Bedankt voor het delen van dit verdrietige verhaal, Ad! Ik kan me goed voorstellen dat de bevrijding in Dinteloord niet dezelfde euforische gevoelens opriep als elders in Nederland.

Vreselijk dat er bij de bombardementen zoveel doden zijn gevallen, onder wie ook jouw tante. Werd er na de oorlog nog weleens op een bepaalde manier gesproken over de geallieerden en deze aanvallen, of niet?

Ons gezin woonde in Bergen op Zoom. Onze verbinding met de buitenwereld was de bus. Een paar keer per jaar bezocht mijn moeder haar zussen in Dinteloord en Stampersgat en wij als kinderen natuurlijk mee met de bus; Lijn 11. Mijn eerste herinnering is pas van ongeveer 10 jaar na de oorlog en als kind werd je niet zoveel verteld. Maar je ving wel dingen op natuurlijk. Mijn herinneringen gaan niet veel verder als wat ik samengevat heb op pagina 5.
Ik wist ook wel dat het Engelse bommen waren, maar dat is het zo ongeveer.

Het zijn natuurlijk ook hele verdrietige gebeurtenissen, die ook weer allerlei pijn op zullen roepen bij het praten erover. En als kind vang je dat ook niet altijd helemaal op. Bedankt voor je mooie verhaal Ad.

Ik ben geboren in Dinteloord op 4 november 1949 op de Molendijk. Mijn moeder Anna Schillemans wilde met alle geweld dat ik op de 4e november geboren werd omdat dat de sterfdag van haar jongste broer Sjef is die op 4 november 1944 bij het bombardement is omgekomen. Hij was op dat moment dakpannen aan het vervangen die eerder van het dak waren geblazen bij de fietsenmaker. Dat is wat ik een paar jaar gelden heb vernomen van Joop Strengers, de zoon van de huisarts toentertijd. Joop heeft ook nog veel foto’s van de ravage in het Dorp die toen aangebracht is.

Dag Mario, allereerst gefeliciteerd met je verjaardag! Wat ik me afvraag: heb je ooit 'last' gehad van het feit dat je verjaardag ook een beladen dag was door het overlijden van Sjef? Of zie je het zelf ook meer als een soort eerbetoon?

En dan nu een vraag van heel andere orde: heb je mogelijk zelf ook nog foto's uit die tijd die we hier kunnen delen? Ik ben heel benieuwd!

Hallo Mario, gefeliciteerd met je 70ste verjaardag. Jouw oom Sjef staat in het boek "Dinteloord Oorlogsherinneringen" van Gerard van Saarloos uit 1995 genoemd als Jos Schillemans. Op blz. 145: Josephus J. Schillemans, Alhoewel Jos aan de Molendijk woonde, is hij op het dorp verongelukt. Jos of Sjef, mijn tante Pieternella Schillemans, de nicht van Sjef, die ook bij de bombardementen omkomt, wordt in de familie Pieta of Piet genoemd en in het boek van Gerard: Nellie. Nellie werkte bij de familie Bogaarts in de Oostvoorstraat, zowel Nellie als het echtpaar Bogaarts komen om het leven. Mijnheer Bogaarts is naast lood- en zinkwerker ook fietsenmaker. Het zou interessant zijn als jij kan achterhalen bij welke fietsenmaker Sjef dakpannen aan het vervangen is. Er zijn er in 1944 meer in Dinteloord. Zo vind ik in het telefoonboek van 1943 ook dhr. Hartman in de Westzijstraat. Mario ik weet niet of jij nog contact kan leggen met Jos Strengers, misschien staat hij open voor contact met mij over bv de foto's of andere kennis die hij over het gebeuren heeft. Het BHIC heeft mijn mailadres.

Hallo Ad ,
De familie Bogaarts uit de Oostvoorstraat was mijn oom Jo en tante Mien. Ook Pieta ken ik uit verhalen. De twee kinderen van Oom Jo zijn na de oorlog bij ons komen wonen.Wij woonden er tegenover. Alles bij ons was ook gebombardeerd.Twee van mijn zusjes kwamen ook om het leven. Ik moest dit even kwijt.

