Vrije beschikking volgens Archiefwet / commerciële genealogie

Hoi Frank,

Op welke berichten je specifiek doelt, dat weet ik niet, maar in het algemeen kan ik wel iets zeggen over hoe het zit met die Archiefwet.

De NGV citeert uit het relevante wetsartikel, alleen legt ze het (volgens mij!) vervolgens anders uit dan het er staat. De wet spreekt over 'archiefbescheiden'. Voor de wet gaat het dan om documenten die als het originele archiefstuk aangemerkt zijn; dat gaat dus om een juridische status die aan een document is gegeven. Dit kunnen documenten op papier zijn, maar ook digitaal, want archiefbescheiden zijn volgens de wet niet gebonden aan een vorm. In de meeste gevallen gaat het trouwens nog vaak om papier.

Laten we even aannemen dat we het in deze discussie hebben over de registers van de burgerlijke stand, op papier. Dit zijn de archiefbescheiden in de zin der Archiefwet en deze registers moeten daarom kosteloos ter inzage zijn. Je mag er ook kosteloos uit overschrijven en je mag er foto's van maken. Alleen als je dit door een archiefmedewerker laat doen, dan mag daarvoor een tarief gelden. Dat kan natuurlijk allemaal alleen op een studiezaal.

Dat kan ook via een scan, zul je denken, maar dat is niet zo. Je raadpleegt dan immers niet de archiefbescheiden zelf, maar reproducties (scans) van de archiefbescheiden, en daarvoor gelden de bepalingen in de Archiefwet niet; die hebben immers alleen betrekking op de archiefbescheiden zelf.

Kortom: de Archiefwet legt archiefdiensten die willen laten betalen voor het online laten raadplegen van scans van archiefstukken niets in de weg.

Dit gaat uit van situaties rond papieren archiefbescheiden en digitale reproducties daarvan. Er zijn ook situaties waarin de archiefbescheiden in originele vorm digitaal zijn. Dan wordt dit alweer lastiger (of zelfs onlogischer). En bovendien is omtrent dit alles nog geen jurisprudentie.

In de tijd dat de Archiefwet werd opgesteld, was digitalisering nog lang niet zo ver gevorderd als nu. Mogelijkheden en verwachtingen zijn inmiddels respectievelijk vergroot en opgeschroefd. Sluit de wet daar nog voldoende bij aan? Hoe zou een rechter in een concrete situatie op dit punt de 'kosteloze raadpleging' van 'archiefbescheiden' uitleggen? Zou die uitspraak zich toch ook uitstrekken (of moeten strekken?) tot (digitale) reproducties van die archiefbescheiden? Of valt de beschikbaarstelling daarvan onder de extra dienstverlening waarvoor archiefdiensten kosten in rekening mogen brengen?

De wet redeneert namelijk dat de archiefbescheiden kosteloos raadpleegbaar moeten zijn uit oogpunt van democratie (controle door de burger van de overheid via het archief). Maar voor allerlei dienstverlening daaromheen vindt de wet het niet onredelijk dat ervoor betaald kan moeten worden, aangezien daar kosten van de archiefdienst tegenover staan. Denk in het geval van online scans aan kosten voor scannen, hosting, onderhoudskosten van servers enzovoort.

Los daarvan staat de roep van (vooral Europese en landelijke) overheden, organisaties en burgers om 'open data'. Dat is niet gelijk aan 'gratis data', maar wordt wel vaak in een adem genoemd.

Zo lopen er heel wat discussies, meningen, verwachtingen en belangen, wensen en wetten door elkaar. Spannende tijden!

Hallo Christian,

Hartelijk dank hiervoor, denk dat vele hiermee geholpen zijn.

Een duidelijke uitleg, snap waar we naartoe gaan.

Hoop dat de betaalversies nog even op zich laten wachten, voordat ik al mijn voorouders in 1600 bereikt heb nu het nog gratis is. In Ieder geval voorbij de DTB registers want de kerkregisters zijn meestal wel al ergens openbaar via een plaatselijke genealogie vereniging of bij de Mormonen.

Mijn verwachting is dat vele zullen stoppen met genealogie als het zover zou komen wat jammer zou zijn, en de jongere genealogen zullen niet geprikkeld worden om ermee te starten. (Versta hieronder de ouders met opgroeiende jongere kinderen.) Verwacht namelijk niet dat veel pubers aan genealogie doen, hoewel ze er wel zullen zijn.

