Oliebollen

Hallo Martien,

Zelf ken ik het wel uit mijn jeugd >Limburg. Maar alleen op oudejaarsavond.

Met nieuwjaarsdag kreeg je soms een chocoladehart gevuld met bonbons, meestal alleen de moeders...
Dit laatste kom ik nooit meer tegen(jammer genoeg :). Kent iemand dit "cadeautje"?

Met oudjaarsavond oliebollen en met vastelaovent 'n poelie-fles, hierin water met (opgeloste) laurierdrop waar door middel van heftig schudden schuim in ontstond wat er dan tussen kurk en flessenhalsopening af gezogen werd.

Voor wie is dit herkenbaar?

Ken ik ook :), werd bij ons "krissiewater" genoemd. Krissie = drop.

Werd altijd wel gemaakt...
Willy, wat is een poelie-fles?

'n "Poelie-fles" is niks anders dan een klein(ca halve liter of minder) flesje met kurk waar dus die drop in dat water opgelost werd door te klotsen, door ons, aan de zuidkant van het land van Ravesteijn dus "poeliën" genoemd.

grts.

Dientengevolge ontstond dan dus dat "felbegeerde" schuim....

En.....in deze regio spraken ze ook echt van "vasteLaovent" en niet "vasteNaovent", zie Midd. Ned. Woordenb. van Verdam,(wederom geen fabeltje Norah..:).

Ja,ja, Willy, je weet dat ik altijd alles geloof van jou.
Maar wij lieden uit het verre donkere zuiden zeiden, of zongen beter gezegd, ook vastelaovent, en hadden het heel soms over de carnaval en nooit over hèt carnaval. Dat deed d'n Hollander...
Groetjes, Norah

Inderdaad, iemand die zijn/haar zuid-oost Nederlands dialect goed beheerst (spreekt en schrijft) kan een (schrijf)taalkundig voordeel hebben wanneer hij/zij deze kennis juist toepast.

Een wijs woord, Willy, maar Martien heeft nog steeds geen antwoord op zijn "prangende" vraag...:)

En om toch even off-topic door te gaan op dat krissie-water: In west-brabant noemen we dat "schommeldrop".
Het flesje moest in het donker bewaard worden.

Mijn vrouw, geb. 1955 in Drunen, kent van huis uit het eten van oliebollen tot ca. 1970 op de maandag van vasten/lavond. Met Oudjaar geen apart eten.
Mijn oom uit St. Hubert (1924) kent van vroeger uit alleen oliebollen met Oudjaar; met vastenavond gebeurde op hun boerderij, achteraf gelegen niets aparts. Later, toen hij in het dorp boerde, was er meer vastenavondactiviteit.
Wat de "burgerij" en het "werkvolk" deed week in meer opzichten af van wat "de boerenstand" practiseerde op bepaalde hoogtijdagen.
Mijn zwager, geb. 1947 uit Haaren ook van boerenkomaf, kent oliebollen alleen van de Udenhoutse kermis, als ze bij ooms en tantes op bezoek gingen dan.

In Geldrop werd dropwater poeliepek genoemd. Water en drop in een flesje, op een donkere plaats neerzetten en laten trekken. Daarna drinken. Lekker!

Betekend dit dan niet dat oliebollen met oudjaar een (jonger) oost-zuid gebruik was en dat de poelie-fles met krissiewater waar dan weer schommeldrop of poeliepek in zat en vooral ook donker bewaard moest worden, een oudere oorsprong heeft?

Ben benieuwd welke regio dit fenomeen bestreek..!

@Martien, hopelijk toch deels een antwoord op je vraag.

Ken dit fenomeen ook dat dit donker gezet moest worden, natuurlijk flauwe kul :)
Net als een melktand die verstopt moest worden, lag er 's morgens een dubbeltje...

Dat in het donker moeten zetten was misschien bedoeld om het niet binnen handbereik te hebben. Af en toe het stopje eraf, even lurken en snel weer terugzetten. Je kon er dan lekker lang mee doen.

De geschiedenis van de oliebol begint met de oliekoek die de Germanen aan het eind van december offerden aan de goden. Omdat er weinig olie beschikbaar was werd het deeg gebakken in een dun laagje olie en kreeg je dus een platte oliekoek. In de Middeleeuwen werd het einde van de vastenperiode gevierd met oliekoeken.

In de late Middeleeuwen onstond de traditie om armen, die je een gelukkig nieuwjaar wensen, een oliekoek te geven. In de 17de eeuw kwam er meer olie beschikbaar en kon je dus een mooie ronde oliebol bakken ipv een platte oliekoek.
Pas in de 19de eeuw werden oliebollen met oud en nieuw een traditie.

Einde van de geschiedenisles.

Bij ons noemen ze dropwater, sepwaoter.
Ik kreeg dat vroeger als ik verkouden was. Mijn moeder zei dat het goed was voor de hoest. Ik heb heel wat afgehoest in mijn jeugd ;)

Wij aten ook geen oliebollen met oud en nieuw. Oliebollen ken ik alleen van de kermis, net als een lekkere vette paling mmmmmmm.

Groetjes

In de jaarvergadering van 18-feb. as. de heemkundekring Onsenoort wordt een lezing gehouden over de Nieuwsjaar-traditie. Aldaar zal ik dit onderwerp ter sprake brengen en als er iets bizonders is te melden dan zal ik dat zeker hier vermelden. Mvg.

Helaas.
De aankondiging klopte niet met de werkelijke inhoud.

Het ging over licht en vuur in zijn algemeenheid.