skip naar content skip naar hoofdnavigatie spring naar service navigatie
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic
Menu
sluit
Hualp nodig?

Chat is online op maandag t/m vrijdag van 10.00 - 16.00 uur en van 19.00 - 22.00 uur.

Op dit moment zijn we offline. Je kunt je vraag stellen via e-mail of WhatsApp: 06-12887717 (alleen berichtjes)

Meer informatie over de chat-service? Klik hier

Online op dit moment

Stel je vraag

Lisette Kuijper
Lisette Kuijper Bhic

‘Geen levensteekenen’ meer bij collaborateur

Ieder nieuw jaar kun je méér archieven bekijken. Intrigerende, bijzondere of schrikwekkende archiefstukken die - om diverse redenen –  heel veel jaren niet mochten worden ingezien. Zoals deze uit het gemeentebestuur Sint-Michielsgestel over de moordaanslag op Dirk de Ruiter. “Uit zijn mond kwam bruisend bloed, evenals uit de neusgaten”, tekent de agent op als hij op het plaats delict is aangekomen.

De oorlog duurt al dik drie jaar en de Duitse autoriteiten treden steeds strenger op. Steeds meer gevluchte joden zijn op zoek naar een onderduikadres. De Vughtse dominee Van Wijhe krijgt het voor elkaar om op het landgoed Zonnewende, aan de weg van Esch naar Sint-Michielsgestel, joodse kinderen onder te brengen.

De kinderen zitten daar onder de noemer van een ‘kampeerhuis voor de Vrijzinnige Christelijke Jeugd Centrale’. Dirk de Ruiter en zijn vriendin treden daarop als beheerders van het huisje – en daarmee als pleegouders voor de kinderen. Als blijkt dat De Ruiter en zijn vriendin contact hebben met de Sicherheitsdienst (de Duitse geheime inlichtingendienst) besluit het verzet het tweetal te liquideren. De aanslag verloopt niet helemaal volgens plan.

Grote tegenslag

Twee gewapende knokploegen gaan naar Zonnewende en schieten De Ruiter dood. Zijn vriendin – “met wie hij in concubinaat leefde”, lezen we in de krant – raakt weliswaar zwaar gewond, maar overlijdt niet. Een nog grotere tegenslag is de aanwezigheid van haar 21-jarige zoon, op wie het verzet niet heeft gerekend. Met de nodige twijfel vuurt iemand kogels op hem af, maar de jongeman wordt niet dodelijk getroffen.

Het leidt tot een verwarrende situatie, ook voor H. Ch. J. Roelofsz, politiegezagsdrager in St. Michielsgestel. In zijn rapport – nu per 1 januari 2019 openbaar – beschrijft hij dat hij aan de Heistraat een vrouw aantreft met meerdere schotwonden die direct verklaart dat haar man ‘doodgeschoten was en in het bosch lag’. Bovendien zegt ze: “Ik zeg nooit wie mij heeft aangeschoten. Brengt mij naar het ziekenhuis.”

‘Geen levensteekenen meer’

Op zoek naar deze neergeschoten man ziet de agent, samen met de opgetrommelde burgemeester en dokter, eerst nog een jongeman beschoten blijkt te zijn, getuige de kogel in de rechterborst en ‘nog een kogel in een huidplooi in zijn rug’. Op het kampeerterrein van Zonnewende ziet de agent Dirk de Ruiter, hoewel hij dan nog niet weet wie het is. “Ik vond een man naar schatting midden 50 jaar. Het hoofd was overdekt met bloed. Uit zijn mond kwam bruisend bloed, evenals uit de neusgaten. Hij vertoonde geen levensteekenen meer en het lichaam voelde nog warm aan.”

Bij verder onderzoek treft de agent een groot geldbedrag aan en daarmee vervalt het idee van een roofmoord. Hij vindt een ploertendoder en meerdere hulzen: “Er moeten dus minstens twee revolvers dan wel pistolen zijn gebruikt.” De agent gaat naar de dichtstbijzijnde telefoon (golfclub De Dommel) en meldt dat er ‘eenige moordaanslagen hebben plaatsgehad en het mijn indruk was dat het hier om een politieken moord gold'. Hij laat het lijk kisten en in beslag nemen. “De opsporing van de daders zal door andere instanties worden gerapporteerd”, sluit agent Roelofsz zijn rapport af.

Meer?

Voor dit verhaal hebben we gebruik gemaakt van dit archief. Wil je meer verhalen over de Tweede Wereldoorlog of over het verzet? Hier vind je meer verhalen. Of ben je benieuwd welke archieven nog meer openbaar zijn geworden, dan vind je hier een overzicht. Meer verhalen uit deze archieven hebben we ook voor je, lees dan hier verder.

Reacties (4)

Anna Eva zei op 25 februari 2021 om 14:27
Hi! Ik zou voor mijn onderzoek naar de verzetsgroep die dit uitvoerden graag willen weten uit welk archief dit precies komt en het nummer van de gebruikte stukken etc. Zou u daar mij kunnen helpen? Alvast bedankt!
Evers zei op 30 april 2021 om 10:07
In de door uw geschreven tekst spreekt u van een politiek gezagsdrager. Het is echter een politiegezagsdrager die het Proces-verbaal heeft geschreven (zie daarvoor het pv zelf), een essentieel verschil.
Marilou Nillesen
Marilou Nillesen bhic zei op 30 april 2021 om 13:36
Bedankt voor deze belangrijke correctie, en helemaal terecht hoor. Ik heb de tekst snel aangepast. Dank voor uw oplettendheid!

Reageer op dit verhaal

Heb je al een account? Log in met je gegevens.

Heb je nog geen account? Plaats zonder inloggen, of Registreer een account

Help spam voorkomen en los de volgende som op:
Geef mij een andere som.