Beste mensen,
Vandaag heb ik de moeite genomen om alle artikelen door jullie op deze rubriek ingebracht eens rustig door te lezen.
Het een en ander moet me toch van het hart. Daarom deze reactie.
Het uitgebreide beginartikel van deze rubriek staat vol met negatieve opmerkingen. Een uitzondering hierop is de korte opmerking dat het onderwijs van de fraters prima was. Chapeau.
Het is algemeen bekend, zeker in de onderwijswereld, dat de fraters enkele bijzonder knappe methodes op de markt hebben gebracht. Om er enkele te noemen: “Zo lezen, veilig leren lezen”(aanvankelijke leesmethode, die op dit moment in aangepaste vorm nog wordt gebruikt. Een methode die ontwikkeld is rond 1955). En dan natuurlijk de rekenmethode “Geef acht”. Wie kent ze niet. Waarschijnlijk methodes, waarmee jullie hebben leren lezen en rekenen.
In jullie reacties wordt één frater duidelijk aan de schandpaal genageld. In een eerdere reactie heb ik al vermeld dat ik het noemen van namen, zeker in negatieve zin, verwerpelijk vind. Natuurlijk kennen we in Nederland het begrip vrijheid van meningsuiting. Maar er zijn grenzen.
Het begrip puber is algemeen bekend; zeer waarschijnlijk uit eigen ervaring. Deze frater werd geconfronteerd niet met één puber, maar dagelijks met tientallen pubers. Ga er maar aanstaan. In het onderwijs hoor je ook regelmatig leraren klagen over deze moeilijke leeftijd . De praktijk die de meeste van jullie negatief ervaren hebben in combinatie met deze surveillant, wil ik niet goed praten, maar een beetje meer begrip zou op zijn plaats zijn, vind ik. Bovendien vergeet niet dat deze surveillanten vaak hiervoor geen opleiding hadden gehad, dat ik overigens een fout vind en altijd heb gevonden. Dat zou nu niet meer voorkomen.
Verder heb ik zo mijn gedachte over kostscholen/internaten. Weten jullie wel waarom jullie naar Sint Nicolaas zijn gestuurd. Het was toch geen eigen keuze? Heb je dit wel eens bij jezelf nagegaan. Niet zoals iemand in zijn reactie suggereert omdat het in die tijd gebruikelijk was. Persoonlijk denk ik dat er heel iets anders achter gezeten heeft. Maar dat houd ik het liefst voor mezelf.
Tot slot heb ik me verbaasd en gestoord over de opmerking over de z.g. werkfraters. Persoonlijk heb altijd veel waardering gehad voor deze mensen, die toch maar het vuile werk konden opknappen. Dan vind ik het woord intelligentie in deze volkomen ongepast.

Mijn bijdrage aan deze rubriek is geen oproep om een discussie item te introduceren. Blijf lekker schrijven, maar vergeet ook niet de positieve ervaringen te vermelden.
Ik ben benieuwd en kijk uit naar een volgende reactie.
Die tip zou ik ook mee willen geven aan BHIC.

Bedankt, A.W.M. Lasance, voor deze bijdrage. Wel een aparte praktijk zeg van die surveillant... Hoe kijk je achteraf eigenlijk op die hele kostschoolopvoeding terug?

Ik kwam tegelijk met Hein B aan en herken alles. Ik herinner me dat we stiekem speelden in een geheime kruipruimte onder het gebouw, en dat er een surveillant was waarbij je strafregels kon ruilen voor billenkoek in de douche, na bedtijd. Ik was onder de indruk van een film over de Wiener Sängerknaben, een echte tearjerker. En dat we het vormsel kregen van de beroemde bisschop Bekkers. Ik zong in het koor!