Hallo Anton, de familie Bogaarts en zeker ook jullie gezin zijn wel heel zwaar getroffen op die 4de november 1944. een zware en emotionele tijd voor jullie. Zeker ook in tijden van herdenking, zoals nu, zal dat nog de nodige emoties oproepen bij jullie. Anton, ik neem contact met je op.

Reactie aan Marilou:
Dank voor de felicitatie en mijn verjaardag is altijd beladen geweest en dat tot op heden. Dan moet je nog weten dat de ouders van mijn moeder kort daarna ook zijn overleden en mijn moeder als oudste dochter de verantwoordelijkheid had voor heel het gezin omdat haar moeder langdurig bedlegerig was en voor haar grootmoeder. Haar vader Marinus Schillemans is 18 febr. 1945 en haar moeder Geertruda van Oorschot op 7 dec. 1944. Ik heb nog een andere reactie toegestuurd maar die zie ik nog niet zal dat nog een keer doen. Dat betreft ook andere materialen.

Ik heb het verhaal van Ad van Sprundel zitten lezen en kom tot de conclusie dat, aangezien we alletwee de bloedlijn in ons hebben van de Schillemans, dat we dus ergens familie van elkaar moeten zijn, ook al kennen we elkaar niet. Van de verhalen van vroeger komt me de naam van Sprundel ook wel enigszins bekend voor. Zijn verhaal is een mooie aanvulling op dat van mij en vult weer eea aan. In het ouderlijk huis van mijn overgrootouders Marinus Schillemans en Geertruda van Oorschot , huis staat er nog steeds aan de Molendijk, is nog ergens een doos begraven met veel documentatie die voor de Duitsers verborgen was. De jongste broer van mijn moeder heeft die daar ergens, vermoedelijk onder het huis begraven. Helaas is Sjef bij het bombardement op 4 november 1944 omgekomen. Mijn moeder en haar broers, Rinus, Toon en Kees, hebben wel gezocht, maar de doos, nooit meer gevonden. Die moet er dus nog ergens zitten. In de kist zitten oa stukken parachute en brandplaatjes. De ouders van mijn moeder zijn enkele maanden na het bombardement ook gestorven.
Verder is mij bekend dat bij mijn grootouders een Oostenrijkse militair was ingekwartierd , Joep, Hij was een fatsoenlijke want hij waarschuwde altijd van tevoren als er razzia’s kwamen, want hij vemoedde dat mijn moeder en haar broers en het actief verzet zaten. Overigens: ik heb nog 2 brieven van de stichting 1940-45 uit 1977 waarin mijn moeder gevraagd wordt om informatie naar illegaal werk door haar broer Marinus Schillemans geboren 1919 en Adrianus kop geboren 1909.
NB. Vanmorgen nog even gebeld met Joop Strengers, dat is de zoon van de toenmalige huisarts in Dinteloord die altijd bevriend is geweest met mijn ouders. Joop is nu 87 jaar en woont in een verpleeghuis in Balk Friesland. Joop heeft nog veel documentatie waaronder veel foto’s. Van de ravage na het bombardement. Maar Joop wil zijn archief niet afgeven, maar misschien wel ter inzage geven.

Hallo Mario, mijn opa Cornelis Adrianus Schillemans en jouw opa Marinus Schillemans zijn broers. Mijn tante Pieternella en jouw oom Sjef, die beiden bij de bombardementen omkomen zijn dus neef en nicht, 4de graad. Wij gaan allebei een stapje verder, wij zijn dus allebei 6de graads familie van elkaar achterneef / nicht. Als je op de bijgevoegde link op een naam klikt kan je het eea lezen. Ook over je opa. Link ook eerst kopieren

https://gw.geneanet.org/avansprundel?lang=nl&n=schillemans&nz=van+sprundel&p=cornelis+adrianus&pz=adrianus+cornelis+maria+ad&type=fiche

Ik hoop dat je erbij Joop op aandringt dat hij zijn archief nalaat aan een
archiefinstelling bv het BHIC. We kunnen ook nog iets bedenken om het archief hier te krijgen, in te zien en om eventueel te kopiëren. Even goed denken hoe we dat aan kunnen pakken.

