Het Spoeltje

Het liefste had hij dat vrouwen hun naaimachine met slaolie smeerden. Dat trok extra stof aan en als hij dan werd geroepen voor een reparatiebeurt, voerde hij telkens dezelfde act op. Tijdens de reparatie moest hij “niezen”, trok zijn zakdoek uit zijn broekzak en dan viel steevast zijn rozenkrans op de grond. Hij deed net of hij dat niet merkte en als de vrouw dan zijn rozenkrans opraapte en hem teruggaf, bedankte hij haar, de komediant.

Tijdens een vergadering van een vereniging werd er een rondje aangeboden. Iemand vroeg van wie  dat kwam. Van ‘het Spoeltje’ zei Walter Verhees en sindsdien was de naam geboren en ging Ad als ‘het Spoeltje’ door het leven. In de vijftiger jaren beschikte alleen de fabrikant en de dokter over een auto, maar plotseling had het Spoeltje er ook een, een Opel. Het was zo’n vierkant kistje uit de dertiger jaren. Als een trotse heer reed hij ermee door het dorp.

Waar kun je nou het beste pronken met zo’n aanwinst? Bij de kastelein natuurlijk! Alcohol achter het stuur was ook toen verboden. Op een dag stond de Opel bij café Van Zutphen in de Mortel. Toon Pennings zag het vehikel staan, de sleutel zat nog in het contactslot. Toon stapte in, startte en reed richting Gemert.

De politie loerde al langer op het Spoeltje en nu ze de wagen bij Van Zutphen zagen staan, verscholen ze zich op Boekeind achter een paar dikke bomen. Eindelijk zouden ze het Spoeltje op heterdaad betrappen. Maar toen ze de wagen aanhielden, zat tot hun grote verbazing Toon Pennings achter het stuur! Toon moest de wagen terugbrengen, het Spoeltje heeft die dag zelf niet gereden en de twee agenten voelde zich in de maling genomen.

Na enige jaren verhuisde hij naar Cuijk en vlak daarop naar de Plasmolen, een deel van Middellaar, mijn huidige woonplaats. Het is een toeristenplaatsje met veel horecabedrijven. Soms dronk hij wel eens een biertje in een van die café’s en als hij mij trof, begon hij altijd over de jaren in Gemert.

De handel in naaimachines was verlopen en een nieuwe klantenkring opbouwen zat er niet meer in. Zijn leven speelde zich af tussen bed, café en sociale dienst. De eerste van de maand was het uitbetalen, hij bezocht dan steevast café Frans van de Elzen. Na een paar biertjes trok hij heel triomfantelijk zijn portefeuille uit zijn binnenzak, haalde er een briefje van honderd gulden uit en zei, “Frans, kun je hiervan teruggeven?”

Nog voordat Frans kon antwoorden stak hij het briefje weer terug en zei: “schrijf het maar op voor de volgende keer”. Dan verliet hij het café om zijn stunt ergens anders te herhalen. Op een dag was Frans erop voorbereid. Zodra het Spoeltje het briefje ter betaling aanbood, griste Frans het razendsnel uit zijn hand en gaf het wisselgeld terug. Het Spoeltje was totaal overdonderd en verliet zwijgend het café. In het volgende luchtte hij zijn hart, Frans speelde het spelletje niet mee, wat een lomperd, een spelbederver! Dat arme Spoeltje was eigenlijk een zielige man.

Foto Opel kadett 1937: door Lars-Göran Lindgren Sweden Wikimedia.