Of er moeten andere "gratis" alternatieven ontstaan want we blijven toch nuchtere Hollanders.

Puur hypothetische vraag, stel je zou mogen kiezen: 50 bronnen gratis online of 100 bronnen online voor een tientje per maand. En laten we ervan uitgaan dat het in beide gevallen om bronnen gaat die voor je onderzoek relevant zijn. Wat zou je dan kiezen?

Andere vraag: voor wat voor soort diensten van een archiefdienst op genealogisch gebied zou je eventueel wél willen betalen?

Christian,
Voor jouw is dit een "Oratio pro domo"
Maak jij jezelf overbodig door alle archiefbescheiden op internet te zetten en vervolgens je baan te behouden door hiervoor geld te laten betalen?
En het inzien van "originele" stukken kan van belang zijn en daarover kan de minister, als vertegenwoordiger van de politiek, de uiteindelijke beslissing nemen!

Hallo Christian,

Betreffende je hypothetische vraag, dit zou me zeer ontmoedigen en zou de website BHIC steeds minder gaan bezoeken.

Zie zoals vele hierin een leuke hobby die je kan vergelijken met het vroegere puzzelen, kruiswoordraadsels, sudoku als tijdverdrijf dat gratis uitgeoefend kan worden.

Om een voorbeeld te geven : Mijn bestand groeit gemiddeld dagelijks tussen de 50 en 100 personen als ik hiermee bezig ben, voor 1811 met overname van de digitale gegevens die on line staan bij de archiefdiensten. Zit momenteel de acte-plaatjes op te halen in de 8ste generatie. dit zijn 128 personen en 2,5 acte per persoon (D+1/2T+O) en zijn in die generatie 320 actes.
Daar ik voor 1811 zit te zoeken in het patroniem gedeelte ben je soms verplicht om het hele gezin, of familie reconstructies te maken. De 4de tot 7de generatie heb ik in de zomervakantie gezocht daar ik toen al enige geruchte hoorde. TEl voor het gemak alleen de actes van mijn eigen voorouders en nog niet die actes om in te zien van broers en zussen voor de familiereconstructie.

in de 9de generatie die ik ook al compleet heb is verdubbeld deze aantallen en zal je op 640 actes komen.

en de 10de generatie verdubbeld deze weer (1280 actes) die ik bijna compleet heb en zit dan rond 1700-1750 in de kerkregisters op patroniem te zoeken en nog lang niet alle actes staan online vindbaar. 11de 2560actes en 12de generatie zal ongeveer rond 1600-1650 zijn zouden 5120 actes zijn.

Tel ik dan de 8ste tot de 12de bij elkaar zouden dit 9600 actes.
tel ik de 4de tot 7de generatie ook mee dan kunnen dit in theorie nog eens 300 actes zijn. En praat je over 10.000 actes van alleen voorouders die je eventueel terug zou kunnen zoeken in 12 generaties. als je dan 100 actes in kan zien per maand zou dit neerkomen op 9900 actes / 100 actes per maand = 990 maanden is 82,5 jaar.

Dit zou me zeer ontmoedigen gezien mijn nog relatieve jonge genealogische leeftijd en er abrupt mee stoppen en laten voor wat ik reeds gevonden heb.

om nu verder te kunnen met mijn genealogie heb je weinig aan 50 gratis bronnen.

en zal er sneller gezocht worden naar andere genealogen zonder verdere controle met alle mogelijke fouten die er dan in kunnen sluipen als deze ook bij www.zoekakten.nl op dezelfde manier wordt afgeschermd.

In mijn zoektocht de afgelopen 2 jaar heb ik zo inmiddels meer dan 10.600 voorouders gevonden.
Waarbij ik deze zomer gestart ben met het terugzoeken van de actes. en dit voorjaar zeer goed geholpen ben door andere genealogen met voorouders waarbij ikzelf vastliep.

Heb hierin na 4 foutieve voorouders, waarbij ik vaak broer of neef te pakken had, pas de actes gezocht als ik het hele gezin compleet heb. en tot op heden nog geen fouten hierin kunnen ontdekken doordat ik eerst gefaseerd aan het zoeken ben gegaan en zo mezelf gecontroleerd heb door de gegevens een paar keer te zien.

Zoek momenteel de laatste voorouders tot zover dit nog mogelijk is in de 10de generatie, het hele gezin in de 9de generatie en in de 8ste generatie de actes van mijn voorouders.