Hallo Han,

Heb jij nog foto's van de periode 1970-1974 misschien? In die tijd heb ik nl. op het internaat gezeten.
BVD

Even over de herinneringen van Hein Bloemen. Veel is herkenbaar voor mij, want ik heb tussen 1962 en 1970 in Oss gezeten. Niet altijd even leuk geweest. Sommige door Hein genoemde fraters herinner ik mij, naast andere namen. De open slaapzaal, de chambrettes, het aquarium, de recreatieruimte, de kapel, het eten, ik herinner het mij allemaal nog. Ik heb ik de recreatieruimte veel gelezen, maar ook veel gebiljart en tafeltennis gespeeld. Je kon er, naast figuurzagen, ook pottenbakken, bijvoorbeeld een asbak. Illustratief voor het eten is misschien het volgende. Ik at veel te weinig, waardoor ik erg onder mijn normale gewicht zat. Besloten werd dat ik bijgespijkerd moest worden en dat gebeurde met extra maaltijden tijdens de pauzes. In de ochtendpauzes kreeg ik de lekkerste vleeswaren en kaasproducten die van het ontbijt van de Fraters was overgebleven. En na de warme maaltijd kreeg ik soep van betere kwaliteit en een beker yoghurt met vruchten, ook afkomstig van het eten van de Fraters. Ik heb daar heel erg lang over gedaan om weer op een voor mijn leeftijd normaal gewicht te komen. De binnenplaats, de cour. In strenge winters werd die onder water gezet om te kunnen schaatsen. Dat werd door de jongens gedaan en op 'n keer was ik aan de beurt om water te spuiten. Maar tijdens dat spuiten mocht niemand over de binnenplaats lopen, zodat het water in alle rust kon bevriezen. Toch waagde het een jonge frater erop om over de binnenplaats te lopen, terwijl ik aan het spuiten was. Ondanks mijn waarschuwingen liep hij door. Ik heb hem toen maar een nat pak bezorgd, maar mocht meteen daarna bij de directeur op het matje komen. Dat gebeurde wel vaker, want zo lieve jongen was ik toen niet. Dansles. Pas heel laat, ik meen na 1968, werd er dansles gegeven. Voorzichtig schuivelen, maar wel iets van opgestoken. Vrouwen, die werden tot, ik meen 1968 gewoon buiten de deur gehouden. Tot slot, sexueel misbruik. Ik ben geen slachtoffer, maar ken wel de verhalen, het kwam dus wel degelijk voor in Oss. Toen het een paar jaar geleden allemaal naar buiten kwam, leek het, alsof een aantal openstaande vragen werden beantwoord. Het is goed, dat het superhoofd van de congregatie toen in een open brief zijn spijt heeft betuigd en excuses heeft aangeboden aan de slachtoffers.

Even over Frater Ludwigus de Beer. Inderdaad, een voor zijn werk onbekwaam persoon. Ik heb tussen 1962 en 1970 in Oss gezeten en heb verschillende keren flink ruzie met die man gehad. Natuurlijk moest ik daarvoor steeds op het matje komen bij de directeur, Frater Januarius van Ginneke. Een wijs man, met veel geduld en die goed kon en wilde luisteren. Frater Ludwigus, in de wereld Petrus Johannes Vincentius Cornelis de Beer, was een zoon uit een familie van metaalbewerkers. Zijn vader was Franciscus Cornelis de Beer, ook een metaaldraaier. Diens vader was Hendrikus de Beer, een fabrieksarbeider en op zijn beurt een zoon van een droogscheerder, met dezelfde voornaam (Norbertus) als een latere wolfabrikant met dezelfde naam. Hij zal daar ongetwijfeld verre familie van zijn, maar de stamboom van die familie gaat terug tot de zestiende eeuw. Ik heb als hobby stamboomonderzoek, vandaar dat ik dat weet. Hij zal dus ook verre familie zijn (geen neef) van een van de oprichters van de congregatie. Of hij met die mogelijke familierelatie gezwaaid heeft en er misbruik van heeft gemaakt weet ik niet.

Beste lezer.
Graag wil ik een reactie schrijven n.a.v. bovenstaande artikelen. Maar alvorens dat te doen stel ik me eerst voor. Ik ben Han Fens (ex-frater Fernando), vijf jaar (van 1964/65 – 1969/70) werkzaam geweest als leerkracht aan de Sint Nicolaasschool in Oss, en tevens in mijn vrije tijd ondersteuning gaf aan de surveillanten van het St. Nicolaasinstituut.

