De H. Antonius Abtkerk in Bokhoven

Bokhoven is ook bijzonder omdat het een van de weinige plaatsen in Noord-Brabant is waar het katholieke geloof steeds ongehinderd kon worden beleden. Het graafschap Bokhoven hoorde namelijk niet bij de protestantse Republiek, maar bij het Duitse Rijk. En daarom kon de graaf bepalen dat zijn graafschapje katholiek bleef.

Daarom heeft de Antoniuskerk in Bokhoven een unieke verzameling kunstwerken uit de zeventiende en achttiende eeuw. Alleen al het grafmonument van graaf Engelbrecht en gravin Helena is een topstuk van de befaamde beeldhouwer Artus Quellinus de Oude, die onder meer de decoraties van het Paleis op de Dam in Amsterdam ontwierp.

Foto: Collectie Erfgoed 's-Hertogenbosch, 1949. Fotonr. 0025369.

De waardevolle kunstvoorwerpen hebben gelukkig grotendeels het bombardement doorstaan dat de kerk en de toren in 1944 zwaar beschadigde. In eerste instantie werd dat jaar een landbouwschuur van G. van Mil ingericht als noodkerk. In 1946 kon een stenen noodkerk in gebruik worden genomen die tot 1950 dienst bleef doen.

Architect Valk ontwierp dit kerkje dat met oude stenen werd opgebouwd, waardoor het er veel ouder uitziet dan het werkelijk is. Na het herstel van de oorspronkelijke kerk, is deze noodkerk weer “ontwijd” en als burgerhuis in gebruik genomen. 

Foto: ©BHIC/Frans van de Pol, 2018.

Dat kon echter niet zomaar: de gemeentelijke welstandscommissie eiste dat enkele ramen zouden worden dichtgemetseld, omdat het gebouw anders teveel op een kerk zou blijven lijken.

En ook het bisdom stelde zijn eisen: zo mocht één glas-in-loodraam blijven, maar pas nadat het opzettelijk deels beschadigd was. Het klokkentorentje mocht wél behouden blijven.

Tegenwoordig is er een bed&breakfast in gehuisvest.

Bokhoven is trouwens ook nog steeds een belangrijke bedevaartplaats. De pelgrims komen overigens niet voor de H. Antonius, maar voor Cornelius, beschermheilige voor het hoornvee. Die heeft bij de kerk zijn eigen kapel. Antonius Abt is beschermheilige voor onder andere varkens.

Op de foto's hieronder zien we twee 'witheren' ofwel paters norbertijnen, die pastoors waren van de Antoniuskerk en die de oudere generaties parochianen zich nog wel zullen herinneren.

Pater Breugelmans, geboren in 1888, droeg de H. Mis op in de jaren vijftig. We zien hem op een foto die werd gemaakt bij gelegenheid van zijn veertigjarig priesterfeest in 1956.

In de jaren zestig was het zijn ordegenoot Gilbertus van der Velden die de parochianen bediende. De foto waar hij op staat werd genomen bij de viering van honderd jaar Abdij van Berne in 1957.

Pastoor P.J.M.J. Breugelmans (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum, id.nr. AFBK-2a1533)

Pastoor Gilbertus van der Velden. (foto: BHIC, collectie Abdij van Berne, id.nr. 1695-004046)