Soms gaat het een samen met het andere om verder te komen. Maar gezien ik een jongere genealoog ben kan ik vaak mee op gegevens die reeds gevonden zijn door andere genealogen. Dit gaat zeker op voor gegevens voor 1750. Wil ze alleen gecontroleerd hebben ook in de 8ste en oudere generaties.

Tevens zullen niet alle genealogen het hele jaar terugzoeken naar gegevens waardoor het voor hun onmogelijk wordt om 10 generaties compleet te maken aan gegevens.

Actes te vinden bij BHIC, RAT, Breda, RAWB, Eindhoven, Langstraat, Den Bosch, Rosendaal, Wiewaswie en Bergen op Zoom zijn 10 archiefdiensten en uiteindelijk geheel niet meer te betalen als je bij iedereen 10,= per maand kwijt zou zijn, en dan alleen nog maar voorouders in Noord-Brabant.

Zoek mijn heil dan dus meer op het vlak van genealogische samenwerking met andere genealogen.
zie hiervoor mijn website: http://members.ziggo.nl/fklerkx/Brabantsegenen/index.html

Hoop dat het duidelijk is dat je toch van andere getallen moet uitgaan als het ooit zover zou komen.

Tot zover deze hypothese.

'....Puur hypothetische vraag, stel je zou mogen kiezen: 50 bronnen gratis online of 100 bronnen online voor een tientje per maand. ... Wat zou je dan kiezen?..'

Dat valt niet 1-2-3 te zeggen.
Soms zou je meteen verder willen en kunnen werken en dan zijn 50 bronnen veel en veel te weinig. Jammer dat je dan niet meteen verder kunt.
Wordt wel de deugd van geduld op de proef gesteld :) [Maar die kunnen we mogelijk beter op een ander vlak proberen te beoefenen].
Soms zullen 100 bronnen per maand gewoon te veel zijn, voor sommigen zelfs veel te veel. Welke keuze maak je dan?
Je weet van tevoren niet wat je tegen kunt komen en/of hoe snel het onderzoek kan gaan. Alles hangt af van waar je bent (of vastgelopen bent) met je onderzoek. Kan moeilijk worden om een keuze te moeten maken.

Laat het a.u.b. maar hypothetisch blijven!

Zo kwam ik er bij het CBG eens achter (was in het verleden 'vriend', nu niet meer en betaal dus voor zoveel eenheden) dat deze eenheden aan het einde van het jaar vervallen waren terwijl er nog wel een 'tegoed' stond. Tja.., mijn plank (calculatie) dat ik er wrsl. zoveel nodig zou hebben in dat jaar dus volledig misgeslagen. Ook waren eerder geziene scans welke ik in eerste instantie alleen ingezien had (dacht voorheen niet direct aan 'opslaan') na een jaar niet meer gratis en er moest opnieuw voor betaald worden.
Weet niet of het CBG nu nog deze policy heeft; indien wel zo ...niet erg 'vriendelijk'...ook niet voor 'vrienden'.

'...En laten we ervan uitgaan dat het in beide gevallen om bronnen gaat die voor je onderzoek relevant zijn. Wat zou je dan kiezen?..'

Mag er een volgende gedachte op volgen: Denk nu aan sommigen onder ons die met regelmaat bezig zijn voor anderen. Waar komen die dan te staan? Ook dat is voor velen onder ons immers een hobby, of deel van de hobby en even een afwisseling van eigen vastgelopen onderzoek, of gewoon omdat men graag de ander verder wil helpen in haar of zijn onderzoek. Gebeurt altijd gratuit.. en zonder dat er een 'dank je' voor hoeft te volgen want daar gaat het immers niet om [ attent wanneer dit dan wel gebeurt]. Dat zoeken naar scans voor anderen zal dan in mindere mate of totaal niet meer gaan gebeuren neem ik aan; behalve bijv. wanneer je nog 'eenheden' hebt die anders gaan vervallen (zoals bij het CBG) ...die kun je dan beter op maken...[wat ik dan bijv. doe en nodig moet gaan doen nu ik zojuist zie hoeveel er nog tegoed staat..]. --- Hoe gaat dat bij andere archiefinstellingen waar je 'tegoed' moet kopen?

Men kan/mag sommige archiefbescheiden niet (meer) inzien. Begrijpelijk. Maar alle archiefbescheiden zijn kostbaar erfgoed, fragiel of (nog) niet. Zou het dan niet goed archiefbeleid zijn dat deze bescheiden meer en meer gedigitaliseerd aangeboden gaan worden. Zouden die archiefbescheiden in deze [voor het 'nu'] modernere vorm dan niet 'als zijnde 'gelijk' aan het origneel' beschouwd moeten worden...waardoor ze evengoed kosteloos raadpleegbaar zouden moeten blijven.

