Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account
Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.
Toon eerste reacties bovenaan

Reacties (41)

jan toirkens zei op 1 november 2019 om 13:25
Inderdaad vond ik er nog een paar. o.a. een uit Brussel die in Den Bosch opdraaft, maar een andere meer dichtbij was Gerardt van de Laack de Gouda, kamerbewaarder Den Bosch volgens akte St. Michielsgetssl d.d. 15 maart 1710 (zie 5116-27 scan 425). De man gaat ook de verpondingen colllecteren voor St. Michielsgestel.
jan toirkens zei op 11 september 2019 om 13:47
En nog maar een *kamerbewaarder* meer dan ? In 1681 is er sprake van Johan van Daverveldt, kamerbewaarder (Den Bosch), zoon van meester Abraham van Daverveldt verwekt bij Magdalena van der Stappen. Zie ONA St. Michielsgestel, 5116-17. Ben benieuwd of ik er nog meer vind....
jan toirkens zei op 18 april 2019 om 15:51
Den Dungen, oud-notarieel 5115-36 d.d. 1 februari 1777 vermeldt een Willem Huijskens, zijnde concierge op het stadhuis Den Bosch. Hij ondertekent de akte samen met een andere Willem (Roels) zijnde de klerk op de stadssceretarie. Beide heren *intimi* op het stadhuis zuillen wel geweten hebben wie er voor de persoon *Peter de Gek* stond...
jan toirkens zei op 10 april 2019 om 13:16
Woon te ver weg om zelf onderzoek te doen, maar hier nog wat tips voor mensen die verder willen zoeken. De archieven van het stadsbestuur Den Bosch periode 1262 -1810 bevatten de volgende elementen :
1. 1092, instructies voor de concierges-kamerbewaarders d.d. 12 dec. 1712
2. 1098, taak en bevoegdheden van de concierge op het stadhuis, einde 18e eeuw.
Ik heb onder de stadsrekeningen ook een vermelding gezien van betaald bodeloon, te voet of te paard.
Dus er valt nog genoeg te zoeken wie er allemaal kamerbewaarder waren... zeg tussen 1700-1800 en wat ze als loon ontvingen.
jan toirkens zei op 3 april 2019 om 22:28
Zomaar een veronderstelling. Als de man dan ook nog tijdelijk zijn verblijf had, of tenslotte op het eind van zijn leven in het gasthuis van Reijnier van Arkel aan de Hintamerstraat terechtkwam, dan zou het kunnen zijn dat hij in de volksmond als Peter de Gek door het leven ging. Als eerbetoon aan de kleurrijke of wat zonderlinge persoon van Peter, werd er ter nagedachtenis aan hem een straatje gewijd. Maar zoals ik zei.. tis een veronderstelling.
jan toirkens zei op 3 april 2019 om 22:12
En de zelfde Peter Gijsinck, bij diens overlijden in 1778 vermeld als eerder wonend aan de Hinthamerstraat.
jan toirkens zei op 3 april 2019 om 21:57
Peter Gijsinck, kamerberwaarder Den Bosch, wordt in de St. Janskerk begraven op 2 augustus 1778, vermelding als soldaatkind. Betreft dus de zelfde persoon die ik hiervoor vermeldde in Den Dungen. Gokje is dat hij is geboren zeg 1720/1730.
jan toirkens zei op 1 april 2019 om 21:56
Een opvolger als kamerbewaarder in Den Bosch, juni 1753 is ene Duijtz. Zie BP, zoeken op kamerbewaarder
jan toirkens zei op 1 april 2019 om 21:41
Toch nog een andere invalshoek ontdekt, terwijl ik lette op de funties van concierge, gerechtsbodes etc. in de stad Den Bosch.. Vond een vermelding in juli 1752 van een kamerbewaarder in Den Bosch genaamd meester Pieter Gijsink. Zie ONA 5115-28, scan 342 (Den Dungen). Akte is voorzien van een zwierige handtekening. Zou te gek zijn als deze Pieter Gijsink de zelfde persoon zou zijn als Peter de Gek....
jan toirkens zei op 9 november 2017 om 12:44
Het raadsel van Peter de Gek, wie hij eigenlijk was, wordt er niet mee opgelost, maar ik vond wel dat er rond 1700 een combinatie van funkties op het stadhuis was. Er worden in een reeks van jaren een paar keer klerken vermeld werkzaam op het stadhuis die tegelijk ook daar concierge waren. Peter de Gek zal denk ik NIET tot die vrij selecte kring van die klerken hebben behoord, want anders zou hij als notaris of stadsklerk zeker wel een paar keer zijn vernoemd geweest. Blijft een boeiend vraagstukje der geschiedernis van een stad.
jan toirkens zei op 10 september 2017 om 20:21
St. Michielsgestel, inv. nr. 5121-113,.fol. 108v en volgend. Datum : 22-07-1758, collaterale successie. Godefridus van Eijl, overleden St. Michielsgestel op 22 juni 1758. Bezat een huis in de Tolbrugstraat, van ouds genaamd Peter de Gek, tegenover het achterhuis van Rodenburg. Taxatie Den Bosch 10-07-1758 waarde 400 gulden. Bezit nog een huis ernaast, eveneens genaamd Peter de Gek, eveneens waarde 400 gulden. Beide huizen lijken iets van doen te hebben met het huis of huizen van Hendrik van Eijl die in 1729 een of twee huizen had genaamd Peter de Gek.
theo zei op 8 mei 2017 om 17:04
Jan,

