Etymologen en taalfans opgelet: wat betekent dit?

"Gelookken" of "geloken" is een ander woord voor "gesloten".

Voor plaai moet je even hier kijken: http://gtb.inl.nl/iWDB/search?actie=article_content&wdb=WNT&id=M054106

Nog eens verder gezocht: een ander woord voor "look" is "deurwervel. Daarmee kun je een deur vastzetten. De dader heeft in dit geval zelfs de hele deurwervel compleet uit de muur gerukt.

Ik denk dat een geloken want een muur is met luiken gesloten.
Onbepaalde wijs (infinitief): luiken ( sluiten)
vervoegingen:

Onvoltooid tegenwoordige tijd
ik luik
jij luikt
hij/zij/het luikt
wij luiken
jullie luiken
zij luiken
Onvoltooid verleden tijd
ik look
jij look
hij/zij/het look
wij loken
jullie loken
zij loken
Voltooid tegenwoordige tijd
ik heb geloken
jij hebt geloken
hij/zij/het heeft geloken
wij hebben geloken
jullie hebben geloken
zij hebben geloken

De dief heeft het luik uit de muur gebroken, dat is de betekenis. (Beloken Pasen...)

Fantastisch, bedankt allen! Dus dan denk ik dat die plaai zelf misschien het gesloten luik was, waaronder een gat gemaakt was en waarvan de wervel geforceerd was, waarschijnlijk om de opening groter te maken.

Hoi

Volgens mij slat "geloken" op gesloten, een "look" is een slot. Vergelijk het het Engelse Lock. Geloken is ook dialect voor "potdicht"

Zie ook: http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/geloken

Dus het is: door middel van een gat te maken onder de plaai van een gelookken want, en zelfs look uit dien want te breeken."

"Door middel van een gat te maken onder de plank/het hout in een gesloten wand/deur, en zelfs het slot er uit te breken"

Peter

Een look in dezen is een luik...ik haalde "beloken Pasen" aan als voorbeeld...het met luiken dicht maken en dicht houden van een ruimte waarbinnen zich volgens de overlevering apostelen bevonden na de dood van hun meester. Luiken destijds zaten niet op slot, er was geen slot, wel een borgpen. Ik houd het er in elk geval op dat het luik (zelfs) uit de wand werd gebroken, en dat duidt op grof geweld, waarvan in dit bericht ook gewag gemaakt wordt, vanwege het gebruik van "zelfs".

Bovengenoemde link verwijst naar de herkomst van het woord luiken en de zeer vroege afleidingen hiervan. De tekst waar we het over hebben is echter geschreven in dialect in 1856. Toen wist iedereeen wat ( be)loken was en werd het werkwooord luiken nog gebruikt ( inmiddels verouderd) Dus look en geloken wordt niet met slot en gesloten, maar met luik en ge-luikt vertaald. (tegenwoordig zou ik eerder zeggen beluikt ipv geluikt, maar dat is persoonlijk) Een want (wand) is een muur. ( geen deur!) Een gelooken wand is een muur met luiken.

Dus het is: door middel van een gat te maken onder de plaai van een gelookken want, en zelfs look uit dien want te breeken."

"Door middel van een gat te maken onder de plank/het hout van een geluikte/beluikte muur, en zelfs het luik er uit te breken"

En dan kennen we nog -met geloken ogen- ......

Dat schreef ik dus al een aantal malen, Herman.

@ John. Jouw verhaal en mijn verhaal hebben elkaar gekruist. Ik had jou stuk nog niet gelezen De strekking van beiden is volgens mij wel gelijk. :-)

De dief moet dus wel kracht gebruikt hebben om die opening te maken. Het grappige is dat uit het proces-verbaal blijkt dat het slachtoffer van de diefstal precies wist wie het gedaan had, maar dat pas vertelde nadat ze de veldwachter opgehaald had. Voor wie het leuk vindt om te lezen: hieronder het hele pv. Overigens ook interessant dat het woord schelm hier in de oude betekenis gebruikt wordt (schurk, in plaats van deugniet). Schelm in de betekenis van schurk of dief ben ik in meer stukken over Zeelst tegengekomen, misschien was dat plaatselijk taalgebruik.

