Het intensieve oorlogsgeweld bereikte Noord-Oost Brabant op zondagmiddag 17 september 1944. De gecombineerde geallieerde luchtlandingsoperatie ‘Market Garden’ ging toen van start. De eerste twee dagen trok een indrukwekkend aantal transport vliegtuigen met parachutisten laag en traag over het dorp komend uit de richting ’s-Hertogenbosch met bestemming Overasselt en Groesbeek. Daarna bleef het relatief rustig in de lucht maar vanuit het oosten - Uden/Veghel - werd het kanongebulder en ratelen van machinegeweren indringender. Ook de eerste geallieerde pantserwagens op verkenning doorkruisten Heesch, dat militair en bestuurlijk gezien in een vacuüm verkeerde. Immers, donderdags werd de burgemeester onvrijwillig door ‘Ondergrondsen’ van elders naar Oss overgebracht.
W. van Kaathoven, Heesch, ca 1990
Maandag 25 september lieten drie partijen hun oog op Heesch vallen. Rond het middaguur de Ondergrondsen uit Oss die het Kruispunt wilden bezetten. Niet veel later terugtrekkende Duitsers vanuit Geffen, de Rijksweg richting Grave volgend. Er ontstonden daarbij schermutselingen waarbij twee burgers, niet-Heeschenaren, omkwamen, sommeerden Duitse militairen enkele inwoners als schietschijven voor hen uit te lopen en daarna staken ze drie boerderijen aan de Hoogstraat in brand.
Onverwachts nam dat een andere wending aan toen halverwege de middag drie lichte tanks van de Britse Grenadiers Guards, komend vanuit de richting Nistelrode, het Kruispunt naderden. De voorste tank werd in brand geschoten waarbij twee inzittenden omkwamen. Een derde raakte daarbij ernstig gewond. Die werd door Piet van de Kamp - een nabij wonende boerenzoon - van die vuurzee weggesleept naar het voorhuis voor levensreddende eerste hulp.
De volgende dag zetten twee Britse Grenadiers Guards Bataljons een grote aanval in startend vanuit Nistelrode met als doel het Kruispunt en omgeving in handen te krijgen. Aan beide zijden van de provinciale weg trok men op. Daarbij vielen de nodige huizen en boerderijen ten offer aan lichtspoormunitie en mortiergranaten. Hetzelfde herhaalde zich de volgende dag bij hun opmars om via Meurs en Maas het westelijk deel van Heesch te ontzetten. Ook hier weer dezelfde soort projectielen ingezet om de eventuele Duitse troepen vooral te vuur te verdrijven. Immers de strooien daken op de boerderijen in ‘t Groes leenden zich hier uitstekend voor.
Het herdenkingsmonument aan de Misse bevat tien namen van slachtoffers onder de Heesche bevolking ten gevolge van die ‘Driedaagse Slag om Heesch’. Aan Britse zijde sneuvelden achttien militairen waarvan er nog twee op de R.K begraafplaats rusten. Aan Duitse zijde telde men ongeveer veertig gesneuvelden; later allen naar het oorlogskerkhof bij Ysselsteyn (in de Peel) overgebracht. De ernstige materiële schade aan 112 panden vergde veerkracht van de Heeschenaren en dat resulteerde in het tijdelijk opvangen via inwoning, aangepaste kippenhokken en noodwoningen. Vervolgens vond geleidelijke vervanging hiervan plaats door adequate her- en nieuwbouw om daarna mee te liften in de vaart der volkeren.
Wat een oorlogsgeweld in een klein dorp zoals Heesch. Een boeiend verhaal, Joop, bedankt. Ook mooi dat je een lichtpuntje eraan toegevoegd hebt: dat ondanks de enorme schade aan zoveel huizen er toch overal tijdelijke opvang geregeld kon worden. Dat laat maar weer eens zien dat in tijden van ellende mensen toch bereid zijn elkaar te steunen met bijvoorbeeld onderdak, al is het 'maar' door het aanpassen van het kippenhok.
Andre
zei op 5 januari 2020 om 19:41
De woning van mij vader stond schuin tegenover het cafe van Jas v.d. Kamp,dit is ook in brand geschoten,gebeurde dit door Duits gevuur of Engels?Huis van Fam.Maas
Marilou Nillesen
bhiczei op 6 januari 2020 om 10:28
Bedankt voor je berichtje, André. Zelf hebben we het antwoord op je vraag niet kunnen traceren, maar mogelijk weet iemand die dit leest het wel? Dan horen we dat hier graag!
De volgende dag zetten twee Britse Grenadiers Guards Bataljons een grote aanval in startend vanuit Nistelrode met als doel het Kruispunt en omgeving in handen te krijgen. Aan beide zijden van de provinciale weg trok men op. Daarbij vielen de nodige huizen en boerderijen ten offer aan lichtspoormunitie en mortiergranaten. Hetzelfde herhaalde zich de volgende dag bij hun opmars om via Meurs en Maas het westelijk deel van Heesch te ontzetten. Ook hier weer dezelfde soort projectielen ingezet om de eventuele Duitse troepen vooral te vuur te verdrijven. Immers de strooien daken op de boerderijen in ‘t Groes leenden zich hier uitstekend voor.