De blokboeken zijn op volgorde van de looprichting van de betreffende ambtenaar gemaakt en daar zit wel enige logica in. In het volkstellingsregister van 1822 wordt Orthenstraat alleen in wijk B vermeld. Het tweede gedeelte van de Orthenstraat (vanaf het Geertruikerkhof) heette het Ortheneinde. Lang niet alle zijstraatjes worden vermeld in dat register. Kijk maar eens naar wijk H de Vughterstraat en wijk I de Vughterdijk. In die wijken talloze zijstraatjes (nog steeds) maar geen vermelding in de volkstellings- en bevolkingsregisters. De looprichting van opname van blokboeken en volkstellingsregisters is voor zover ik nu weet vanaf 1742 tot 1860 globaal steeds dezelfde geweest. In 1860 kwam er een totaal andere wijkindeling. Misschien is er in de inkwartieringsboeken die verder terug gaan in de tijd dan 1742 nog iets te vinden.
Herman van Boxtel zei op 8 mei 2017 om 16:46
In het verhaal zoals het tot nu toe bekend is zitten heel veel tegenstrijdigheden, ik werk als vrijwilliger op het stadsarchief, maar hoe meer ik er over leed en hoe meer zaken uitgespit worden hoe onduidelijker het wordt. Alhoewel ik het niet zeker weet lijkt het me niet meer als normaal dat de ambtenaar(en) die de stad doorkruiste om de namen die op dat moment bekend zijn ook te noteren, dan bedoel ik de volkstellingen van na 1800, maar nu schiet me ook te binnen dat er inkwartieringslijsten online staan, ik zal daar eens gaan kijken. Maar hoe dan ook blijft spitten in die historie ander blijft het onsamenhangend verhaal van Peter de Geck bestaan.
jan toirkens zei op 8 mei 2017 om 16:11
Theo :-) Het is me onbekend hoe de INDEXEN van die blokboeken zijn samengesteld, maar ik heb het vermoeden (naar inzicht van de samenstellers) dat ze zoveel mogelijk de op dat moment bekende straat van het desbetreffende pand hebben vermeld. Wat ik bedoel is ALS de index zeg in de 20ste eeuw werd uitgewerkt, dan refereerde men waarschijnlijk aan de in de 20ste eeuwse straatnaam. Alles staat of valt met hoe de index aan wat refereert. (hetgeen me onbekend is). Iets wat nog opvalt is dat de volkstelling van 1822, per straat, per huis, GEEN melding maakt van het Sulsstraatje, noch van het Peter de Gekstraatje. De Orthenstraat is deels behorend bij wijk A en deels bij wijk B. Het zou dus kunnen dat het steegje in 1822 dat later het Peter de Geksstraatje werd genoemd een achterafstraatje was dat in de volkmond alleen dan nog het Sulsstraatje heette, maar officieel misschien als onderdeel van de Orthenstraat werd aangehouden. Gissen dus, maar de Bossche werkgroep over toponiemen kan mogelijk uitsluitsel geven. Daarop is het wachten dus denk ik. Beste groet,
theo zei op 8 mei 2017 om 11:30
In het blokboek van 1742 van 's-Hertogenbosch wordt in het blok van het Ortheneind al het Peter de Gekstraatje genoemd!
Herman van Boxtel zei op 7 mei 2017 om 09:51
Nog even alles overdenkend zijn er toch wel een een aantal punten waar ik zelf natuurlijk ook mijn twijfels heb, de kleding van Peter op de tekening lijkt inderdaad meer op 17e eeuwse dan 19e eeuwse kledig.
Maar daar staat weer tegenover dat bij archeologisch onderzoek is vastgesteld dat de huisjes van het Peter de Gekstraatje niet ouder zijn dan begin 19e eeuw http://www.bossche-encyclopedie.nl/publicaties/bossche%20bladen/pdf/1999-1Archeologie.pdf.
Ik vraag me af hoe een en ander dan te rijmen valt.
jan toirkens zei op 7 mei 2017 om 00:15
In ieder geval heb ik ene Peeter de Geck gevonden die op 1 november 1671 in de parochie van de St. Peterskerk in Den Bosch is begraven, zie archief St. Jan 1629-1810, inv. nr. 274. (NT0000374.350)
Herman van Boxtel zei op 6 mei 2017 om 23:42
Groot gelijk Jan, zou ik ook niet doen, maar er zijn zaken waar ik mijn vraagtekens bij zet.
- Het is niet bekend wanneer het Solstraat van naam is veranderd, het is in eerste instantie niet officieel van naam veranderd door de gemeente maar door de volksmond, en later door de gemeente zo overgenomen. Voor het eerst komt de naam Peter de Gekstraatje rond 1830 voor. Kaart J. B. Drossaers ca 1830.
- De tekst bij de tekening van Peter de Gek is;
Portret van Peter de Gek, getekend naar een olieverf portret op de deur van een kast in de bodenkamer op het stadhuis. Datering: 5 april 1832. Overigens lijkt het me dat hij niet gek was, maar een wel zo werd beschouwd door het dragen van de zwaarden, en mogelijk was de man een beetje simpel. Zie http://denboschpubliek.hosting.deventit.net/detail.php?nav_id=7-1&id=15087187&index=2