Op heden den negenentwintigsten February 1800 Zes en Vijftig verscheen voor mij Jan Habraken Burgemeester der Gemeente Zeelst de persoon van Christiaan de Greef Veldwachter dezer Gemeente en wonende alhier dewelke mij op den eed bij den aanvang zijner bediening gedaan verklaarden dat gisteren avond omstreeks tien ure bij hem aan deszelfs woonhuis binnen deze Gemeente is gekomen Lucia van Lommel, huisvrouw van Willem de Greef, wever alhier, gaauw gaauw hier is een schelm. Waarop Christiaan de Greef voornoemd zich onmiddelijk bij haar begaf, en haar vraagden waar is den schelm en wie is hij Waarop zij aan hem ten antwoord gaf dezelve is weggeloopen maar het was Antonetha Couwenberg, daarop heeft voornoemde veldwachter aan haar gevraagd wat en waar gestolen was, waarop zij hem zeide dat voormelde Antonetha Couwenberg bezig was met aardappelen welke binnen haar huis staande en gelegen op de Jept binnen deze Gemeente waren geplaats te steelen door middel van een gat te maken onder de plaai van een gelookken want, en zelfs look uit dien want te breeken; Na dit een enander door den veldwachter gezien te hebben, heeft dezelve zich naar de woning van voornoemde Antonetha Couwenberg Spinser alhier begeven en aldaar aan haar verzocht om eens met hem naar den Burgemeester te gaan Onderweg zijnde haar over genoemd diefstal ondervragende heeft zij zulks in het eerste geheel ontkend doch daarna verklaarde zij dat zij zulks had gedaan en dat zij vroeger ook aardappelen had weggehaald bij Jacobus de Greef wonende alhier waarop de Veldwachter aan haar vraagde waar zijt gij nu met de gestolen aardappelen gebleven en hierop heeft zij hem geantwoord dat zij die in den hof van voornoemden Jacobus de Greef had geschud en welke aardappelen heden morgen door mij Veldwachter zijn gevonden ter plaatse hiervoor opgegeven en in bewaring genomen om des gevorderd wordende tot bewijs bij dit proces verbaal te voegen.
Van alhetwelk wij dit procesverbaal hebben opgemaakt ten dage en plaatse in het hoofd dezes gemeld en na voorlezing ondertekend met den comparant.

Schelm was in de 18e eeuw een erg groot scheldwoord. Ben diverse akten tegengekomen dat m.n. bestuurders en regenten degene dwongen om officieel de woorden terug te nemen en te verklaren dat met die persoon als een eerlijk man kende. Er zijn rechtzaken om gevoerd.

Gevonden in Meertens Dialect woordenbank: schelm , schelm , dief. Men zegt: er komen schelmen aan mijn bijën, dat is: de roofbijën halen den honig weg.
Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk.

Heb ook maar eens look opgezocht in de dialectbank, en ja:
look , [twijghout] , look , (onzijdig) , twijghout ter vervaardiging van wanden die niet bestreken worden. Bron: Panken, P.N. (1850) Kempensch taaleigen, Idioticon I, A-Z, Idioticon II, H-Z, red. Johan Biemans, 2010, Bergeijk.

Dat verandert het beeld: dan had de dievegge dus de gevlochten wand losgetrokken, dus een gat gemaakt in het look (de gevlochten twijgen).

@Marita. Wat een mooie bron ! Heb ik meteen toegevoegd aan mijn favorieten.
En inderdaad, ik denk dat je de juiste betekenis te pakken hebt, gezien de datum en titel van de bron. Kwestie van voortschrijdend inzicht :-)