In de coronatijd van 2020 zijn er drie Esschenaren geweest die het initiatief genomen hebben om voor ons dorp een “eigentijdse” vlag te ontwerpen. Leuk initiatief in die contactarme periode. “De saamhorigheid in Esch is altijd groot. We steunen elkaar, zeker in tijden van nood. De vlag benadrukt dat we samen sterk staan en dat geeft een gevoel van verbinding”. Met deze woorden werd het toenmalig initiatief gemotiveerd. Weersinvloeden hebben de vlag uit ons straatbeeld doen verdwijnen en dit bracht mij ertoe om eens in de historie van onze oude gemeentevlag te duiken.
Ontstaan van de vlag
Een vlag is emotie, trots, geschiedenis, respect en traditie. Een vlag is eigenlijk een beweeglijk medium dat al eeuwenlang zijn communicatiekracht bewezen heeft. De prehistorische mens tekende al vlaggen en symbolen op rotsen en dierenhuiden. Egyptenaren gebruikten vlaggen aan een speer en de Romeinen waren de eersten die oorlog voerden met een vaandel. In de loop van de twaalfde eeuw, volgenden edelen en ridders die hun eigen banier voerden. Aan de kleur van de banier en de symbolische voorstelling kon men een adellijk geslacht herkennen. Emblemen waaruit later de heraldische wapens zijn ontstaan. Vlaggen hebben al in het verre verleden een cruciale rol gespeeld in de scheepvaart. Landen en oude steden voerden ook al eeuwenlang hun eigen vlag, evenals het Kerkelijk gezag en het Gilde.
Den Bosch 750 jaar
In 1935 bestaat ‘s-Hertogenbosch 750 jaar. Ter ere van dit feest komt J. Smit, rijksarchivaris, op het idee om voor elke Brabantse gemeente een eigen défilévlag te ontwerpen met in de linkerbovenhoek het gemeentewapen van ieder dorp. Een jaar lang worden er allerlei activiteiten georganiseerd en tijdens een van de evenementen worden alle burgemeesters van Brabant uitgenodigd voor een receptie op het stadhuis in de Brabantse hoofdstad. Na deze ontmoeting trekken de burgemeesters, trots met hun eigen défilévlag, in een optocht door Den Bosch. Deze vlaggenparade heeft veel invloed gehad op zowel het gebruik van de Noord-Brabantse vlag als op de ontwikkeling van de gemeentevlaggen in Nederland. De Brabantse vlag stamt eigenlijk al uit de Middeleeuwen maar is in de negentiende eeuw in onbruik geraakt. Het rood-wit geblokte vaandel is op 21 januari 1959 door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant als provincievlag vastgesteld. We mogen er trots op zijn dat onze Brabantse vlag de oudste is onder alle Nederlandse provincievlaggen.
Défilévlag van Esch
De Essche défilévlag was een vierkante rood met wit geblokte vlag met in de linkerbovenhoek (kanton) het gemeentewapen van ons dorp. De Hoge Raad van Adel heeft op 16 Juli 1817 aan Esch haar gemeentewapen verleend: Zijnde van lazuur (blauw), beladen met een Boom van goud. Het schild rustende tegen St. Willibrordus mede van goud. Dit wapen is afgeleid van het oude schependomszegel van Esch. Tot de komst van de gemeentevlag in 1973 werd in bij officiële gelegenheden de defilévlag uit 1935 gebruikt.
Gemeentevlag van Esch
Kent u hem nog “Onze Bierpomp”, het blad dat 2 maal per maand verscheen? In de editie van 10 februari 1973, 7e jaargang no.3 valt onder het kopje “Voorlichting van de gemeente” het volgende te lezen:
In de raadsvergadering van 30 januari j. l. werd het volgende besluit genomen:
“De raad der gemeente Esch; gehoord het voorstel van burgemeester en wethouders; besluit: een (gemeente-)vlag te voeren, bestaande uit drie banen van blauw, geel en blauw, waarvan de lengten zich verhouden als 1:1:2; de banen verticaal geplaatst en de verhouding van hoogte en lengte van de vlag gesteld als 2:3, conform de maten van de Nederlandse vlag, een en ander overeenkomstig bijbehorend model. Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad der gemeente Esch op 30 januari 1973” De voorzitter w.g. P. Walboomers. De wethouder, w.g. H. Vugs.
De vlag is voor het eerst gehesen tijdens de Sinterklaasintocht van 1973. Tot 1 januari 1996 heeft hij fier gewapperd op het grondgebied van Esch. Toen Esch opging in de gemeente Haaren (1996) kwam de Essche gemeentevlag te vervallen. De gemeente Haaren kreeg op 3 april 1997 een nieuwe gemeentevlag waarin de 4 kernen symbolisch vertegenwoordigd waren.
Per 1 januari 2021 is de gemeente Haaren opgeheven en opgedeeld over verschillende gemeenten. De plaats Esch is bij Boxtel gevoegd.
Misschien krijgen we op termijn een nieuwe gemeentevlag waarin Boxtel, Esch, Liempde en Lennisheuvel zich kunnen herkennen. Gezien het huidige begrotingstekort van Boxtel zal het nog wel even duren voordat er in ’t Haventje een nieuwe gemeentevlag wappert.
In 1935 bestaat ‘s-Hertogenbosch 750 jaar. Ter ere van dit feest komt J. Smit, rijksarchivaris, op het idee om voor elke Brabantse gemeente een eigen défilévlag te ontwerpen met in de linkerbovenhoek het gemeentewapen van ieder dorp. Een jaar lang worden er allerlei activiteiten georganiseerd en tijdens een van de evenementen worden alle burgemeesters van Brabant uitgenodigd voor een receptie op het stadhuis in de Brabantse hoofdstad. Na deze ontmoeting trekken de burgemeesters, trots met hun eigen défilévlag, in een optocht door Den Bosch. Deze vlaggenparade heeft veel invloed gehad op zowel het gebruik van de Noord-Brabantse vlag als op de ontwikkeling van de gemeentevlaggen in Nederland. De Brabantse vlag stamt eigenlijk al uit de Middeleeuwen maar is in de negentiende eeuw in onbruik geraakt. Het rood-wit geblokte vaandel is op 21 januari 1959 door Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant als provincievlag vastgesteld. We mogen er trots op zijn dat onze Brabantse vlag de oudste is onder alle Nederlandse provincievlaggen.
De Essche défilévlag was een vierkante rood met wit geblokte vlag met in de linkerbovenhoek (kanton) het gemeentewapen van ons dorp. De Hoge Raad van Adel heeft op 16 Juli 1817 aan Esch haar gemeentewapen verleend: Zijnde van lazuur (blauw), beladen met een Boom van goud. Het schild rustende tegen St. Willibrordus mede van goud. Dit wapen is afgeleid van het oude schependomszegel van Esch. Tot de komst van de gemeentevlag in 1973 werd in bij officiële gelegenheden de defilévlag uit 1935 gebruikt.
De vlag is voor het eerst gehesen tijdens de Sinterklaasintocht van 1973. Tot 1 januari 1996 heeft hij fier gewapperd op het grondgebied van Esch. Toen Esch opging in de gemeente Haaren (1996) kwam de Essche gemeentevlag te vervallen. De gemeente Haaren kreeg op 3 april 1997 een nieuwe gemeentevlag waarin de 4 kernen symbolisch vertegenwoordigd waren.