Dus de tekening is gemaakt van een olieverfschilderij dat op een deur van de bodenkamer in het stadhuis had gestaan, bekend is ook dat die deur met het schilderstuk is verdwenen zonder dat men weet wanneer en waarheen.
- Rond 1750 is voor het eerst te zien op een stadsplattegrond dat er sprake is van het Solstraatje, terwijl die situatie er op een kaart van 1698 nog niet is, dus waarschijnlijk is het straat ergens tussen 1700 en 1750 ontstaan en dat zou overeen kunnen komen met je schatting Jan.
Dus samenvattend is de tekening van 1832 maar zegt niets over de ouderdom van het schilderij waarvan het nagetekend is, het zou zomaar kunnen dat de man in de 17e of begin 18e eeuw heeft geleefd, als je de tekening bekijkt zou ik niet kunnen schatten uit welke tijd dat is.
- Overigens lijkt het me onwaarschijnlijk dat onze Peter ook in de Marktstraat heeft gewoond, ook al is dat niet helemaal uit te sluiten.
Tot zover mijn betoog en de feiten zoals ze mij bekend zijn
theo zei op 6 mei 2017 om 20:28
Is er ergens een archiefbron te vinden waarin staat dat Peter de Gek bode was?
En als dat niet zo is, waar komt dat verhaal over het bode zijn dan vandaan?
jan toirkens zei op 6 mei 2017 om 16:24
:-) Ik geef niet zo gauw op in deze. Ergens wordt er onder *Gekke Peter* op een site vermeld dat hij in de 17e eeuw bode op het stadhuis was. Gezien zijn klederdracht lijkt dat ook eerder voor de hand te liggen, maar dat is uiteraard NIET het bewijs dat hij toen ook leefde. Maar de scribent heeft (hoop ik dan maar) het vermoedelijk niet uit de duim gezogen dat van de 17e eeuw.. Dat het straatje, begin 19e eeuw zijn naam kreeg, kan allerlei redenen hebben. Misschien ontdekte men toen pas de tekening in het stadhuis en ging men natrekken wie het was? Ik gaf eerder aan dat als de tekening ergens van rond 1830 was en als we aannemen dat hij volgens het conterfeitsel iets van midelbare leeftijd had bereikt, dat hij dan zag tweede helft van de 18e eeuw geboren zou kunnen zijn. In ieder geval was Peter een markante persoonlijkheid zodat dat men het nodig vond er een straatje aan te wijden, zover heb ik het nog steeds niet gebracht :-).
Herman van Boxtel zei op 5 mei 2017 om 00:09
Ik kom die peter de Gek ook tegen in de Bossche Encyclopedie http://www.bossche-encyclopedie.nl/straten/marktstraat.htm#P?154
Marktstraat nummer onbekend, maar het vorige nummer is 12.
"Peter de Gek" Bron: Mosmans 154-155
Allen kan het hier gezien de tijd niet handelen om "onze" Peter, die leefde toen nog niet, maar nog even verder lezend zie ik dat in ieder geval in 1830 de steeg zo al wordt genoemd, dus Peter leefde eerder dan ik dacht, mogelijk eind 18e en de 19e eeuw.
Maar dat neemt allemaal niet weg dat het steegje in de Orthenstraat naar hem genoemd is en niet bepaalde panden in de Marktstraat.
Jan Toirkens zei op 4 mei 2017 om 18:06
In St. Michielsgestel, inv. nr. 5121-110, datum 26 september 1729 (ongenummerd filio) is er sprake van nagelaten bezit door Hendrik van Eijl, vanwege de collaterale successie. Hij had ook bezit in Den Bosch, o.a. twee woningen onder een dak, in de Marktstraat daar, achter de Olifant, meestal genoemd in Peter de geck, Taxatie waarde 225 gudlen. De naam van Peter de Geck, kwam dus al iets eerder voor dan we hierboven veronderstelden. Uit de tekst kan ik niet opmaken of die 2 huizen samen in Peter de Geck werden genoemd, danwel dat het huis de Olifant ook wel zo werd genoemd, ik neig naar het eerste. Hoop dat er ergens nog wat boven water komt met deze info.
Maarten Coppens zei op 15 maart 2016 om 12:34
Dank alle voor de reacties, ga het e.e.a. op naslaan
groet Maarten Coppens
Annemarie van Geloven
Annemarie van Geloven bhic zei op 15 maart 2016 om 12:10
Voor informatie over stadsboden kan contact worden opgenomen met onze collega's van het Stadsarchief 's-Hertogenbosch www.stadsarchief.nl
Jan zei op 14 maart 2016 om 22:06
En als er al een straat naar een Peter de Gek werd vernoemd, dan was daar meestal een reden voor, de straatnamencommissie zat er immers niet voor niets. Mogelijk is er een raadsverslag geweest als dat straatje zijn naam kreeg.
Jan Toirkens zei op 14 maart 2016 om 22:02
Maar misschien was hij wel Peter Suerdfeger, de man die de sabels, zwaarden en degens scherpte, ook al waren die sabels deels ceremonieel. De man zou dus een kleine smederij gehad kunnen hebben. In de periode 1770 -1780 leeft er inderdaad een Peter Zwaardveger ofwel Suerdfeger in Den Bosch. Nuja... genoeg veronderstellingen dus, maar als deze Peter de Gek het een en ander voor de heren regenten aan werkzaamheden deed, zal hij mogelijk zijn rekening hebben ingediend.
