Heb je een goed getrainde valk, dan ben je in de 16de, 17de en 18de eeuw ook verzekerd van een goed belegde boterham. Met jachtvogels wordt in die tijd gejaagd op klein wild maar nog veel belangrijker; vorsten worden ermee vermaakt. Centrum van de valkerij in Nederland ligt in het Kempische heidegebied in Brabant.
Ook eeuwen later kun je daar overigens valken aantreffen: in het midden van de raadzaal van Valkenswaard staat een houten blok met op iedere hoek een valk. Voor de oorsprong van de valkenjacht moeten we echter veel verder weg en wel naar de steppen van Centraal-Azië, duizenden jaren vóór onze jaartelling. Via volksverhuizingen en later de kruistochten slaat de valkerij zijn vleugels uit richting het westen. Het Kempische heidegebied ligt op de trekroute van de slechtvalk en daarom kan dit gebied profiteren van deze kunst van het vangen en africhten van valken voor de jacht.
Valkenswaard - en ook Leenderstrijp - groeit vanaf de zestiende eeuw hierdoor uit tot het belangrijkste centrum van de valkenvangst. Deze plaatsen staan in die tijd bekend om hun valkenvangers. Mannen uit Valkenswaard en Leenderstrijp weten als geen ander de valken te vangen vanuit een tobhut (schuilhut van plaggen) en de vogels te trainen. De techniek van het invangen wordt van vader op zoon overgedragen. Er ontstaat een levendige handel in valken, materialen en training van roofvogels, waardoor Valkenswaard een rijke gemeente wordt. In die bloeiperiode heeft er in Valkenswaard een valkerijbeurs plaats waarop afgezanten van de vorstenhoven uit heel Europa afkomen. Door de belangstelling van West-Europese hoven zijn valkeniers dan ook welgestelde lieden.
Landvoogdes Maria van Hongarije (1531 – 1555) is één van de ‘aanstichters’ van de faam van de Brabantse valkerij. De valkenjacht is haar grootste hobby en zij overtuigt ook anderen van dit edele vermaak. Steeds meer vorsten laten zich graag afbeelden met een valk op de vuist. Overigens brengt de valkenjacht niet altijd geluk. Maria van Bourgondië (1457-1482) struikelt in 1482 tijdens een valkenjacht met haar paard over een boomstronk en overlijdt enkele dagen later.
Uiteenlopende en verschillende oorzaken – waaronder de Franse Revolutie, veranderingen in het landschap, het hagelgeweer – leiden tot een ineenstorting van de valkerij. Tegenwoordig zijn het vooral mensen die in hun vrije tijd zich bezighouden met deze sport. Maar beroepsvalkeniers worden steeds meer ingezet ter bestrijding van overlast van grote aantallen vogels, bijvoorbeeld op industrieterreinen. Of om raadsleden in Valkenswaard nauwlettend in de gaten te houden natuurlijk…;-)
Ook eeuwen later kun je daar overigens valken aantreffen: in het midden van de raadzaal van Valkenswaard staat een houten blok met op iedere hoek een valk. Voor de oorsprong van de valkenjacht moeten we echter veel verder weg en wel naar de steppen van Centraal-Azië, duizenden jaren vóór onze jaartelling. Via volksverhuizingen en later de kruistochten slaat de valkerij zijn vleugels uit richting het westen. Het Kempische heidegebied ligt op de trekroute van de slechtvalk en daarom kan dit gebied profiteren van deze kunst van het vangen en africhten van valken voor de jacht.
