In de ruige Biesbosch verbleven de arbeiders in vroeger jaren in keten. Door kieren en spleten was het verblijf vooral 's winters daar geen pretje. Geen water, geen stroom, geen toilet. Geen wonder dat ze blij waren als ze op zaterdagmiddag terug konden keren naar hun dorp Hank. Bij vroege duisternis in de winter waren ze gedwongen om al vroeg naar de keet te gaan.
1950. De jaren van de wederopbouw van Nederland. Er was een groot te kort aan rijshout voor het maken van hoepen voor manden en andere producten. Maar ook werden er aan de lopende band matten gemaakt voor dijkversterking, want dijkonderhoud was in de oorlog sterk verwaarloosd. Hierdoor kwam het voor dat Hankse griendwerkers ver in de Biesbosch hun werk moesten verrichten. De Buisjes was zo’n griend die ver afgelegen was. Met wat geluk en goeie roeiers kon men met één tij het net halen. Een tij duurde ongeveer 5 uur. Met afgaand tij vertrok men vanaf het Sluiske richting de Buisjes. Buiten de roeiboten moest ook de rietaak worden meegenomen. Hiervoor had men minstens 4 ervaren roeiers nodig en een roerganger. Het laatste stukje was zwaar want de kracht van het tij nam sterk af naarmate de uren vorderden. Had men pech dan moest zelfs het laatste stuk tegen stroom in geroeid worden en dan deed men over een kilometer soms wel een uur.
Een roeiaak in gevecht met de elementen. Bron: Stichting Archief*Kring Hank
Sierra in de keet
Ook op de Buisjes stond een keet waar de mannen de hele week in verbleven. Deze keet had ook ‘vaste’ bewoners n.l. ratten, heel veel ratten. Ze zaten overal en vooral ‘s nachts waren die krengen actief. Ze liepen brutaal over de griendwerkers heen op zoek naar voedsel. En wee diegene die overdag zijn kist niet goed had afgesloten, die had ‘s avonds niets meer te eten!
Mijn vader, Louw, opperde om eens zijn hond een week mee te nemen om die ratten voor eens en voor altijd te verdrijven. Sierra was een kleine hond, natuurlijk van het vuilnisbakkenras, maar een met mooi krulhaar. De mannen schamperden wat over dit voorstel. “Da haolt niks uit, der zitte der te veul.” “En wa mot zo’ n kleèn hoendje hier nou beginne.” “En as ie mèr van mun vréte aaf blijft en me 's nachts mèr laot slaope.” Kortom, heel veel bedenkingen om een hond mee de Biesbosch in te nemen. ‘s Avonds als het werk gedaan was probeerden de griendwerkers nog wat bij te verdienen door een eend te vangen of een mol. Want het huidje van een mol bracht mooi 35 centen op. De bunzing kwam steeds minder voor in de Biesbosch, maar had je geluk er een te vangen dan was je spekkoper voor die week, want de huid van een bunzing bracht maar liefst 10 gulden op. Precies evenveel als een weekloon.
Louw de Bot met kinderen en hond Sierra. Bron: Stichting Archief*Kring Hank.
Op die maandagmorgen ging Sierra dus mee aan boord, onder luid gemopper van de andere griendwerkers. Mijn vader liet hem die dag, om te wennen, in de keet achter. Toen ze ‘s avonds terugkeerden lagen er al 4 dode ratten in de keet. Sierra was goed bezig geweest en de volgende dagen ontdeed hij de keet van alle ratten. Deze bleven op eerbiedige afstand zolang ze wisten dat Sierra er rond liep. Van scepsis werd Sierra een allemansvriend van de griendwerkers. En toen hij in één week ook nog eens 2 bunzings en 10 mollen ving kon hij niet meer stuk.
De Bleek was in die tijd nog niet afgesloten en zodoende kon men tot aan het haventje van Hank roeien. Bij de Oranjehoeve zette mijn vader Sierra op de dijk. Sneller dan de mannen konden roeien was hij thuis. Het teken voor mijn moeder dat vader er aan kwam.
Sierra werd een echte keethond. En als men op maandagmorgen vertrok dan was het eerste wat ze vroegen aan vader: “Is Sierra erbij?” Want zonder hond gingen ze niet graag meer de Biesbosch in.
Met huid en haar
Dat het soms ook minder goed afliep vertelt het volgende, waar gebeurde verhaal uit 1928. Ook andere ploegen uit Werkendam hadden last van veel ratten. Vooral op de Brabander, in het Gat van de Bakens, stikte het er van. Ook hier opperde iemand om een hond mee te nemen. Helaas was deze hond nog jong en onervaren en bakte er weinig van om ratten te vangen. Goed hij ving ze dan nog wel niet maar hield ze wel op een afstand. Men besloot om de hond het komende weekend in de keet op te sluiten, om zodoende de ratten te kunnen verjagen. Er werd voldoende water en voedsel voor de hond klaar gezet zodat hij het hele weekend in de keet kon doorbrengen. Vol verwachting deed men op maandagmorgen de keet open. Men had verwacht een blije, blaffende hond aan te treffen, maar het bleef stil. Waar ze ook zochten geen hond. Alleen wat botjes en plukjes haar getuigden welk drama er zich hier had afgespeeld. Hij was met huid en haar opgevreten door de ratten!
Bron 2e verhaal: Thomas Westerhout, “Met kist en Bultzak de Biesbosch in.” Dit verhaal is eerder verschenen in de serie Stoere verhalen bij het keetvuur (website Stichting Archief*Kring Hank)
Hebt u ook nog zo'n verhaal? Laat het Archief*Kring Hank weten!
