Het heldendicht van de Tilburgse bezetting - 1969

Verstoringen van academische sessies zouden komende decennia plichtmatige ritualistiek worden in de Tilburgse aula. Een dies-plechtigheid zou niet meer voltooid kunnen worden zónder een ontploffing, een schertstoga van een radikalinski die zich op het laatste moment in de processie wrong of, tenminste, grote hoeveelheden zeep in de vijver voor de hoofdingang. Totdat ook hier de tijd het tij zou keren. Het was allemaal begonnen met de bezetting. Een helden-epos was daaruit gewrocht. Door studenten onderling doorverteld, steeds grotesker van omvang en strekking.

Die bezetting begon in de avond van 28 april 1969 met een lokaalvrede-breuk in de senaatskamer. Deze actie werd georganiseerd door veertig studenten van het radicale Links Front. Een politieke pressiegroep, zoals er ineens vele uit de grond schoten, opmerkelijk genoeg in het lentetij van 1969.

De Links-Front studenten richten op die gedenkwaardige avond zich voor langdurig verblijf in. Ze kondigen aan, niet meer weg te zullen gaan totdat het dagelijks bestuur van de hogeschool heeft erkend dat studenten een medebeslissingsrecht toekomt. Dat moet dat bestuur schriftelijk vastleggen en laten bevestigen door het curatorium. De Links Fronters laten de telefooncentrale bemannen door enkele telefonisten die voortaan de inkomende bellers begroeten met een monter: “Goede morgen, u spreekt met de Karl Marxuniversiteit, met wie kan ik u doorverbinden?”. Een van de inbellers is een reporter van een radio-actualiteitenrubriek. Die smijt deze onverwachte primeur onmiddellijk de ether in. De katholieke hogeschool is bezet door de communisten! En dat in het hartje Koude Oorlog! Hij vraagt aan de zelfbenoemde telefonist of dat juist is en deze geeft grinnikend aan dat het daarop wel lijkt.

Nederland reageert geschokt. Op 29 april 1969 deelt rector magnificus Cees Scheffer mee dat de president-curator Paul van Boven de hogeschool tot nader orde gesloten heeft. Geen colleges, geen examens, geen buluitreikingen. De Links Fronters zoeken nu de media op en laten vijftienhonderd studenten mobiliseren die het gebouw feitelijk zullen bemensen in vol-continudienst. Er komt een onderwijs- voedsel-, orde- en persdienst. Vierhonderd studenten gaan per toerbeurt slapen in de gangen van het gebouw, slaapzakken, kampeerspullen en meiden worden aangesleept door overigens nog steeds keurig in het pak gestoken studenten, uitgemonsterd in wit overhemd en stropdas, die óók wel eens een geintje willen, vooral met die meiden. Dat komt uitgebreid in het nieuws dat om acht uur ’s avonds wordt uitgezonden door de Nederlandse Televisiestichting  en in het polygoonjournaal, staccato toegelicht door de keurig articulerende stem van Philips Bloemendaal. Nederland is dan nog preuts en weinig gewend en die meiden in mini blijven verontruste ouders en belendende fatsoensrakkers door de verhitte geesten spoken. Hier richt een katholieke instelling voor wetenschappelijk onderwijs een naaste gelegenheid in tot het verwezenlijken van de doeleinden van Sodom en Gomorrha, zo oordeelt het geschokte episcopaat. Dit is het oud-testamentische einde der tijden. Hebben de dierbare gelovigen daarvoor hun zuurverdiende gelden gestort op de maandelijkse zondagscollecteschalen? In de praktijk viel die ontucht wel mede – of tegen, dat hangt van het dialectische gezichtspunt af dat men wil innemen – want in de overvolle gangen, in het volle licht van de zoemende t.l.-armaturen is het moeilijk ongeremd tot volstandige geslachtelijkheden over te gaan. De tijden zijn wel verlicht. Maar sommige daden blijven aan de deemstering voorbehouden zonder gescandeerd begeleidend applaus. Ook al is het het begin. En ook al gaat de strijd dóór. Want die kreet klinkt steeds weer op in de couloirs.

Wat begint zijn oeverloze vergadersessies door steeds wisselende werkgroepen, spontane aulaconcilies en discussiegroepen. Boven hen zweeft als een dichte mistbank de sigarettenrook die de gedachtewisselingen moet stimuleren als gold het een uitzending van Toppop, een in deze tijd zeer populair programma. De handigste en vitaalste vergadertijgers weten steeds, als iedereen doodmoe is en verlangt naar frisse lucht, een verlossende tuk en stilte, de interruptiemicrofoon te monopoliseren en moties door te drukken. Dat geschiedt steeds bij handopsteken. Daarvan wordt gebrekkig boek gehouden. Zodat menigeen achteraf met verbijstering ontwaart waar zijn werkgroep of pressieclub voor gestemd heeft. En vooral: met wat voor soort consequenties. De twee slagwoorden zijn: “medebeslissingsrecht” en “democratisering vanaf de basis”. En wel voor alle geledingen en op alle bestuurlijke niveaus, met als doel de structuur van de hogeschool te modelleren naar een constante dialoog. Op basis van het ideaal van zelfbestemming. Daarbij dient het systeemperspectief te worden afgezworen. Het moet worden vervangen – radicaal – door een actieperspectief. Wat dat nu allemaal precies is, daar heeft geen mens enig idee van. Het zijn woorden die iedereen zelf kan invullen. Abstracties die niet gedefinieerd mógen worden.

Bron: Tilburg University (Creative Commons licentie)

Daarom stemt de Tilburgse academische senaat er op 7 mei 1969 grif mee in. Ook al omdat dit orgaan zwaar onder druk wordt gezet door de minister van onderwijs, herkomstig uit de Katholieke Volkspartij, de heer Veringa. Daar moeten de Tilburgse proffen ter dege  mee rekening houden, want de Hogeschool moet nog heel wat subsidie losmaken van Den Haag. Het 7 mei-document krijgt de status van de Onafhankelijkheidsverklaring van de Verenigde Staten van Amerika van 1776, dat immers ook gesteld is in een tale Kanaäns. Zoals deze gedeeltelijk overgeschreven is door de Amerikaanse revolutionairen van de Acte van Verlatinghe van 1581 – een hamerstuk overigens voor de Noordelijke Staten-Generaal der Nederlanden – zo schrijven de véél langhariger, véél radicaler en veel agressiever Maagdenhuisbezetters later in 1969 de Tilburgse 7 mei-verklaring over. Ter rechtvaardiging van hun hardere acties. Eenmaal is Tilburg leidend, ook in staatkundig opzicht, voor de randstad en zelfs voor het zo eigengereide republikeinse Amsterdam.