Nu kunnen wij het ons niet voorstellen, maar ruim honderd jaar geleden was de waarneming van een vliegtuig soms een reden voor vermelding in de krant. Het was dan ook een bijzondere gebeurtenis in Herpt.
Vijandelijk toestel
Op zondagmiddag 19 maart 1916, vliegt boven de gemeente Waalwijk op aanzienlijke hoogte een vliegtuig dat door vreemde bewegingen erg de aandacht trekt. Boven het postkantoor wordt driemaal in een cirkel gevlogen, daarna daalt het vliegtuig, om dan plots weer te stijgen en met een flinke vaart naar het noorden te vliegen. Rond 12.30 uur vliegt het vliegtuig boven Heusden. Het toestel daalt, maakt twee zwenkingen over de Maas en de Nederhemertse Waard om kort daarna op een weiland onder Herpt te landen.
Het Duitse vliegtuig bij Herpt (bron: collectie Streekarchief Langstraat Heusden Altena nr. hdf00547)
Aan de kruizen op het vliegtuig is direct te zien dat het een Duits toestel is. De sergeant Chr. van Herpt, zoon van de burgemeester van Herpt, is enkele dagen met verlof thuis in Herpt. Hij is snel bij de plek waar het vliegtuig is geland. Als de inzittenden hem zien, springt de Duitse officier in het vliegtuig en de vliegenier, een onderofficier, start vlug de motor. De Duitsers zijn de koers kwijt geraakt en weten niet waar zij zijn. Ze zijn geland om te tanken maar Van Herpt belet ze weer op te stijgen en stelt ze onder arrest. De bemanning, een 2e luitenant en een sergeant, is ’s morgens om 9.00 uur uit Keulen vertrokken.
Inmiddels komt van alle kanten publiek toegestroomd, waaronder ook Marechaussees. Die nemen de beide Duitsers over van Van Herpt en brengen hen voorlopig naar de kazerne in Heusden. Bij het vliegtuig wordt een wacht geplaatst. Op maandag worden de beide Duitsers overgebracht naar Wieringerschans en daar geïnterneerd. De Nederlandse neutraliteit in de Eerste Wereldoorlog is immers geschonden.
Met de opdracht naar Herpt bij Heusden te vliegen, de plaats waar 'het Duitse vliegtuig door een noodlanding terecht is gekomen', vertrekken op 20 maart de vlieger-luitenants van Wulfften Palthe en Roeper Bosch ieder met hun eigen toestel van Soesterberg. Een van de twee, luitenant Palthe, landt op een 50 meter afstand van het Duitse vliegtuig. Bij de landing rijdt hij in een sloot, waardoor het toestel, de LA 16, over de kop slaat en geheel vernield wordt. De piloot komt er betrekkelijk goed af, hij heeft een snee over het gezicht.
Het wrak van de LA 16 (bron: collectie Streekarchief Langstraat Heusden Altena nr. hdf00550)
Zowel op zondag als op maandag komen duizenden toeschouwers te voet, per fiets, te paard en per auto opdagen en er ontstaat een grote drukte.
Het vliegtuig
Het gelande Duitse vliegtuig is een vliegtuig van het type LVG B.II, ofwel een “kleine LVG” met het registratie nummer 1069/15. Het vliegtuig heeft een geschatte waarde van 20.000 Mark (1 Mark in 1915 is vergelijkbaar met ca. € 3,50; het vliegtuig zou nu een waarde hebben van ca. € 1.226.000).
De LVG B.II (bron: coll. Streekarchief Langstraat Heusden Altena nr. hdf00549)
Op 12 mei 1916 vliegt 1e Lt. W.C.J. Versteegh met het toestel, nog steeds met Duitse kentekens, buiten het vliegkamp. Hij wordt daarvoor bestraft. Op 24 augustus wordt het toestel, tegen de bovengenoemde geschatte waarde, aangekocht voor de Nederlandse luchtmacht en het krijgt het registratienummer LA 29.
Begin april 1917 wordt een draadloze NSF (Nederlandse Seintoestellen Fabriek) fluitvonk-zender ingebouwd, waarmee proeven worden gedaan. Op 27 april werkt de zender eindelijk. Op 1 mei loopt het vliegtuig schade op bij een landing.
Op 21 augustus vindt er een tragisch ongeval plaats met het vliegtuig. In Oldebroek loopt de Lt. Dooyeweerd in de draaiende propeller van het toestel en hij is op slag dood. In december 1917 krijgt het toestel registratienummer L900M120 en in juli 1918 L800M130. Verdere gegevens over het toestel ontbreken.
De firma Luft-Verkehrs Gesellschaft mbH (LVG) begint in 1912 met de ontwikkeling van het eerste eigen vliegtuig, de LVG B.I, een tweedekker. Al snel daarna wordt een verbeterde versie ontwikkeld de B.II. Die heeft een houten romp en linnen vleugels, met een hap uit de bovenvleugel voor een beter zicht naar boven. Het vliegtuig heeft een lengte van 8,3 meter en een spanwijdte van 12,12 meter. Het leeggewicht bedraagt 726 kg. en de Mercedes motor levert 120 PK. Het type komt in 1915 in dienst en wordt vooral voor trainingen gebruikt. Het vliegtuig heeft een vliegbereik van 440 km. en een maximumsnelheid van 110 km. per uur.