Het moet me van het hart dat ik soms wel erg geschrokken ben van de persoonlijke ervaringen die op papier zijn gezet. Ik besef me heel goed dat ik aan de andere kant van de streep heb gestaan dan bovengenoemde informanten.
Graag wil ik een enkel punt eruit pikken, niet om het goed te praten, maar om mijn persoonlijke ervaringen in dezen weer te geven.

In een van de artikelen werd gesproken over seksueel misbruik van kinderen op kostscholen. Een gegeven dat helaas, maar al te waar, is voorgekomen. De jaren dat ik op St. Nicolaasinstituut mijn vrijwillige diensten heb aangeboden, heb ik hiervan niets gemerkt. Sommige fraters, zoals ik, werden gevraagd om `s avonds te gaan surveilleren op de slaapzaal. Deze mensen werden persoonlijk hiervoor door de directeur gevraagd en werden ook op dit terrein daadwerkelijk gescreend. Eens in de drie weken was je aan de beurt en mocht/moest je er voor zorgen dat de jeugd een goede nachtrust genoot. En dat was niet altijd even gemakkelijk. Vooral omdat deze jeugd (tussen de 10 en 13 jaar) wel eens graag een “rottigheidje” uit probeerde te halen. Zoals de wekker plotseling te laten aflopen. Maar ook een avond dat de knecht van Sinter Klaas in vol ornaat verscheen nadat de lichten waren uitgedaan. Dit werd niet altijd door medebroeders in dankbaarheid afgenomen. Och de jeugd wil ook wel eens wat.

Zo ging ik elke woensdagmiddag, als echte voetballiefhebber, met de oudere jeugd een partijtje voetballen op het gemeentelijk sportpark, waar het instituut een eigen voetbalveld had. Aanvankelijk als leider/scheidsrechter, maar later als actief voetballer en tevens scheidsrechter. Die jeugd was niet veel jonger dan ondergetekende. Ging niet altijd even eerlijk, maar daar had de jeugd best begrip voor. Ook gebeurde het weleens dat een bepaald groepje verlof vroeg om eerder te stoppen met voetballen, zodat ze even hun vriendinnetje konden gaan bezoeken. Dat was overigens niet de bedoeling van de sportmiddag, maar met de belofte op tijd terug te zijn, en er verder geen ruchtbaarheid aan te geven, werd weleens een oogje dicht geknepen.
Ik begrijp heel goed dat voor een grote groep jongelui het kostschool een gedwongen iets was. Ik herinner me nog dat de ouderlijke woning van een van de jongens nog geen halve kilometer van het instituut af stond.

In de aangehaalde artikelen heb ik ook verwonderd gestaan dat namen van fraters genoemd werden. Oké transparantie is een goede zaak, en ik begrijp ook dat er best mensen zijn geweest die verschrikkelijk nare ervaringen hebben opgedaan, die niet goed te praten zijn. Persoonlijk heb ik een lange loopbaan in het onderwijs doorgebracht; Oss heeft nog steeds een warm plekje in mijn hart. Bij mijn eerste kennismaking in Oss met mijn directeur kreeg ik te horen: Je zult merken dat je eerste school je mooiste jaren kunnen zijn. En die ervaring is mijn eigen geworden. We hadden een zeer gemêleerd team, van alles wat, oude en jonge fraters, oude en jonge meesters en oude en jonge juffrouwen.
Daarom zou ik alle mensen die de negatieve punten hebben meegemaakt, de goede raad willen geven kijk ook eens naar de positieve zaken. Want die zijn er zeker geweest.
Overigens tot slot. In mijn beginwoord stelde ik me voor als ex-frater. Ik heb later de congregatie van de fraters verlaten en ben ondertussen al weer heel wat jaartjes getrouwd, met een Nederlandse vrouw die ik in Slovenië tijdens de vakantie heb ontmoet.

Overigens de fraters hebben me ook veel goeds gegeven. Het feit dat ik heb kunnen studeren, wat in mijn jeugd niet voor iedereen weggelegd was, heeft me altijd veel voldoening gegeven.
Het gaat jullie allen goed.
Han Fens

Hallo Han, wat bijzonder vervelend! Ik heb onze spamfilters nog eens nagekeken om te zien of daar iets is blijven hangen maar ik vind niets...