Hallo Ad, ja ik vemoedde al dat we verre neven waren en ik heb ook een vermoeden waar ik je moet zoeken. Ik weet niet of je achter mijn e-mail kunt komen want dan kunnen we buiten dit forum even contact leggen hoe je in contact zou kunnen komen met Joop strengers. Hij zal niets uit handen willen geven maar ik vermoed wel dat je eea zult kunnen kopiëren als je een afspraak met hem zou kunnen maken.

Nog 2 verhaaltjes die ik van mijn moeder vernomen heb:
1 tegen het eind van de oorlog waren al veel Duitsers op “de loop”. Een ervan zit achter het huis aan het Spui zich te wassen. Sjef weet zonder dat de Duitser het merkt zijn barjonet in te pikken. Ik vermoed dat die ook in de doos onder de grond nog zit.
2 er waren veel Duitsers ingekwartierd. In een van de boerderijen was een echte Nazi ingekwartierd. Maar daar zaten zo ook in het verzet. Op een avond waten ze een machinegeweer aan het schoonmaken. Horen ze die Duitser” thuis” komen. In paniek het machinegeweer onder de tafel gegooid en een groot tafelkleed eroverheen. Zit die Duitser zowat met z’n poten op dat geweer zonder dat hij er iets van heeft gemerkt.
De Duitsers die op de vlucht waren hebben ook de geit die ze thuis hadden en aan de dijk stond te grazen meegenomen.

Oh en verder is mij bekend dat tegen het eind van de oorlog het verzet van plan was om de NSB burgemeester. Van Kampen te liquideren. Een paar van het verzet heeft hem gewapend staan opwachten, maar hij kwam die avond niet op de gebruikelijke tijd langs. Van de ene kant maar goed want dan waren er zware represailles gevolgd.

Hallo Mario, dat laatste van die poging tot liquidatie was me bekend.
Ik zal morgenochtend, dan kan ik live met een medewerker van het BHIC chatten, vragen of ze mijn mailadres naar jou mailen. Dan kunnen we over de mail verder praten.

Hoi Ad, gezellig als je dadelijk langskomt op de chat, hoor. Maar ik lees je verzoek nu al dus ik ga die achter de schermen vast regelen.

Dan kunnen jullie via de mail verder contact onderhouden. Succes ermee!

Navraag bij Joop Strengers heeft me geleerd dat Sjef bij fietsenmaker Willem Hartman aan het werk was. Toen Sjef stierf was hij 15 jaar (21 aug. 1929 - 4 nov. 1944).

Hieronder zullen wij een foto en het bidprentje van Sjef Schillemans plaatsen. Mario, hartelijk dank voor het doorsturen!

Hallo Mario, top deze reactie over de plaats van het ongeluk van Sjef, zijn foto en bidprentje. dat heeft veel toegevoegde waarde voor de totale geschiedenis. Ik heb gisterenavond ook nog contact gehad met Anton Bogaarts. Ik mag van hem het bidprentje van zijn beide zusjes gebruiken, met daarop foto's van beide meisjes . Deze documentjes geven aan de geschiedenis een persoonlijk karakter en geven de mensen een gezicht. Ik hoop dat we dat van nog meer mensen in bezit krijgen.

Terwijl ik op zoek ben naar meer info over mijn ome Gerrit Hartman uit Dinteloord stuit ik op dit, voor mij bekende, verhaal. Mijn opa was Willem Hartman, de fietsenmaker. Hij en mijn moeder, Sarina Hartman, hebben mij als kind dit verhaal over de omgekomen knecht verteld. Vandaag heeft hij voor mij een naam en gezicht gekregen. Bijzonder. Iets anders: kan iemand mij wellicht iets vertellen over de Mambo's. Wat ik van mijn moeder begreep, een band die op de Muza indruk maakte. Mijn ome Gerrit speelde in deze band. Zijn hier nog foto's van?