Voorzie verliezers aan beide kanten...

Dank voor jullie reacties. Allereerst nadrukkelijk nóg maar eens vermelden dat de vraag écht puur hypothetisch was. Zoals jullie weten stelt het BHIC immers verreweg de meeste bronnen online kosteloos beschikbaar, evenals de (nadere) toegangen daarop. En zijn we ook niet van plan daar een abonnement van een tientje op te zetten. Dus schrik niet!

Mijn vraag was er alleen op gericht om te zien of jullie voor je genealogische hobby bereid zouden zijn om te betalen, als dat zou betekenen dat je die hobby dan nóg beter zou kunnen uitoefenen. Waarbij ik 'beter' heb vertaald naar 'meer bronnen' en waarbij die getallen van 50 en 100 bronnen puur fictief zijn gekozen.

De (sterke!) argumenten vóór betalen ken ik wel, ik ben dus vooral benieuwd naar sterke argumenten tégen betalen. En dan andere argumenten dan de onder genealogen veelgehoorde treurzang "want anders stop ik ermee" want die is nooit zo overtuigend. ;-) Helena snijdt met haar argument van 'bezig zijn voor anderen' bijvoorbeeld een erg goed punt aan. Dit is ook een van de argumenten die het BHIC hanteert, want wij zetten immers vol in op samenwerken met community's. En inderdaad, allerlei drempels die opgeworpen kunnen worden, kunnen al heel snel ongewenst leiden tot een verschraling van de online samenwerking en communityvorming. Precies zaken die wij als BHIC proberen te stimuleren. Dank!

(Over jouw laatste alinea, Helena, nog dit: het kan juridisch tot problemen leiden als er meerdere exemplaren van de originele archiefbescheiden als in de zin der Archiefwet bestaan, dus er zitten wat haken en ogen aan wat je zegt, maar ik begrijp waar je naartoe wilt.)

Leuke discussie! Frank, dank voor het stellen van de oorspronkelijke vraag. We gaan nu weer over tot de orde van het archiefwerk en de genealogische hobby. :-)

P.s.: Nog ter geruststelling voor Kees, ik zal hoe dan ook alleen maar méér werk krijgen, ongeacht de keuze die we in dit geval maken. Wat dat betreft maak ik me geen zorgen over mijn arbeidstoekomst; er komt alleen maar méér archief, nooit mínder, en het blijft ook even hard nodig in onze (informatie!)maatschappij. Ook eerder meer dan minder zelfs.

Hallo Cristian,

Uit je antwoord is duidelijk dat BHIC er wel over aan het denken is geweest. Hoop dat je voldoende tegen argumenten hebt gekregen om niet op een betaalversie te gaan.

Vele genealogen zitten thuis, op wat voor manier dan ook en zoeken tijdverdrijf, die ze in deze hobby gevonden hebben, en zijn meestal niet die personen die er ook veel geld aan uit kunnen / willen geven.

Ook zijn er genoeg personen die niet naar de originele bron in het archief kunnen komen ,om de een of andere manier, waar het internet wel aan kan voldoen.

Mocht je nog meer tegenargumenten willen om het in ieder geval gratis te houden laat maar weten. We kunnen er nog wel meer geven.

Sluit me bij Helena aan met haar argumenten.

Frank, uiteraard is het BHIC hierover aan het denken geweest. We zouden toch geen professionele instelling zijn als we er níet over hadden nagedacht. (Al is het maar omdat onze financiers dit van ons verlangen.)

Terzijde: ik begrijp goed de persoonlijke belangen en motieven van hobby'ende genealogen, maar besef ook wel dat archiefdiensten niet zijn opgericht om een hobby te faciliteren, maar om burgers hun democratische (informatie)rechten te laten uitoefenen. Daar spelen dus andere belangen... en er zijn dus andere tegenargumenten nodig. ;-)

Maar nogmaals, wees gerust, bij het BHIC komt voorlopig steeds méér kosteloos online beschikbaar voor iedereen, niet minder.

De discussie over dit onderwerp steekt af en toe de kop weer op..

