Via onze website zoek je in een overweldigende hoeveelheid beschrijvingen van archiefstukken. Naast eenvoudig zoeken op één zoekterm kun je daarom gebruikmaken van verschillende uitgebreide opties, zoektermen combineren, jokertekens invullen en de periode waarin je zoekt beperken. Als je deze zoekfuncties goed leert kennen, zul je merken dat je specifieker leert zoeken en dus sneller betere resultaten krijgt.
Eenvoudig zoeken
Wij adviseren altijd te starten met één zoekterm. Daarna kun je het aantal resultaten verder beperken door bijvoorbeeld extra zoektermen in te vullen of de resultaten te verfijnen.
Uitgebreid zoeken
Als je bijvoorbeeld specifiek wilt zoeken op gegevens in een bepaald veld (zoals naam of plaats) of uit een bepaalde periode, gebruik dan de uitgebreide zoekopties. Deze verschillen per zoekingang.
Zoeken met jokertekens
Je kunt bij zowel eenvoudig als uitgebreid zoeken jokertekens (ook wel wildcards genoemd) gebruiken om een of meerdere letters in je zoekterm(en) open te laten. Zo kun je bijvoorbeeld handiger op naamsvarianten zoeken. Voorbeelden:
- * (asterisk/sterretje) vervangt een of meerdere tekens (bijvoorbeeld Jan* geeft als resultaat Jans, maar ook Jansen)
- ? (vraagteken) vervangt één teken (bijvoorbeeld Jan? geeft als resultaat Jans en Janz, maar géén Jansen)
Je kunt ook meerdere jokertekens in dezelfde en/of meerdere zoektermen combineren. Voorbeelden:
- J?n* geeft als resultaat Jans, maar ook Jens, Jansz, Jensen etc.
- J?n* Jan* geeft als resultaten Jans Jansen, Jens Jansz etc.
Natuurlijk kunnen jokertekens ook cijfers vervangen. Voorbeeld: 18?0 geeft als resultaten 1800, 1810, 1820 etc.
- ~ (tilde) werkt als een 'klinkt als' functie, (bijvoorbeeld ~Klaassen geeft als resultaat Klaassen, Claasen en Clason). Let op: gebruik van het ~teken werkt alleen in het stamboomgedeelte van de website.
- $ (dollarteken) heeft eenzelfde functie als ~. Gebruik van het $ teken werkt in het gedeelte 'archieven en boeken' en de rubrieken die daar bij horen, zoals notaris- en schepenakten
Zoeken op datum en periode
Een van de uitgebreide zoekopties is zoeken op jaar of periode. Voorbeelden:
- Periode 1890 t/m [leeg] geeft resultaten vanaf 1890
- Periode [leeg] t/m 1890 geeft resultaten t/m 1890
- Periode 1890 t/m 1890 geeft resultaten in 1890
- Periode 1890 t/m 1899 geeft resultaten van 1890 t/m 1899
Ook bij eenvoudig zoeken kun je een jaar invullen in het zoekveld.
Zoektermen combineren
Je kunt in ieder veld meerdere zoektermen invullen. Standaard wordt op alle termen in alle velden die je invult gezocht. Maar je kunt ook zoeken met zogenoemde 'booleaanse operatoren' om je resultaat uit te breiden of juist te beperken. Gebruik OR om varianten van zoektermen in te vullen, gebruik NOT om zoektermen uit te sluiten. Voorbeelden:
- Den Bosch OR 's-Hertogenbosch geeft resultaten waarin Den Bosch óf 's-Hertogenbosch voorkomt
- Jansen NOT Jan geeft resultaten waarin Jansen voorkomt, maar géén Jan
Tip: gebruik OR vooral bij zoektermen waarvoor verschillende spellingswijzen of synoniemen bestaan. Gebruik NOT vooral bij zoektermen waarbij veel resultaten zijn uit te sluiten die zeker niet relevant zijn voor jouw onderzoek.
Wil je zoeken met een woordcombinatie in een vaste volgorde (bijvoorbeeld 'Raad van Brabant') zet deze woorden dan tussen "aanhalingstekens". Voorbeelden:
- Raad van Brabant geeft zoekresultaten waarin de woorden 'Raad', 'van' en 'Brabant' voorkomen, maar niet per se na elkaar.
- "Raad van Brabant" geeft alleen zoekresultaten waarin specifiek de woordenreeks 'Raad van Brabant' voorkomt.
Resultaten verfijnen
Meestal wordt naast het zoekresultaat de mogelijkheid tot verfijnen aangeboden. Dit verschilt per zoekingang. Vaak kun je bijvoorbeeld verfijnen op plaats of soort akte.
Resultaten sorteren
De standaard volgorde waarin de resultaten worden getoond verschilt per zoekingang. Dit kan bijvoorbeeld een sortering op achternaam zijn. Via een keuzelijstje kun je de sortering aanpassen. Soms kan dit ook door te klikken op de kolomkoppen.
Goed om te weten
- In tegenstelling tot wat mensen vaak denken, leidt méér zoektermen invullen niet tot méér resultaten, maar juist tot mínder. Zie de zoekhulp hierboven voor alle opties.
- Je zoekt in verreweg de meeste gevallen in de beschrijvingen van archiefstukken, niet in deze stukken zelf. De meeste stukken zijn echter niet tot op de daadwerkelijke inhoud beschreven. Voorbeeld: als je zoekt naar een onderwerp waarover de gemeenteraad heeft besloten, zoek dan niet op dit onderwerp, maar zoek op woorden als 'notulen' en 'gemeenteraad'. Gemeenteraadsnotulen zijn namelijk niet op alle onderwerpen, namen, woorden ontsloten, maar slechts globaal per plaats en jaar. Dit geldt voor de meeste archiefstukken.
- Gegevens in de zoekingangen zijn doorgaans letterlijk overgenomen uit de brondocumenten. Houd er dus rekening mee dat bijvoorbeeld de spelling van namen af kan wijken van de werkelijke naam! Veel mensen konden zelf niet lezen of schrijven en dat leverde natuurlijk fouten op. Maar ook bewuste fouten: een soldaat die bijvoorbeeld verdacht werd van desertie gaf vaak een valse naam op. Sommige bronnen (zoals notarisakten) zijn wat dat betreft betrouwbaarder dan andere. Maar denk ook aan oude spellingswijzen van bijvoorbeeld plaatsnamen. In vroeger tijden waren spelling en grammatica nog niet zo geregeld als tegenwoordig.
