Mijn Studiezaal (inloggen)
216
Provinciaal Genootschap Kunsten & Wetenschappen, 1836 - 2006
Inleiding
Historisch overzicht 
Oprichting en doel
Organisatie en ontwikkeling periode 1837-1948
216 Provinciaal Genootschap Kunsten & Wetenschappen, 1836 - 2006
Inleiding
Historisch overzicht
Organisatie en ontwikkeling periode 1837-1948
Tijdens de oprichtingsvergadering op 8 maart 1837, te beschouwen als de eerste algemene ledenvergadering, keurden de aanwezigen de concept-statuten (wetten) goed. Daarin was opgenomen dat het Genootschap binnenlandse, buitenlandse en honoraire leden kende. Nieuwelingen werden op voordracht van het bestuur in de algemene vergadering met meerderheid van stemmen gekozen. De honoraire leden werden door het bestuur voor het-uiteraard kosteloze-lidmaatschap gevraagd.
Het bestuur bestond uit 24 leden, woonachtig in Noord-Brabant, benoemd voor zes jaar. Qualitate qua was de gouverneur van Noord-Brabant voorzitter. Uit zijn midden koos het bestuur een secretaris, een vice-secretaris, een bibliothecaris en een penningmeester. Jaarlijks werd een algemene ledenvergadering in 's-Hertogenbosch belegd, die het bestuur koos en de uit te schrijven prijsvragen vaststelde. Commissies werden ingesteld voor de prijsvragen, de bibliotheek en de andere verzamelingen en voor de uitgaven, waaronder de Handelingen begrepen waren, het jaarboek waarin de belangrijkste vergaderstukken en later ook wel de tijdens algemene ledenvergaderingen gehouden lezingen en andere artikelen gepubliceerd werden.
Voorzitter van het Genootschap werd zodoende A. van den Bogaerde van Terbrugge, J. Menu nam de taak van secretaris op zich, H. Palier werd penningmeester en-hoe kon het anders-de bibliotheek en de overige verzamelingen werden toevertrouwd aan de zorgen van C. Hermans.
Ondervinding leerde dat de 'wetten' toch enkele leemten en gebreken toonden, reden voor aanvullingen en wijzigingen in 1843. Zo bleek het eenvoudiger de gouverneur altijd voor de positie van ere-voorzitter te vragen, terwijl een voorzitter, geflankeerd door een tweede of vice-voorzitter, de uitvoering van de eraan verbonden taken voor zijn rekening nam.
In 1850 werden deze nieuwe wetten van 1843, samen met het bestuursreglement, het reglement van orde en het reglement voor de bibliotheek in één nieuw reglement verenigd. Het aantal bestuursleden was verhoogd tot 36, jaarlijks trad een zesde deel af. Ook werd de algemene vergadering jaarlijks een begroting voorgelegd. Verder werd een poging ondernomen de verschillende belangstellingsgebieden van de leden te kanaliseren. Er konden vier afdelingen in het leven geroepen worden:
- afdeling betrekking hebbend op de natuur-, wis- en geneeskundige wetenschappen
- afdeling betrekking hebbend op de letterkunde, schone kunsten, geschiedenis, oudheid- en penningkunde
- afdeling betrekking hebbend op de staatswetenschappen, rechtsgeleerdheid, staatshuishoudkunde, handel en nijverheid
- afdeling betrekking hebbend op de landhuishoudkunde en landbouw.
- afdeling betrekking hebbend op de natuur-, wis- en geneeskundige wetenschappen
- afdeling betrekking hebbend op de letterkunde, schone kunsten, geschiedenis, oudheid- en penningkunde
- afdeling betrekking hebbend op de staatswetenschappen, rechtsgeleerdheid, staatshuishoudkunde, handel en nijverheid
- afdeling betrekking hebbend op de landhuishoudkunde en landbouw.
Als vijf leden in een afdeling ingeschreven stonden, kon men met de werkzaamheden aanvangen. Iedere afdeling mocht een reglement van orde ontwerpen en zich een voorzitter en secretaris kiezen. In de praktijk bleef deze indeling een dode letter, maar een eeuw later bleek een dergelijke structurering via commissies en secties wél levensvatbaar.
In 1860 werd een nieuw reglement aanvaard, dat in hoofdpunten weinig afweek van het oude. De reglementswijziging van 1885 legt de nadruk bij het samenstellen van de verzamelingen specifiek op de provincie, laat de verplichting vallen op vaste tijdstippen prijsvragen uit te schrijven en verschuift de datum van de algemene vergadering van juli naar november, wanneer ook de najaarsvergadering van Provinciale Staten gehouden werd. Vanaf deze tijd hield het Genootschap zich nog vrijwel uitsluitend met historie bezig. Het animo op prijsvragen te reageren was praktisch tot het nulpunt gedaald.
Belangrijker waren de wijzigingen die in 1926 werden aangebracht. Door de mogelijkheid zijn museale bezittingen ten toon te stellen, ging de bibliotheekcommissie zich nog uitsluitend met de boekerij bezighouden, terwijl daarnaast een museumcommissie voor de overige verzamelingen in het leven geroepen werd. Tussen de algemene ledenvergadering en het dagelijks bestuur werd nu een algemeen bestuur gecreëerd. Hiervan moest de helft in en de helft buiten 's-Hertogenbosch wonen. Van het 9 leden tellende dagelijkse bestuur moesten vier leden in de stad woonachtig zijn. Tot steun van het Genootschap werd in 1927 de Vereniging van Vrienden van het Genootschap opgericht, die zich echter als een eendagsvlieg ontpopte.
Organisatie en ontwikkeling periode 1948-1959
Organisatie en ontwikkeling periode 1959-1972
Organisatie en ontwikkeling periode 1973-1979
Organisatie en ontwikkeling periode 1980-2005
Bibliotheek en verzamelingen tot 1925
Bibliotheek 1925-1986
Museum 1925-1980
Aanwijzingen voor de gebruiker
Bijlagen
445 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 1.615 bestanden
Inventaris
445 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 1.615 bestanden
Kenmerken
Datering:
1836-1986
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch
Categorie:
445 beschreven archiefstukken
7 gedigitaliseerd
totaal 1.615 bestanden