Het is echter een onjuiste voorstelling van zaken om te stellen, dat de digitalisering van papieren documenten de archiefbeheerder geld zouden kosten. Het lijkt mij dat door de digitalisering van papieren documenten de kosten van het inzien van stukken juist vermindert, met name door minder kosten aan medewerkers die alle opgevraagde stukken dagelijks van en naar de studiezaal moeten vervoeren, nog afgezien van de schade die dat vervoer aan die stukken op kan leveren en de daardoor noodzakelijke toekomstige restauratiekosten. Het levert de archiefbeheerder dus een besparing op. Wat dat betreft ben ik het eens met de eerdere reactie van Kees Wijnhoven.

Het argument dat gescande bronnen niet onder de archiefwet zouden vallen, en dat het BHIC (in dit geval) daar zelf de eigendom van bezit, vind ik overigens een beetje flauw, en het moet nog maar blijken of dat als argument voor een financiële vergoeding voor de rechter stand houdt. Wat zijn tenslotte de (éénmalige) kosten voor het digitaliseren van een boek met bijv. 1000 Burgerlijke-Stands-akten? Gedeeld door het aantal te verwachten downloads per akte is dit vrijwel nihil. We hebben het dan over tienden van centen of misschien wel honderdsten van centen per gedownloade akte. Het instandhouden van een betalingssysteem voor particuliere klanten voor dergelijke bedragen kost vermoedelijk meer dan het gaat opleveren. Afgezet tegen de eerde genoemde besparing lijkt mij de conclusie wel duidelijk...

Ik ben daarom blij te horen, dat het BHIC - voorlopig - nog niet van plan is om de gebruikers van beschikbaar gestelde informatie daarvoor geld te gaan vragen en hoop dat dit ook in de toekomst zo zal blijven en dat alle openbare archieven dit beleid zullen volhouden. Het is tenslotte ook een (nobele) taak van de archiefbeheerder om de archieven voor derden toegankelijk te maken en te houden. Het lijkt mij dat het BHIC en andere archiefbeheerders zich voor (extra) inkomsten in de toekomst juist zullen moeten richten op institutionele gebruikers als bijv. scholen/universiteiten en (nieuws-)media.

@Max: Dank voor je input.

Gek genoeg zorgt de digitalisering van toegangen (naast de digitalisering van de documenten) al jaren voor een stijging in het aantal fysiek aangevraagde stukken op onze studiezalen. Kortom: de kosten groeien op beide fronten (wat op zich natuurlijk een heuglijk feit is, aangezien er steeds beter gebruik wordt gemaakt van de collecties!)

Wat die gescande bronnen betreft: over 'eigendom' heb ik het niet gehad, slechts over wat wettelijk gezien bepaald is, en dat is dat de Archiefwet zich uitstrekt over de als archiefbescheiden aangemerkte documenten, niet over reproducties daarvan (wat trouwens ook verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben, want wat te denken van al die door particulieren gemaakte reproducties, die dan plots onder de Archiefwet zouden vallen ;-)) Maar nogmaals, als iemand hierover een proefproces begint, dan ben ook ik erg benieuwd naar de uitkomst.

Terzijde: ik ken inderdaad geen instelling die winsten behaalt met de betaalde beschikbaarstelling van scans. Die keuze wordt door de desbetreffende organisaties dus veel meer uit principe gemaakt dan uit financieel oogpunt. Alhoewel sommige collega's (en broodheren) wél denken dat er uiteindelijk geld aan scans te verdienen valt. En misschien hebben ze wel gelijk (maar ik denk in ons geval van niet).

Zoals gezegd zitten de kosten in het online houden van scans, de hosting, de onderhoudscontracten voor servers, de licenties voor zoeksystemen enzovoort...

@Christian

De enige oplossing van het vraagstuk van het stijgend aantal aanvragen op de studiezalen en de daarmee gepaard gaande kosten is om juist nog meer bronnen gratis digitaal beschikbaar te stellen. En de kosten van het beheer van al die digitale gegevens zijn ingevolge de Archiefwet voor rekening van de eigenaar van dat archief, de gemeenten. Ik denk overigens dat het allemaal wel meevalt met de kosten voor opslag, als je het over de verschillende gemeenten verdeelt.

