skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Ans Holman
Ans Holman RA Tilburg

Archieven

7036 Gemeentebestuur Sambeek, 1811-1942

Uitleg bij archieftoegang

Een archieftoegang geeft uitgebreide informatie over een bepaald archief.

Een archieftoegang bestaat over het algemeen uit de navolgende onderdelen:

• Kenmerken van het archief
• Inleiding op het archief
• Inventaris of plaatsingslijst
• Eventueel bijlagen

De kenmerken van het archief zijn o.m. de omvang, vindplaats, beschikbaarheid, openbaarheid en andere.

De inleiding op het archief bevat interessante informatie over de geschiedenis van het archief, achtergronden van de archiefvormer en kan ook aanwijzingen voor het gebruik bevatten.

De inventaris of plaatsingslijst is een hiërarchisch opgebouwd overzicht van beschreven archiefstukken. De beschrijvingen zijn formeel en globaal. Het lezen en begrijpen van een inventaris behoeft enige oefening en ervaring.

Bij het zoeken in de inventaris wordt de hiërarchie gevolgd. De rubrieken in de inventaris maken deel uit van de beschrijving op een lager niveau. Komt de zoekterm in een hoger niveau voor, dan voldoen onderliggende niveaus ook aan de zoekvraag.

beacon
 
 
Inleiding
Historisch overzicht
Naam Sambeek
Grondgebied en ligging
Bevolking
7036 Gemeentebestuur Sambeek, 1811-1942
Inleiding
Historisch overzicht
Bevolking
Volgens een verslag uit 1815 van de burgemeester over de plaatselijke toestand telt de gemeente 1047 zielen. Er zijn 195 geregistreerde woonhuizen, 1 RK kerk en 1 kapel. Het aantal woonhuizen bestaat voor het merendeel uit keuter- of arbeiderswoningen, te weten 125. Het dorp heeft 12 boeren met 2 of meer paarden, alsmede 46 kleine boeren met 1 paard. Er is een korenwindmolen en een pottenbakkerij van grof aardewerk *  .
In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de hoeveelheid ambachtslieden in iedere beroepsgroep, gemeten op verschillende momenten. De gegevens zijn ontleend aan de verslagen over de toestand van de gemeente. Overigens: soms waren meerdere ambachtslieden in één bedrijf werkzaam. De cijfers tussen haakjes betreffen kinderen –voor zover bekend- die als hulpje werkzaam waren. Waar niets is ingevuld, zijn geen gegevens van bekend.
Timmerlieden 1815: 3; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922: 10; 1930: 13
(Grof)smeden 1815: 2; 1885: 9; 1897: 7; 1908: 6; 1922: 6; 1930: 6
Metselaars 1815: 2; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922: -; 1930: -
Bakkers 1815: 1; 1885: 3; 1897: -; 1908: 5; 1922: 7; 1930: 10
Kleermakers 1815: 5; 1885: -; 1897: 4; 1908: 6; 1922: 4; 1930: 4
Schoenmakers 1815: 8; 1885: 19 (1); 1897: 15 (4); 1908: 14; 1922: 4; 1930: 4
Molenaars op windkorenmolen 1815: 1; 1885: 2; 1897: 3; 1908: 2; 1922: 2 1930: 2
Bierbrouwers 1815: 2*; 1885: 2; 1897: -; 1908: -; 1922: -; 1930: -
Slagers 1815: -; 1885: 2; 1897: 1; 1908: -; 1922: -; 1930: -
Steen- of pottenbakkers: 1815: 1; 1885: 5 (2); 1897: 7 (6); 1908: 14 (6); 1922: -; 1930: -
Leerlooiers 1815: -; 1885: 1**; 1897: -; 1908: -; 1922: -; 1930: -
Linnenwevers 1815: -; 1885: 1; 1897: -; 1908: -; 1922: -; 1930: -
Klompenmakers 1815: -; 1885: 3; 1897: 3; 1908: 2; 1922: -; 1930: -
Kuipers 1815: -; 1885: 1 (2); 1897: 2; 1908: 2; 1922: 1; 1930: -
Meubelmaker 1815: -; 1885: 1; 1897: 1; 1908: 1; 1922: -; 1930: -
Zuivelfabrieken 1815: -; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922: 6; 1930: 8
Timmerwinkel 1815: -; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922: 5; 1930: 7
Winkeliers in koloniale waren 1815: -; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922; 15; 1930: 17
Handelaren in fourageartikelen 1815: -; 1885 - 1897: -; 1908: -; 1922 - 1930: 3
Handelaren in brandstof 1815: -; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922; -; 1930: 2
Graanmalerijen 1815: -; 1885: -; 1897: -; 1908: -; 1922: -; 1930: 2
* 1 bierbrouwer in 1816 en 2 in 1820. Zie inv.nr. 1066.
** Wel al genoemd in het Aardrijkskundig woordenboek van A. van der Aa, deel VII uit 1847.
De inwoners zijn bijna allen werkzaam in de landbouw. In 1815 bestaat het grondgebied uit 764 morgen bouwland, 165 morgen weiland, 2 morgen bos en 200 morgen heide- en veengronden *  . Er wordt voor ca. 75% rogge en ca. 25% zomervruchten als gerst, haver en erwten verbouwd. Schaapskudden worden geweid op de uitgestrekte heidevelden. In de Peel steekt men -zoals al eeuwen het gebruik is- turf voor de brandstofvoorziening. Overigens is de "getrokken turf van de geringste kwaliteit en dient voor den minderen stand" *  .
In 1847 telt Sambeek 233 huizen, bewoond door 270 huisgezinnen. De bevolking van 1290 inwoners vindt haar bestaan overwegend in de landbouw. "Ook heeft men er eenen korenmolen, twee bierbrouwerijen, eene leerlooierij en eene steen- of pottenbakkerij" *  . De Sambeekse Hoek heeft op dat moment al "82 huizen en 390 inwoners" *  .
In de volgende tabel, onder meer ontleend aan verschillende gemeenteverslagen *  , is goed te zien dat de bevolking van Sambeek in de 19e eeuw langzaam maar gestaag toeneemt, terwijl ze tussen 1900-1940 bijna verdubbelt *  . We moeten de oorzaak daarvan enerzijds zoeken in de religieuze sfeer: grote katholieke gezinnen zijn in deze tijd in het katholieke Brabant gemeengoed; anderzijds moeten we vaststellen dat als gevolg van de ontginningspolitiek van het gemeentebestuur aan het begin van de 20e eeuw de bevolking fors toenam. Pioniers uit de omgeving maar ook van heinde en verre zorgden voor twee nieuwe dorpskernen te weten Stevensbeek en Westerbeek.
Op 17 november 1934 maakt het Boxmeers Weekblad melding van de geboorte van de 2500e inwoner van Sambeek. Op 31 december 1940 worden er 455 woningen op Sambeeks grondgebied geteld. Van het aantal ingezetenen wonen er 1430 inwoners in verspreid staande huizen en 753 inwoners in huizen binnen dorpsverband *  . Op 1 januari 1942 telt de gemeente 2984 zielen en op 24 april 1942 ziet volgens de genoemde krant de 3000e inwoner het licht.
Beeld van het dorp Sambeek
Wapen
De overgang van de oude instellingen naar het gemeentebestuur
Huisvesting van het gemeentebestuur
Onderwijs
Religieus leven
Kloosters
Sociale zorg
Naar een nieuwe tijd
Het archief en verantwoording van de inventarisatie
Bijlage: bronnenpublicaties en literatuur

Kenmerken

Datering:
1811-1942
Vindplaats origineel:
BHIC 's-Hertogenbosch