Hallo Reinier , ik wist nog niet dat Sjef bij je opa werkte, kan jij daar wat meer over vertellen? Ik had dus al wel van Mario gehoord dat Sjef met de dakpannen bezig was.

Dag Ad, helaas weet ik niet meer. Mijn moeder kan ik het ook niet meer vragen, zij is overleden. Zoals ze het verhaal mij vertelde was er heel duidelijk sprake van een knecht. Dat woord gebruikten ze toen, uiteraard met alle respect. In hoeverre het woord knecht een arbeidsrelatie of een klusje betekende weet ik niet. Ik ben er tot op heden altijd van uit gegaan dat het om een vaste kracht ging. Het is ook zeker een gebeurtenis die diepe indruk heeft gemaakt. Ik heb nog een oom en zoon van Willem, in Dinteloord: Ruud Hartman. Wellicht weet hij meer.

Dag Ad, nog ter aanvulling. Mijn moeder vertelde dat een knecht van mijn opa (haar vader dus) omgekomen was door een bom die gevallen was op de werkplaats.

Wat ik van Joop Strengers heb gehoord is, dat Sjef door de luchtdruk van het dak is geblazen. Aangezien Sjef dezelfde ziekte had als zijn moeder (en ook veel van mijn neven en nichten) te weten zeeeer breekbare botten heeft hij de val niet overleefd.

Hallo Mario en Reinier, een week geleden wist ik niet meer van Sjef dan dat hij in het dorp gestorven is. Nu dankzij jullie, weet ik al heel wat meer van Sjef. Het bidprentje van Mario met daarop de foto van Sjef en de andere gegevens over hem dragen daar veel aan bij. Ik ben nu aan het werken aan een update, in het afgelopen halfjaar heb ik weer aardig wat informatie verzameld. bijdragen als die van jullie zijn daarbij dus heel belangrijk.

Afgelopen zaterdag 9 november is er in de Nederlands Hervormde Kerk van Dinteloord een herdenkingsdienst gehouden ter nagedachtenis van de slachtoffers van de 2de Wereldoorlog. In de toespraken, waarbij ook de namen van de slachtoffers genoemd zijn, zijn teksten uit mijn bovenstaande document gebruikt. De dienst is te beluisteren via onderstaande link, duur 2,5 uur: https://beta.kerkdienstgemist.nl/stations/469-Hervormde-Gemeente-Dinteloord
Na de dienst zijn de aanwezigen naar de RK begraafplaats en naar de Algemene Begraafplaats gegaan om ook daar de slachtoffers te herdenken. Op beide begraafplaatsen staan herinneringsmonumenten.

Ik heb nog een foto van de Mambo's zal ze binnenkort mailen als je het mailadres doorgeeft.

O dat is geweldig! Mijn mailadres is reinier.de.wit@icloud.com
Bij voorbaat veel dank heer Pietjouw!
Vriendelijke groet, Reinier (neef van Gerrit Hartman)

Hallo.
Mijn naam is Ronald Pietjouw en ben er helaas pas laat (augustus 2020) achter gekomen dan een ver familielid ook is omgekomen bij het bombardement op Dinteloord.
Mijn vriendin is druk bezig met de genealogie en ik ben altijd al zeer geïnteresseerd geweest in WW2.
In mijn familie is het verhaal van Willem Pieter Pietjouw helaas niet bekend, maar we weten wel dat hij een weduwnaar was en in de Westzijstraat gewoond heeft.
Om het verhaal zo volledig mogelijk in de stamboom te krijgen probeer ik daar de benodigde bronnen te verzamelen waaronder ook boeken.
Kortom, nog genoeg te lezen en verzamelen.
Met vriendelijke groet,
Ronald Pietjouw (Breda)