Herman van Boxtel zei op 14 maart 2016 om 21:30
Dat staat als een paal boven water Jan, maar aangezien "onze" Peter geen huis bezat (neem ik aan) en van zeer nederige afkomst is, lijkt het me sterk dat de man daar vermeld zou staan, het zij direct of indirect. De enigste manier om er mogelijk achter te komen is, is uit te zoeken welke Peter er in het Solsstraatje en Peter de de Gekstraatje eventueel gewoond heeft of mogelijk zelfs geboren is, maar het is een speld in een hooiberg, met een zeer onzekere uitkomst. Daarnaast is het de vraag dat als je Peter vind of je dan ook maar iets verder bent, het straatje zal naar hem genoemd zijn (neem ik aan) omdat hij op z'n minst een vreemd persoon is die waarschijnlijk door buurtgenoten Peter de Gek werd genoemd (omdat hij de ceremoniële zwaarden onder zijn "beheer" had als de heren vergaderden), zou het niet gewoon een simpele ziel zijn geweest zonder enige pretentie.
Jan Toirkens zei op 14 maart 2016 om 17:37
Als die tekening of dat schilderij van zeg 1830 is en de man op de afbeelding schatten we op 50- 60 jaar oud, dan moet hij dus ergens rond 1750-1770 zijn geboren. In 1910 schijft Jhr. Sasse van Ysselt zijn boek over de voorname huizen etc. in Den Bosch. Als in dat boek dus het huis (of de straat )wordt vermeld waarin Peter de Gek ooit woonde, dan zal dat met bronverwijzing wel staan aangegeven. De publikatie bestrijkt de huizen voor de periode 1500-1810, samengesteld op basis van de naamklappers die er van de Bossche Proctocollen zijn tussen 1500 en 1810.
Herman van Boxtel zei op 14 maart 2016 om 16:56
Mogelijk zou dat kunnen, daar heb ik nooit onderzoek naar gedaan, maar de enigste tekening van een oude man geeft naar mijn idee aan dat het een bijbaantje was voor Peter, en dat dat niet genoteerd is, maar ik wens je geluk. Overigens denk ik ook dat hij allerlei andere baantjes gedaan kan hebben in zijn leven, dus eenvoudig zal het niet zijn.
Norah zei op 14 maart 2016 om 14:49
Als die man bode geweest is rond 1830, dan moet zijn eigenlijke achternaam toch wel ergens genoteerd staan?
Herman van Boxtel zei op 14 maart 2016 om 13:44
Ik wens je heel veel succes Maarten, alhoewel ik denk dat je weinig meer zult vinden als de naam, er is al best wel onderzoek naar gedaan echter zonder resultaten.
Maarten Coppens zei op 14 maart 2016 om 11:52
Het achterhuis met het groene tuinpoortje, in 1689 is dit huis in de achtertuin van orthenstraat 67 gebouwd en hebben we een kleine binnentuin er aan over gehouden,
we doen al 6jaar mee met de open bosschce tuinenroute van de kring vrienden die dit jaar niet wordt gehouden ivm jheronimus bosch jaar. Ik probeer zo snel mogelijk naar het BHIC te komen om meer te zoeken over Peter de Gek.
groet Maarten Coppens
Herman van Boxtel zei op 11 maart 2016 om 23:00
Dat lijkt me sterk Maarten, het is onbekend wie Peter de Gek nou eigenlijk was, want zijn echte naam is niet bekend, evenmin als wanneer hij leefde.
Maar welk pand is nr 4.
Maarten Coppens zei op 11 maart 2016 om 22:44
Beste H van Boxtel
graag wil ik meer vernemen van je omtrent Peter de Gek, hij heeft in mijn huis gewoond, ik woon in het straatje op nr 4
Herman van Boxtel zei op 11 juni 2015 om 12:58
Er heeft in later tijd (late 19e eeuw wel een bedrijfje gezeten, een borstelmakerij, dat was in de eerste twee huisjes die waren samen gevoegd, maar de de huisjes waren een kamer woningen met een geschatte oppervlakte van 4 x 5 meter met een kleine zolder er boven. Mijn overgrootouders woonden er in die tijd.
Herman van Boxtel zei op 19 november 2013 om 21:23
Mijn overgrootouders Gerardus Martinus van den Heuvel en Wilhelmina Jacoba Janssen woonden in het Peter de Gekstraatje van 1897 tot in de jaren 20 van de 20e eeuw.
Gerard had 12 ambachten en 13 ongelukken en woonde in zij leven door de hele stad, maar in het Peter de Gekstraatje heeft hij het langst gewoond en daar over ben ik ook allang met een onderzoek bezig.
Tot nu toe heb ik een aardig beeld van het steegje, ook al omdat ik als nabestaande in 2001 betrokken was bij de restauratie van de nog bestaande huisjes.
Wil je meer van mijn gegevens weten neem maar contact met me op.
Norah zei op 26 september 2013 om 12:16
Van mijn moeder, geboortig van Den Bosch, heb ik ooit gehoord dat in de Clarastraat(zijstraat Hinthamerstraat) nog een water-en vuurhuisje zat.
Maar dit terzijde...
Brigitte vd Broek zei op 23 september 2013 om 02:11
Mogelijk waren er geen bedrijfjes in het steegje omdat er eenkamer arbeidershuisjes stonden. De bewoners werkten mogelijk in een van de onderstaande bedrijven.