@Max: Ik vrees dat het allemaal iets gecompliceerder ligt dan dat, zowel qua wetgeving als qua werkelijkheid. Maar vooral dat die gemeenten (en het Rijk, de provincie en de waterschappen) het met dat laatste niet zomaar eens zullen zijn. ;-)

@Christian

Zoals je weet zijn de genoemde bestuursorganen a) wettelijk verplicht om hun archieven te bewaren en b) om die archieven kosteloos in te laten zien of daaruit afbeeldingen te laten maken (zie ook de inleiding van Frank). Voor het beschikbaar stellen van scans mag daarom ook niet meer dan de kostprijs worden gevraagd. In het geval van een scan van een akte uit de Burgerlijke Stand gaat het dan over bedragen ver achter de komma. Ik snap dan ook niet waarom deze discussie iedere keer weer opnieuw gevoerd zou moeten worden.

@Max: Dat is dus juist de discussie, of uit de Archiefwet al dan niet blijkt dat scans van archiefbescheiden kosteloos beschikbaar moeten worden gesteld. Dat is immers jouw uitleg (en ook die van de NGV, zoals blijkt uit het citaat dat Frank aanhaalt) van de wet, maar zelf leg ik de wet toch echt anders uit (zie mijn eerdere reacties). In mijn uitleg beschouw ik, in tegenstelling tot jij in jouw uitleg, reproducties van archiefbescheiden niet als archiefbescheiden zoals bedoeld door de Archiefwet (zie artikel 1, sub c, voor de uitleg van de term 'archiefbescheiden').

Nogmaals: een duidelijke uitspraak van iemand zoals de wetgever of de rechter zou ook 'ons archivarissen' welkom zijn. Tot die tijd zullen er archiefdiensten blijven die volgens hun uitleg van de wet werken en laten betalen voor scans. En archiefdiensten die vanwege een andere uitleg of andere redenen de scans wél kosteloos beschikbaar stellen. En zal de discussie regelmatig opnieuw gevoerd worden. Bij deze weer gebeurd. ;-)

@Christian.

Dit wordt een semantische discussie. Ik heb niet beweerd, dat de scans kosteloos beschikbaar zouden moeten worden gesteld, maar tegen kostprijs. Maar die kostprijs per stuk is nagenoeg gelijk is aan nul (voor BS-akten).

In jouw opvatting zijn de scans van genealogisch interessante akten handelswaar, in het bezit van de archiefdienst, die voor het beschikbaar stellen daarvan een willekeurig bedrag zou mogen vragen. Dat mag dan voor die archiefdienst wel zo zijn, maar niet voor het bestuursorgaan, omdat dat bestuursorgaan dan niet meer aan zijn wettelijke verplichting voldoet om tegen kostprijs afbeeldingen beschikbaar te stellen.

Christiaan, het zou goed zijn om eens bekend te maken wat het digitaliseren kost aan voorbereiding, controle en nacontrole e.d.
Ook de kostprijs per A4 zou bekend gemaakt kunnen worden.
Het gaat toch om duizenden euro's per meter archief.

Hallo Cristian,

Als ik je uitleg begrijp gaat het om de originele "mogelijk kostbare oude" stukken die de tand des tijds moeten doorstaan in een geacclimatiseerde bewaarruimte. Deze stukken zouden dan elke keer weer tevoorschijn moeten worden gehaald als iemand die in de studio ter inzage wil hebben. Dit moet kosteloos gebeuren volgens de letter van de wet.

Om ALLE stukken in goede conditie te bewaren moeten ze zo min mogelijk ingezien worden.

Om hier kosten te besparen zijn ze op een gegeven moment gedigitaliseerd.
Eenmalig scannen en archiefstuk hoeft niet meer uit het archief gehaald te worden daar er leesbare scans van zijn gemaakt.

Het grote bijkomende voordeel hierbij is dat ze dan ook online gezet kunnen worden en van afstand in te zien zijn, waar vele onderzoekers hun democratische (informatie)rechten uitoefenen met het zoeken naar hun voorouders. Zowel originele bron als de kopie zijn bij hetzelfde archief opgeborgen en je mag hiervan uitgaan dat er niet aan de stukken gewijzigd is.
(Dit zou in theorie extern wel het geval kunnen zijn, maar betwijfel of dat ooit gebeurd)

Indien het op afstand op een eigen computer een onderzoek te verrichten brengt dit de minste kosten voor de archiefdiensten mee. Indien hiervoor kosten betaald zouden moeten worden zou iedereen weer de originele bronnen in de archiefdiensten op gaan vragen die dan wel gratis zijn.
Hierdoor zullen alle studiozalen te klein zijn komt men personeel te kort om alle boeken uit het archief te halen en weer retour op te bergen.

