Op 13 mei 1940 wordt een vijftal Britse jachtvliegtuigen van het 264 Squadron neergehaald door Duitse Messerschmitts van het JG 26. Eén ervan is de Boulton Paul Defiant (BPD) serienr. L6958 (PS-?), die een crashlanding maakt in de Biesbosch.
De stuurknuppel van Defiant L6958 (Foto: coll. Jan Jolie)
Het vliegtuig
Die Defiant maakt deel uit van een groep van zes die, begeleid door zes Spitfires, op 13 mei 1940 een patrouillevlucht langs de Nederlandse kust maakt. Maar de missie draait uit op een luchtgevecht met Duitse Bf 109’s van JG 26 en de Stuka’s van 12./LG 1 boven Rotterdam/ Moerdijk. Vijf van de zes BPD gaan verloren, van de 10 bemanningsleden keren er vier terug naar Engeland, drie worden er krijgsgevangen gemaakt en helaas drie vinden de dood in het water van de Biesbosch. Eén van die slachtoffers, boordschutter Leading Aircraftman (LAC) John Stewart Mee Bromley, raakt op 13 mei 1940 vermist. Hij krijgt pas na 82 jaar zijn graf.
Lang verborgen
Begin augustus 1994 stuiten watersporters in de Petrusplaat bij toeval op het wrak van een dan nog onbekend vliegtuig. In eerste instantie vissen ze een Browning mitrailleur op, gefabriceerd in 1940. Ze waarschuwen de waterpolitie en die schakelt ook de Marechaussee in. Aanvankelijk wordt gedacht aan een Hawker Hurricane.
De Browning mitrailleur uit de L6958 (Biesbosch Museum. Foto: Jan Jolie)
Maar de vondst komt in de publiciteit en het duurt even voordat de overheid in actie komt. Pas na anonieme tips over amateurduikers die munitie en zelfs menselijke resten meenemen komt er meer schot in de zaak. De Explosieven Opruimingsdienst, de bergingsdienst en het duikersteam van de Luchtmacht zijn betrokken bij het veiligstellen van de restanten. Omdat het vliegtuig in een waterwinningsgebied ligt wordt ook het waterwinbedrijf Evides ingeschakeld. Een Rolls Royce motor en een stuk onderstel komen boven water. Evenals o.a. munitie, een horloge, een parachute, twee stukken bot en een schoen met nog een gedeelte van de voet erin.
Berging van het wrak in de Petrusplaat (foto via Ysbrand Plokker, Evidens)
Aan de hand van het fabrieksplaatje heeft de bergingsdienst van de Koninklijke Luchtmacht achterhaald wat voor vliegtuig er twee weken terug in de Biesbosch is geborgen. Het gaat oom een Boulton Paul Defiant Mk.1, een tweepersoons jager, waarvan er op 13 mei 1940 vijf door de Duitsers zijn neergehaald. Over de identiteit van de piloot, is nog niets met zekerheid te melden, schrijft het Nieuwsblad: Het land van Heusden en Altena op donderdag 15 september 1994. Ze hebben de Boulton Paul Defiant, achteraf gebleken, de L6958 gevonden!
Het fabrieksplaatje van Defiant L6958 (foto: Jan Jolie)
De mitrailleur en de vliegtuigmotor zijn naar het Biesboschmuseum overgebracht.
Onderzoek naar vermiste boordschutter
Jaren eerder, op 4 mei 1978, is er een herdenkingsplechtigheid op de begraafplaats van de Hervormde Kerk te Made bij het graf van een andere piloot van een Boulton Paul Defiant, P/O Gorden Emery Chandler. Die was samen met zijn boordschutter LAC Douglas Leslie McLeish eveneens gecrasht in de Biesbosch. Uit het overzicht van de crashes op deze rampmissie dat G. Pastor, J. Thuring en L. Zwaaf voor die gelegenheid samenstellen blijkt, dat boordschutter John Stewart Mee Bromley zou zijn neergekomen in het land van Heusden en Altena en nog vermist wordt.
De berging van die Boulton Paul Defiant L6958 (PS-?) en de vondst van een foto met daarop een noodgelande Defiant op 13 mei 1940 in Oosteind (gem. Oosterhout) is startpunt van mijn onderzoek van de ‘B Flight’ van het 264 squadron (code PS) met hun Boulton Paul Defiants op 13 mei 1940. Want de precieze crashplaatsen van vier van de toestellen zijn dan nog niet duidelijk.