In het pand Orthenstraat 65, rechts van het steegje, was de voormalige commandopost van de brandweer gevestigd. In het midden van het gebouw zat vroeger een poort. Via deze doorgang kon men de voordeuren van 18 cameren (eenkamerwoningen) -uit de eerste helft van de 19e eeuw- bereiken. Deze doorloop is bij een restauratie van het pand in 2001 weer aangebracht. De kleine arbeiderswoningen zijn rond 1975 gesloopt. Op het terrein achter het steegje lag tot 1835 een scheepstimmerwerffabriek. Er waren hier ook een leerlooierij, bierbrouwerij en ijzergieterij gevestigd. En enkele water- en vuurhuizen. In het steegje staan nu twee gerestaureerde cameren.

Brigitte vd Broek zei op 23 september 2013 om 01:57
Het steegje tussen 65 en 67 is genoemd naar een ambtenaar/bode van het stadhuis. Hij zou geleefd hebben begin negentiende eeuw. Peter De Gek was de bewaarder van de sabels van de regenten. Van hem is een portret bekend dat in de bodenkamer heeft gehangen, aldus beschrijft Sasse Van IJsselt.
Het steegje had oorspronkelijk 'Solstraatje' als naam.
Bron: Nieuwsbrief Bastion Oranje, 5 september 2001

