwijzende tafels (OAT) behorende bij deze kaart. Op de sectie ernaast gelegen ie je op sectie nr. B 197 huis, schuur en erf, en nr 198 is bouwland.

Op deze site kun je ook mooi de oudere kaarten van de laatste 20 jaar inzien: http://www.topotijdreis.nl/
Thorwald
Thorwald zei op 27 november 2018 om 03:07
Ik heb altijd gedacht dat Mgr. Borretstraat 5 ouder was dan uit de 19e eeuw...
Jammer.
Lisette Kuijper
Lisette Kuijper bhic zei op 28 november 2018 om 14:31
Begrijpelijk dat je dat jammer vindt, Thorwald. Is de Steenweg, die Helena en Hennie hierboven noemen, later de Mgr. Borretstraat geworden?
Thorwald
Thorwald zei op 29 november 2018 om 04:41
Hallo Lisette,

Kijkend naar de huidige kaart van Reek en de Kadastrale kaart/het Minuutplan, denk ik dat de Steenweg opgegaan is in de Rijksweg/N324. De Heijtmorgen loopt nu ook nog parallel, hoewel deze niet meer zo lang is als op het minuutplan. De Mgr. Borretstraat, waar ik naar refereeerde staat haaks op beide.
Lisette Kuijper
Lisette Kuijper bhic zei op 29 november 2018 om 12:00
Bedankt voor deze verduidelijking, Thorwald!
Hennie
Hennie zei op 5 februari 2020 om 18:43
Alhoewel alweer 3 jaar geleden wil ik Helena en anderen nog van harte bedanken voor het antwoord en de informatie die ik op mijn vraag van 9 januari 2017 gekregen heb.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 8 februari 2020 om 22:23
Voor een bedankje is het nooit te laat, Hennie ;) Bedankt voor je berichtje!
Harry de loijer zei op 21 april 2020 om 18:41
Beste mensen.
Ik ben benieuwd of er mensen zijn die wat kunnen vertellen over de witte boerderij,Langstraat 3

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.