De oom van mijn grootvader en mijn grootvader bezaten een bijzondere/paranormale gave, waar het ging over genezing van dieren en mensen.
Het gaat om Toon Rijken (*1859 Wychen-+1927 St. Anthonis), gehuwd met Han van der Poel (*1845 Haps-+1926 St. Anthonis) en diens oomzegger, mijn grootvader van moederszijde Willem van der Poel (* 1894 Haps- + 1991 Wanroij), de zoon van Jan van der Poel en Hanneke Rijken (respectievelijk de broer van Han en de zus van Toon). Hier was sprake van een zogenaamd kruishuwelijk.
Ik citeer uit het notitieboekje van Toon Rijken:
Een koe verstopt:
Kuske, kuske, kuske,
Wat moet ge lijden
Denkt den Heer heeft zooveel geleden
Geloof aan Gode Vader, Zoon en Heilig Geest (3 maal) . Handeling: 3 kruisen op de schoft, 3 kruisen op het kruis.
Of:
Men neme een weinig mest of stroo onder voorste poten der koe uit, bestrijke ze daarmee over den rug tot driemaal toe en zeggen dan:
Koeike koeike zijt ge bevangen,
Heeft Christus aan het kruis gehangen
Heeft Christus het kruis niet geschaad
Zoo kan Uw verstopping geen kwaad.
Bloeden:
Heden ten dage is deze wond gemaackt
Pijn houdt op, bloedt staat stil
Zonder te etteren of te zweeren
In den naam van Godde Vader, Zoon en heilige Geest.
Verstu(i)ken/verstoekt:
Goede Vader, geneest deze pijn
Gelijk Jezus den verkoopers
Uit den tempel verdreeft
Hoopt ik het te genezen
(gelijkertijd een kruis er 3 maal over tekenen)
Branden:
Brand houdt op
Pijn staat stil zonder te etteren of te zweeren. In den naam van God de Vader etc. (3 x)
Of:
Men noeme de doopnaam van de persoon en zeggen dan twee maal: NN, brand houdt op, houdt op, pijn sta stil zonder te etteren of te zweren.
Als keinder de spreuwen (mond/tonginfectie spruw ?):
Sprouw, sprouw, sprouw, gij komt van de aarde voort en Gij moet weer naar de aarde toe. In den Naam¡Ketc. (3 x)
(in het dialect betekent sprouw: de vogel spreeuw; spreuwen is meervoud daarvan)
Bloed stillen:
Pijn houdt op, bloed staat stil zonder te pruilen of te zweren, in den Naam¡Ketc.
Haarworm:
Haarworm staat vast, niet weer los, zoo spoedig als Judas zijn kleur veranderde, toen hij Jezus verraden had.
(Een trek naar voren naar achteren, gelijk de woorden spreken)
Het paard boeklam:
„X boeklam is boeglam of boegkreupel (Van Dale woordenboek der Nederlandse taal). Ook de grote Oosthoek encyclopedie noemt dit. Bij paarden: kreupel/lam in de boegen als gevolg van verrekking of reumatische oorzaken. Met de boeg kan de borst van het paard bedoeld zijn of een uitstekende knobbel van het bovenarmbeen ter hoogte van het schoudergewricht. Boegen kan ook staan voor de schouders. Vandaar misschien de betekenis van het trekken van een vlok haar uit de schoft van het paard (zie gebedje) ?
Door de 5 bloedige wonden van onze Heer Jezus Christus geneest ik deze pijn, dat ze niet meer pijnnigt/pijnniert, kwetst, sweert of pijnniert. In de Naam..etc.
(Het paard moet men naar het westen met de kop keren, en 3 maal een vlok haar uit de schoft en driemaal uit den sok (trekken) en telkens dit gebedje bidden).
Recept Brandspiritus: terpetijnolie, azijn of ammoniak. Nog 5 Onze Vaders en Wees Gegroet onder Ons Heer opheffing.
Op een andere pagina staat erbij geschreven over blijkbaar dezelfde kwaal:
het paard met den kop naar het westen en noorden van den boom,
Een Gat en de Haar erin, twee broden aan den armen
5 onze Vaders tusschen Onze Heer opheffen
90 gram spritse, 1 kwart liter brandewijn, 1 kwart liter eek (?), 2 notebeschaat (deze laatste regel kan ook een receptuur/bereidingswijze zijn, want er staan kriskras in het boekje ook van dat soort aantekeningen)
Tegen koeziekten:
*Windpens bij vee: een liter room en een half pond boter laten smelten en dat warm ingeven.
*Horworm bij vee: gebruiken men groene zeep met gestamte witte vitrijoel.
*band op laten komen (is mij niet duidelijk, maar denkelijk in verband met boeklam van het paard, omdat daar ook sprake is van genoemde vloeistoffen):
gebruiken men terpetijnolie en brandspiritus.
Frappant de overeenkomsten. Overigens ook met vroegmiddeleeuwse bezweringen; zie op internet/Google onder: stemmenopschrift|fritsvanoostrom onder aanvullingen.