Hallo Ronald
Zoals je in mijn verhaal kunt lezen, wist ik als kind al dat mijn tante Pieta door een Engels bombardement om het leven is gekomen. Toen ik als familieonderzoeker verder onderzoek ging doen, stuitte ik ook op de naam Sjef Schillemans, een achterneef van me, 15 jaar en ook slachtoffer in de Westzijstraat naast de NH-kerk, die zwaar aangevallen is.
Voor mij was het overlijden van Sjef door het bombardement ook onbekend. Zijn naam is opgenomen in het boek Dinteloord Oorlogsherinneringen van Gerard van Saarloos uit 1995 onder de naam Jos Schillemans. Omdat ook familie en bekenden mijn verhaal lazen kwam ik meer over Sjef aan de weet. Zie bovenstaande reacties.
De zeer traumatische ervaring van de luchtaanvallen op het dorp hebben er mede toe geleid dat het in de jaren na de oorlog weggestopt is door de mensen, maar ook door de instanties.
Die het al snel een vergissings of vergeten bombardement noemden. Het is natuurlijk door de Dinteloorders niet vergeten. Uit onderzoek blijkt dat het geplande aanvallen waren. Waarom vraag je dan af. Robert Catsburg stelt in zijn onderzoek dat de torens van de kerken de doelwitten waren. Waarom dat is staat in mijn verhaal.
En waarom Dinteloord. Dinteloord lag op de vluchtroute van het Duitse leger aan het einde van de Slag om de Schelde. De route naar Dintelsas, waar de Duitse soldaten door de Kriegsmarine overgezet werden naar Dordrecht en naar de Moerdijkbruggen, die toen nog intact waren. De Duitsers hebben die na de terugtrekking gebombardeerd.
Ronald de publicaties die ik gevonden heb voor mijn onderzoek heb ik daarin opgenomen. Mocht je meer zaken tegenkomen die ik niet gevonden heb, dan houd ik me aanbevolen.
Groeten
Ad van Sprundel

Geachte Mr.van Sprundel,
Op 5 november 1944 werd de Duitse achterhoede van Fallschirmjager Regiment 6, nml het 3e Batallion als laatste via Dintelsas geevacueerd.
Dit is de hoogstwaarschijnlijk de reden voor het bombardement.
FJR.6 behoorde tot Kampfgruppe Chill.
Ik zal aanvullende info naar BHIC sturen.
Mocht u meer willen weten over FJR.6 en Kampfgruppe Chill kunt u via BHIC met mij contact op nemen.
Zij kunnen u ook naar de serie verwijzen die we momenteel hierover maken.
De Verzetsgroep waartoe mijn Grootvader behoorde heeft namelijk 6 dagen tegen FJR.6 gevochten op zeer korte afstand van Dinteloord en Dintelsas
Vriendelijke groet R.Binkhuysen

Geachte heer Binkhuysen, beste Richard,
Ik richt me bij mijn onderzoeken voornamelijk op burgerslachtoffers bij conflicten. Omdat bij deze bombardementen 2 familieleden van mij zijn omgekomen namelijk mijn tante Petronella Schillemans en mijn achterneef Sjef Schillemans hadden deze bombardementen mijn aandacht. Zo heb ik ook onderzoek gedaan naar het beleg, de verovering en de bezetting door de Fransen in 1747 van Bergen op Zoom tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog. en dan met name gericht op de burgerslachtoffers op het Westbrabantse platteland. Ook daar zijn een aantal familieleden van me bij omgekomen. Over het algemeen zie je dat burgers slachtoffer zowel van vijandelijke alsook van eigen troepen kunnen zijn. Maakt allemaal niet veel uit.
Ik weet om die reden niet veel van militaire acties ed. Een paar van de verschrikkelijke uitwerkingen daarvan zie je in deze onderzoeken.
De onderzoeken waar u zich op richt hebben zeker ook mijn interesse, want daar zullen zeker ook raakvlakken zijn met de burgerbevolking.
Met vriendelijk groet Ad van Sprundel

Geachte Mr.van Sprundel,

Vaak weten nabestaanden van zowel burgers als militairen niet het hoe en waarom.
Zij zijn vaak niet thuis in dit soort dingen, maar willen het misschien wel weten.
Toch is het mogelijk om met een paar aanknopingspunten bepaalde situaties te ontrafelen.
Dit geeft nabestaanden dan toch enigszins de kans om antwoord te krijgen op de vraag wat er precies gebeurt is.