Denk dat deze kosten overweging reeds gemaakt is bij het inzetten van de digitalisering van de stukken. Dus de archieven hebben zelf besloten dat de digitale kopie gelijk is als de originele bron. Door hier nu geld voor te vragen hoe weinig dan ook zou het recht van de onderzoeker schaden. Waarbij het cirkeltje weer rond is.

Mocht mijn denkwijze anders zijn of iets overslaan dan hoor ik het graag.

@Max: Wat je zegt over "kostprijs" en "kosteloos" klopt, want ik heb inderdaad iets te snel over je reactie gelezen - excuses. Voor het overige blijft wat ik zeg overigens wel overeind. Wat die kostprijs betreft: de kosten van het maken van een scan wisselen naar gelang materiële staat, formaat enzovoort, maar liggen doorgaans tussen de 20 en 25 cent per pagina/scan (dat is voor een normaal formaat scan van een 'goed' stuk). Daarbij komen dan de structurele kosten voor opslag enzovoort. Nog altijd geen bergen, maar meer dan nihil. En dus jaarlijks terugkerend (te vergelijken met de kosten voor het gebouw).

Tot slot, ik zie dergelijke scans bepaald niet als handelswaar; ik denk namelijk persoonlijk - zie mijn eerdere reactie daarop - dat er geen 'handel' in zit, dus dat er geen winst mee te behalen valt.

Over die wettelijke verplichting van het bestuursorgaan... Daar valt de discussie in herhaling.

@M. van Iersel: Uit m'n hoofd kan ik dergelijke gegevens niet oplepelen en het is bovendien afhankelijk van een veelvoud aan factoren. Maar ik ben het met je eens dat bepaalde rekenvoorbeelden de discussie zouden verhelderen.

@Frank: Een heel verhaal... Er zitten wel wat punten in waarop ik zou willen reageren, maar het is dan praktischer om een afspraak te maken, zoals ik je al eens voorstelde. In het kort: digitaliseren is nooit gestart vanuit het oogpunt van kostenbesparing. En ik vrees ook niet voor een toeloop op de studiezalen als er geen scans (meer) zouden zijn. Ik denk dat er dan simpelweg veel minder publiek bereikt zal worden door archiefdiensten; een worp terug in de tijd dan. Voor de meeste 'digitale' bezoekers is de drempel van de 'fysieke' studiezaal namelijk echt te hoog (of te ver weg of te veel gedoe enzovoort). Wat je zegt over archiefdiensten die "zelf besloten [hebben] dat de digitale kopie gelijk is als de originele bron", daar plaats ik echt een kanttekening bij: archiefdiensten hebben wél verondersteld dat een reproductie van de originele bron voor de meeste mensen voldoende alternatief biedt voor raadpleging van die originele bron zelf. Maar ze hebben nooit 'besloten' dat de kopie gelijkgesteld wordt aan die bron. Wettelijk is dat zelfs onmogelijk, maar ook dan val ik weer in herhaling.

Dat gezegd hebbende, de discussie begint inderdaad in herhalingen te vallen, toch zeker wat betreft mijn bijdrage daaraan. Het is en blijft een interessante discussie, maar eentje die ikzelf voor nu weer voldoende heb gevoerd. Natuurlijk ben ik graag bereid tot het maken van een afspraak om hierover verder van gedachten te wisselen en bepaalde zaken toe te lichten.

@ Max en Cristian,

De kostprijs is reeds door ons allen opgebracht daar elke gemeente bijdraagt aan de jaarlijkse opslagkosten van de digitale archieven en het scannen van al deze stukken. (Is het ook geen eis van de gemeente dat alle stukken digitaal ter inzage moeten zijn!)

Dat deze kosten steeds verder oplopen omdat er steeds meer stukken gedeponeerd worden is dus een ander item.

Mijn vraag was of wij als onderzoekers naar ons voorgeslacht ons onderzoek kunnen blijven verrichten en in welke vorm dit dan in de toekomst kan/moet.

Het is inmiddels duidelijk dat "voorlopig" hier nog geen kosten voor in rekening worden gebracht voor zowel de bron als de digitale acte, maar het periodiek weer opnieuw een bespreekpunt is bij de archiefdiensten.

Christian bedankt voor je inbreng.

