Acht armoedige dorpjes in de Kempen: een dikke eeuw worden ze beschimpt als Acht Zaligheden of Selligheden. Maar inmiddels dragen Duizel, Eersel, Hulsel, Knegsel, Netersel, Reusel, Steensel en Wintelre hun naam met trots. De Acht Zaligheden vormen een bloeiende toeristische trekpleister.
De oudste boerderij in De Kempen, in Reusel 1960
Het armoedige karakter is één reden om de dorpen als zaligheden te bestempelen. Een andere reden verwijst naar de acht zaligsprekingen van de Bergrede. Het is een toespeling op de laatste drie letters, -sel, waarop de naam van deze dorpen eindigt. En Duizel en Wintelre dan? Die worden van oudsher geschreven als Duysel, en Wintelre is in de volksmond al eeuwenlang Wèntersel.
Er is niet met zekerheid te zeggen wie verantwoordelijk is voor deze naamgeving, en wanneer deze exact tot stand is gekomen. De oudste vermelding van de benaming Acht Zaligheden dateert uit 1841, twee jaar na de Belgische opstand, en komt van geschiedschrijver dr. C.R. Hermans. Hij legt de naam als eerste vast.
Aangenomen wordt dat de bijnaam Acht Zaligheden is ontstaan in het begin van de 19de eeuw. De reizende dominee Hanewinckel trekt namelijk vlak voor die eeuwwisseling door deze streek en beschrijft deze dorpen buitengewoon uitgebreid. Maar geen letter over de Acht Zaligheden. Daarom wordt verondersteld dat deze bijnaam is geboren tijdens de Belgische Opstand, in de periode dat de Nederlandse soldaten van boven de rivieren in de streek waren ingekwartierd.
Achtergebleven gebied
Die voornamelijk protestantse soldaten - uit schutterijen, studentencompagnieën en huzaren - werden ingekwartierd bij de boerenbevolking uit de Kempen. Vaak kwamen ze uit gebieden kwamen waar beduidend meer welvaart was. De Kempen daarentegen werd destijds beschouwd als achtergebleven gebied en was een van de meest armoedige regio's van het land. De verstandhouding tussen de soldaten en de rooms-katholieke bewoners van de Kempen was dan ook verre van goed. De angst voor onlusten was groot, en markten en kermissen werden verboden.
De Acht Zaligheden zouden hun bijnaam te danken kunnen hebben aan deze Nederlandse soldaten, die regelmatig klaagden in hun dagboeken en brieven over de in hun ogen slechte omstandigheden waarin ze moesten leven, en die op hun beurt de streek als armzaligheid bespotten. Smalend hebben zij het over de Acht Zaligheden. Maar deze arme streek, met schrale heidevelden en keuterende boertjes, is nu een prachtige natuurgebied, waar toerisme een belangrijke inkomstenbron is geworden.