Ik neem achter de schermen even contact met je op.

Ik heb zojuist een hele uitgebreide reactie geschreven op bovenstaande inzendingen. Zie er niets van terug op deze website.

Om in ieder geval nog iets te redden van mijn schoolopleiding werd ik voor 4 jaar ingelijfd bij de fraters van Tilburg op hun kostschool St. Nicolaas Instituut te Oss. Een kostschool waar je aan de ene kant alle persoonlijk verworven vrijheden moest inleveren. Aan de andere kant moest je leren om te leven met het nut en de noodzaak van de nieuwe regels die bepalend waren voor die gemeenschap. Later zouden we zeggen “we zaten op de voorloper van de Bijlmerbajes”. Vier jaar onderwerping betekende Mulo diploma A met diploma Godsdienst en aansluitend diploma machineschrijven. Kostscholen zijn er niet meer, de tijd heeft ze ingehaald.
Ik heb een tijdlang met enige frustratie rondgelopen over mijn tijd op de kostschool. Tot ik 10 jaar geleden een stukje las over het gevangeniswezen, daarna was ik beter in staat om mijn kostschooltijd een genuanceerder plekje te geven. Het stukje over het gevangeniswezen heb ik nog steeds bewaard:
“Gedetineerden zijn erg egoïstisch. Iedereen denkt eerst aan zichzelf. En dat is ook wel begrijpelijk. Je moet op jezelf passen. Vriendschappen ontstaan in een sociale omgeving en dat is de bajes niet. Een gevangenis is een niet natuurlijke omgeving. Er wonen alleen maar mannen en de ene helft heeft de macht over de andere. De celdeuren gaan elke dag om vijf uur dicht en de volgende dag om half acht open. Als je opgesloten wordt raak je de regie kwijt. Zo laat eten, zo laat sporten. Je hebt recht op een uur luchten per dag. Alles op een vast tijdstip. Je kunt niet zeggen: mag ik straks even? Een uur naar de bibliotheek is echt een uur. Je bent overgeleverd aan een ander.”
Ludwigus
Van 1951 tot 1955 heb ik doorgebracht op de kostschool in Oss. Ludwigus was de meest omstreden Frater. Onvoorstelbaar dat hij met zijn gedrag, met zijn verschrikkelijke humeur, met zijn losse handjes, met zijn voorliefde voor bepaalde jongens dat hij daarmee wegkwam. Hoe dat kon, kan ons de geschiedenis vertellen.
Ludwigus de Beer (1906-1994) was een volle neef van:
Franciscus Saleseus de Beer (1821-1901) Deze Franciscus was een van de vier fraters die behoorden tot de oprichters van de Fraters. Later werd hij tot priester gewijd. Hij werd overste en later zelfs algemeen overste over de gehele congregatie. Hij stichtte daarna een weeshuis, een kweekschool, een blindeninstituut en de jongens kostschool. Enz. Enz.
Het is maar een hypothese, maar ik denk toch dat de verdiensten van zijn oom voor de congregatie, voor onze Piet de Beer (Frater Ludwigus) de vrijbrief betekende. (zie ook wiki)

Wat een waardevolle aanvullingen, Miguel. Je herinneringen zijn vast weer herkenbaar voor anderen die in deze periode hier woonden. Bijzonder om te lezen dat zelfs de hond de worst niet lustte. Je gaat je toch afvragen wat er een hemelsnaam in verwerkt was.

Mooi ook dat je na al die jaren een balans weet te vinden tussen de leuke, en de minder leuke herinneringen. Hopelijk schiet je nog meer te binnen, en lezen we dat hier ;)

Veel dank alvast voor deze bijdrage!

Ik ben zelf begonnen in het schooljaar 1960/1961 in de 6 klas bij frater Acarius.
Veel van wat hein Bloemen op papier heeft gezet is herkenbaar voor mij.