Reconstructie van het luchtgevecht
Aan de hand van de Combat Reports van het 264 Squadron, samen met de gemeentelijke archiefstukken en de ooggetuigen, waaronder later een persoonlijke ontmoeting met de voormalige piloten Patrick Greenhous († okt. 2002) en Eric Barwell († dec.2002), maakte ik een reconstructie van het luchtgevecht van de ‘B Flight’ van 264 Squadron op deze vroege ochtend van de 13de mei 1940.
Een Boulton Paul Defiant met leden van 264 Squadron op 29 mei 1940. Staand tweede van rechts P/O. Samuel R. Thomas, op 13 mei de piloot van de L6958 en wiens boordschutter LAC Bromley die dag vermist raakte (Foto: coll. Jan Jolie)
Ten zuiden van Rotterdam vielen ze Duitse Junkers Ju 87 duikbommenwerpers aan, maar werden vervolgens zelf ook aangevallen door Duitse Messerschmitts van het I./JG 26 en II./JG 26. De Britse Defiant jagers waren geen partij voor hun Duitse tegenstanders. Vijf van de zes werden neergeschoten. Twee toestellen stortten neer in de Biesbosch en drie moesten een noodlanding maken, respectievelijk in Oosterhout, in Geertruidenberg en in Zevenbergen. Uiteindelijk slaagde er maar één in behouden op de thuisbasis in Engeland terug te keren.
Het was al bekend dat de Defiant L6960 (PS-M) was neergekomen in de polder Moordplaat in de Biesbosch. De bemanning, piloot P/O Gordon Emery Chandler en boordschutter LAC. Douglas Leslie McLeish, kwam daarbij om het leven.
De Defiant L6977 (PS-U) van piloot P/O. Patrick Greenhous en boordschutter LAC. F.D. Greenhalgh ontdek ik op een foto. Dit toestel maakte een noodlanding aan de Rijsdijk bij Oosteind (gemeente Oosterhout). De bemanning werd krijgsgevangen gemaakt.
Het wrak van Defiant L6977 (PS-U) bij Oosteind trok veel bekijks (foto: coll. Jan Jolie via Cor Huijben †)
In Het nieuwe fotoboek over Zevenbergen Toen en Nu 1939-1979 van W. Meulblok vind ik het verhaal van Defiant L6965, die een noodlanding maakte aan de Hazeldonkse Zandweg bij Zevenbergen. Daarmee kan ik ook de bemanning achterhalen. P/O A.M. McLeod en LAC. W.A.Cox wisten uit handen van de Duitsers te blijven.
J. de Ridder (l.) en zijn neef bij het wrak van de Defiant L6965 bij Zevenbergen (bron: W. Meulblok via Jan Jolie)
Van de volgende Defiant wordt aanvankelijk gedacht dat deze ook ergens in de Biesbosch was neergekomen. Het toestel wordt gevlogen door Flt./Lt. George Skelton, die als vermist werd opgegeven. De boordschutter P/O Jack Elmer Hatfield weet zich tijdig weten te redden aan zijn parachute en kwam neer nabij de polder de Visplaat. Maar niets was minder waar, deze Defiant de L6969 (PS-R) ‘waarvan in eerste instantie werd dacht dat het een Frans vliegtuig was’ had een noodlanding gemaakt op het water van de rivier de Donge in Geertruidenberg. Skelton werd daarbij gewond en na in diverse kamphospitalen te hebben gelegen werd hij in 1943 via Zweden aan Engeland uitgeleverd. Hatfield wist te ontkomen.
Defiant L6969 (PS-U) bij Geertruidenberg (bron: collectie Jan Jolie)
Dit betekende dat de Defiant die in september 1994 werd geborgen de L6958 van piloot P/O Samuel Richard Thomas en de boordschutter LAC. John Stuart Mee Bromley moest zijn.
Omwonenden weten in 1994 te vertellen dat één van de bemanningsleden van dat toestel zich met een parachute heeft weten te redden. Piloot Samuel Thomas wist inderdaad op 14 mei Dover te bereiken. Er is een verslag van hem over deze vlucht.