De stormachtige discussie is snel geluwd. Ik zou er nog wel een steentje aan bij willen dragen. En ja, ik ben werkzaam in het archiefwezen, en kan dus verdacht worden van het 'preken voor eigen parochie'. En ja, ik waardeer zeer het vele werk dat vrijwilligers (genealogen) doen om archiefdiensten te helpen bij het ontsluiten van bronnen. En ja, ik wil liever niet dat er geld wordt gevraagd voor de raadpleging van digitale bestanden, laat daar misverstand over bestaan. Toch enkele kanttekeningen:

1. Het argument dat er voor de digitalisering (eenmalige kosten zoals voorbereiding, maken scans en jaarlijkse kosten voor o.a. dataopslag en dataverkeer) al betaald is door allen doordat alle gemeenten al bijdragen aan de kosten en omdat we allemaal belasting betalen is op zich wel correct. Maar geldt dat niet voor het beoefenen van heel veel hobby's dat er belastinggeld in wordt gestoken, maar dat de beoefenaar er desondanks zelf ook financiële offers voor moet brengen? Van belastinggeld wordt viswater onderhouden, maar iemand die wil vissen zal meestal toch een visakte nodig hebben. Een bibliotheek kost belastinggeld, maar iemand die boeken wil lenen moet toch zijn lidmaatschap betalen, enz. enz. Waarom dat niet zou gelden voor mensen die graag aan stamboomonderzoek doen, ontgaat me een beetje. Originelen blijven gratis ter inzage, het gemak van digitaal onderzoek kunnen doen, zou toch wat waard kunnen zijn. Hoeveel reiskosten, om maar eens iets te noemen, heeft u al bespaard door het op afstand onderzoek kunnen doen. En hoeveel vrije dagen zou uw onderzoek u gekost hebben indien niet al die archiefinstellingen u zo buitengewoon ter wille zouden zijn geweest met hun digitalisering.

2. Van alle archieven in openbare Nederlandse archiefbewaarplaatsen in nog slechts een fractie digitaal beschikbaar. Een grove ruime schatting mijnerzijds, niet gebaseerd op degelijk onderzoek, is 5%. Een heel groot deel daarvan zijn primaire bronnen voor genealogen (het is een grote doelgroep). Maar stel (er is bij verreweg de meeste archiefdiensten nog in het geheel geen verdienmodel), maar stel dat er geld verdiend zou kunnen worden, dan zouden archiefdiensten dat in kunnen zetten voor nog meer digitalisering. Dan zouden ook allerlei secundaire bronnen gedigitaliseerd kunnen worden. Zou dat niet wat waard mogen zijn? Zou die vliegwielfunctie niet in ons aller belang zijn?

3. De archiefwet bepaalt veel, maar niet tot in detail de mate van ontsluiting en al helemaal niets over verplichte digitalisering van analoog ontstane archiefstukken / overheidsinformatie van eeuwen her. Als een archiefdienst volstaat met een studiezaal die één dag per maand open is en daarbij bepaalt dat u de stukken die u in wilt zien drie weken van te voren aan moet vragen en dat u er voor zo'n zeldzame (!) 'openbaarheidsdag' niet meer dan 3 mag aanvragen en dat de studiezaal maar 5 zitplaatsen kent en dat vol, vol is, dan is dat niet strijdig met de Archiefwet. Althans zeker niet met de letter en dat is in een tijd van kerntakendiscussies vaak wel het uitgangspunt. Ik wil politici / bestuurders in een tijd van grote bezuinigingen bij culturele instellingen en dus ook bij veel archiefdiensten, niet op een idee brengen. Maar om onder het mom (de dekmantel) van 'openbaarheid van overheidsarchieven' en het 'recht van iedere burger om zijn overheid kosteloos te kunnen controleren', te eisen dat inzage in de digitale versies van archiefstukken van de overheid gratis is en blijft, ook al gaat het de gebruiker niet om die controle, maar om het beoefenen van een mooie hobby, dat gaat me wat ver.

Kleine aanvulling. Typisch foutje even corrigeren. Ik bedoelde te zeggen "laat daar GEEN misverstand over bestaan"

Het verzet van sommigen tegen de commercialisering van de genealogie lijkt mij een achterhoedegevecht. Ik beoefen al meer dan 35 jaar stamboekonderzoek en als ik dan denk aan "de postzegel en het bedankbriefje van de NGV", dan hebben we die tijd al lang achter ons gelaten. Niet alleen in materiële zin, maar ook qua geestes mentaliteit. Dat kun je ten goede of ten kwade duiden, maar het tij is niet te keren.

Ook door mij een correctie. Het gaat natuurlijk om stamboomonderzoek.