Ik denk dat zijn eigen naam door de tijd verloren is gegaan en men hem alleen nog kende door zijn bijnaam.


Misschien helpt dit je verder.

1??? Solstraatje

1830 Peter de Gek Straatje
Kaart J. B. Drossaers ca 1830

1890 Peter de Gekstraatje
Kaart Jos van Hagens ca 1890

1909 Peter de Gekstraatje

Huisnummeromnummering 1909
1910 Peter de Gekstraatje
Straatnamenlijst 's-Hertogenbosch 1910-1911

Panden

Peter de Gekstraatje C 392

Peter de Gekstraatje C 392 (1908)
vervallen (1909)

Peter de Gekstraatje 1
Peter de Gekstraatje C 392a (?)
Peter de Gekstraatje 1 (1909)

Peter de Gekstraatje 2
Peter de Gekstraatje C 392b (?)
Peter de Gekstraatje 2 (1909)

Peter de Gekstraatje 3
Peter de Gekstraatje C 392c (?)
Peter de Gekstraatje 3 (1909)

Peter de Gekstraatje 4
Peter de Gekstraatje C 392d (?)
Peter de Gekstraatje 4 (1909)

Peter de Gekstraatje 5
Peter de Gekstraatje C 392e (?)
Peter de Gekstraatje 5 (1909)

Peter de Gekstraatje 6
Peter de Gekstraatje C 392f (?)
Peter de Gekstraatje 6 (1909)

2009
Kloosterhuis Adviseurs
Peter de Gekstraatje 7
Peter de Gekstraatje C 392g (?)
Peter de Gekstraatje 7 (1909)

Peter de Gekstraatje 8
Peter de Gekstraatje C 392h (?)
Peter de Gekstraatje 8 (1909)

Peter de Gekstraatje 9
Peter de Gekstraatje C 392i (?)
Peter de Gekstraatje 9 (1909)

Peter de Gekstraatje 10
Peter de Gekstraatje C 392j (?)
Peter de Gekstraatje 10 (1909)

Peter de Gekstraatje 11
Peter de Gekstraatje C 392k (?)
Peter de Gekstraatje 11 (1909)

Peter de Gekstraatje 12
Peter de Gekstraatje 12
Peter de Gekstraatje C 392l (?)