Alleen ik heb nooit op de open slaapzaal gelegen. Ik had ook nog 2 broers in oss zitten. We hadden een 2 persoons chambrette op de grote slaapzaal.
Ik denk nu met plezier terug aan mijn kostschooltijd echter toen ik erop zat dacht ik er soms wat anders over.
Alhoewel in de loop der jaren werd het wel steeds vrijer en mocht en kon je meer.
Zoals elk weekend naar huis, dansles met meisjes van de MMS,vrij in Oss rondlopen.Van de recreatiezaal herinner ik me ook het voetbalspel en de pingpong tafel waar interne competities werden gehouden.
Ook ik was misdienaar, samen met mijn broer dienen.
Het resulteerde nogal eens in lachbuien wat de pater carmeliet niet altijd waardeerde.
Het eten vond ik zelf niet geweldig, er waren maar weinig gerechten die ik echt lekker vond.
En hoofdgerecht en nagerecht op hetzelfde bord.
Echt vies vond ik de berenlul, een soort braadworst. Ik heb deze een keer mee naar huis genomen (op een zaterdag) maar zelfs onze hond at deze worst niet op !De wekelijkse snoepverkoop ging met kartonnen rondjes,
Ik kreeg op een moment de taak de rondjes te verkopen voor de wekelijkse snoepverkoop. Veel vriendjes zijn daar beter van geworden.
Van de fraters herinner ik me nog Doortje. (echte naam weet ik niet meer ) iets van mein....
Deze frater heeft mij eens een ontzettend pak slaag gegegeven toen ik herrie maakte op de slaapzaal.
Doortje was een toezichthouder op de slaapzaal, ik vermoed dat hij zich vrijwilliger hiervoor heeft opgegeven. !
Een andere frater die het niet zo op mij had was Benigius, alias de Big,.
Heeft me een keer in de prullemand geduwd en regelmatig strafregels laten schrijven.
De oudste frater, Vitus,heb ik nog naar het kerkhof gedragen, was uitverkoren om de kist te dragen.
de dametjes in de keuken en huishouding waren de dametjes van de Heuvel
ook herinner ik me nog frater Laurentius, de Stuc als bijnaam.
Als me nog meer te binnen valt volgt er nog meer.

reactie volgt nog

Bedankt voor je reactie, Miguel. Welke herinneringen heb je zelf aan die periode? Denk je er nog met enige regelmaat aan terug?

Een heel mooi verhaal .Was zelf vanaf 1960 een kostschoolganger in Oss
Miguel Defesche

Hartelijk dank voor je reactie Jos. Wat ontzettend triest dat je zo moet terugkijken op je jeugd en zo alleen gestaan hebt daarin. Ik wens je heel veel kracht en steun en liefde van je gezin toe. Misschien dat dhr. Bloemen ook nog op jouw reactie reageert. Wellicht helpt het om met iemand te praten die ook in dit instituut gezeten heeft.

Beste heer Bloemen,

ik heb helaas 4 jaar moeten doorbrengen op het Sint Nicolaas Instituut.
Heb alleen de Mulo gevolgd, kan dus geen oordeel vellen over de "lagere school".
Heb voor 100% de zelfde ervaring als u. Frater Ludwigus heeft bij mij zeer zeer diepe wonden achtergelaten, waar ik ( ook volgens mijn omgeving ) nog veel last van heb. De enkele goede fraters nagelaten, waar u over schrijft, ( ook daarin heb ik hetzelfde gevoel) hebben mijn jeugd kapot gemaakt. Mijn ouders leven niet meer, hebben mij NOOIT willen geloven wat ik ervaren heb; mede hierdoor is de relatie met mijn ouders altijd slecht gebleven. Gelukkig heb ik een lieve echtgenote en kinderen, die mij geholpen hebben om in het leven te kijken naar wat mooi is.

Bedankt Meneer Bloemen, voor deze uitgebreide uiteenzetting van het dagelijks leven op een kostschool. Voor iemand die dit niet kent, geeft dit een goede inkijk op de dag- en weekindeling binnen een kostschool. Vooral het strakke ritme is wel zeer bepalend geweest. Ik kan me voorstellen dat het gemis van thuis enorm geweest moet zijn, ondanks het uitstekende onderwijs wat u daar genoten heeft.