Archieven

123 Kopie van een verklaring van de naaste erfgenamen van de Heer Gerardus Westerhovius.
Ze melden op verzoek van Dominus Florentius Schuijl dat Heer Gerrit alhier te Westerhoven een of twee beurzen heeft gesticht tot welkers behoef hij heeft bezet een huis erf hof landen en weiden te Westerhoven in het dorp met als belendingen Marten Coppen, Willem Haelen, waarvan de collator is geweest de bisschop van ’s-Hertogenbosch en ze wisten te melden dat de inkomsten der genoemde goederen 14 à 15 jaren niet zijn gebruikt tot opvoeding der studenten maar ze gaan naarstig op zoek naar de fundatiepapieren of het bewuste testament van Heer Gerardus en hopen binnen 14 dagen daarover te kunnen berichten. Het document is ondertekend door Henrick Geraertss. en helemaal onderaan staat nog dat dit ook wordt verklaard door de pastoor van Bergeijk en spreekt over een bedrag van 400 gl.

103 Prelaten edelen stden van het land van Brabant representerende de Staten van Brabant over diverse renten op het land van Brabant met een verwijzing naar een brief dd. 22 december 1564 welke renten verkocht worden aan Meester Jan Andriessen pastoor te Bergeijk verband houdend met het testament van wijlen Meester Peter Everaerts priester o.a. een erfrente van 34 gl. jaarlijks tot 20 stuivers van drie plakken oft grote Brabants het stuk of in andere gangbare gelden en daarvoor heeft Meester Jan hen uitgreikt een bedrag van 408 gulden en dit werd betaald in twee termijnen nl. de ene helft te betalen via Jacob Bax rentmeester van de Staten van Brabant in het kwartier van ’s-Hertogenbosch op de eerste dag van september en de andere helft op de eerste dag van de maand maart daaraan volgend en dat van jaar tot jaar van termijn tot termijn of 6 weken na elke termijn, welke rente van 34 gl. vrij is van beden en subventien van onze voorschreven Heer Koning of diens nakomelingen hertogen en hertoginnen van Brabant in toekomende tijden [met nadere details].
Men heeft de brief voorzien van ‘onsen gemeynen zegele, onlangs gemaeckt onder mijn heer den cancelier van Brabant berustende ende tot meerdere versekerheijt van den voors. copere den selven doen teeckenen bij ons greffier ende secretaris, gegeven tot Brussele opten iersten dach der maent van martio inden jaere ons heeren 1572 – opte plycke stont ter ordoninatien ende versuecke van de voorgenoemde staten – onderteknd door Cornelius Weelemans – concordeert met het origineel – attestor W.Verhoeven secretaris der heerlijkheid Dommelen

101 [de vouw in de tekst belemmert het ontsleutelen]
In de 9e inductie van het pausdom van paus Pius is voor de notaris verschenen in hoogst eigen persoon de eerzame en discrete Heer en Meester Jan Andries persoon [= persoen of pastoor] te Bercheijk en Jan fransen Jacobsen uit Dommelen als executeurs van het testament van wijlen Heer en Meester Peter Everarts van Heese pastoor in zijn tijd van Rijthoven hun oom en hebben een verklaring afgelegd t.a.v. zijn erfelijke goederen ,kerkelijke rechten, wettige schulden en legaten en beurzen door het aanstellen van zes jongens om te mogen leren schrijven en lezen en die bekwaam worden geacht om te gaan studeren, 7 jaar als ze nog thuis wonen en 10 jaar als ze elders gaan studeren en dat zonder bedrog en arglist o.a. te Leuven in artibus met eem beoordeling van de regent of subregent der pedagogiek; in hetzelfde document wordt ook de ‘pedagogogie van den Valck’ genoemd en de ‘opperparochiaen van Sinte Peters te Loven’ ; de studenten te Loven residerende zijn gehouden alle dagen te lezen zo lang ze die beurs bezitten de ‘psalm de Profundis met een collecte pro sacerdote fundatoris et altera pro omnibus fidelibus defunctis’; mocht het gebeuren dat de studenten ‘rebels, ongehoorsaem oft van quaden regiment waren soo sal den regent alsulcken bursieren ter stont mogen priveren ende uijt der bursen stellen sonder yemants consent’; voorts wordt de rol van de opperprochiaen nader omschreven, het bacalaureaat, de promotie, de rovisoren, alle rentebrieven zullen bewaard moeten worden in de daarvoor bestemde kist, wat ook geldt voor ‘principael rentebrieven ende originael brieven oft instrumenten der selver fundatie sullen worden geleet ende bewaert in een stercke kiste daertoe gemaeckt met twee verscheijden slooten’ de ene sleutel voor de rentmeester en de andere aan de parochiaan die de rentmeester vervangt en er wordt een boek aangelegd waarin alle documenten beschreven staan; voorts wordt de functie van de rentmeester toegelicht;

87b [VERVOLG AKTE] om daer aff mijne leefdage lanck geduerende ter disponeren naer mijnen goetduncken ende geliefte ende oock daer toe te vuegen andere conditiën ende dese voors. te veranderen vermeerderen ofte verminderen nae mijne geliefte, altijt nochtans sonder te behoeften de kercke ende tot meerder van alles des voors. is ende t’onderhouden van dien, soo hebbe ick met mijnen vrijen wille ende goeden advijse in aller vuegen ende manieren soo ick best can ofte van rechts wegen vermach gemaect ende gestelt maecke ende stelle bij desen mijne procureurs ende solliciteerders van deser saecken eersame ende voorsienige persoonen Mr. Jan Andries pastoir tot Bercheijck, Heer Jan Back priester, Adam Andries ende elcken van henlieden gesundere, Soo dat sulcx als een van henlieden hierinne beginst heeft den anderen tselve vermach te continueren te vervolgen ende tot behoirlicken eijnde te brengen gevende elcken van henlieden macht speciale last ende bevel voor alle justicien ende wetten daer ter causen van deser saecken van noode werdt te compareren ende aldaer in de name van mij alleen tvoors. wettelick te verkennen ende der voors. renthen donatien intentien veel ende deuchdelick op te dragene soo in opdrage bij desen te prouffijte ende op conditiën als boven ende alle saecken daer toe van noode in behoirlicken forme te doen – Beloovende die van werden te hebbenna dat zijlieden oft een van henlieden hier inne doen sullen ende alle andere hier toe van noode wesende, alwaert soo dat hij daer toe speciaelder beveel mosten hebben dan hier inne verhaelt staet in kennisse der waerheijt, soo hebbe ick met mijn handt ende mt mijnen zegele deser doen bevestigen ende met mijnen secretaris gedaen onderteeckenen int jaer des heren duijsent vijffhondert tweeentseventich opten sessentwintichsten dach van april ende was onderteeckent Martinus Baldewini Rijthovius ende meer beneden stont aldus bij laste van mijnen voorgenoemde Heer Bisschop van IJperen ende was onderteeckent met seeckere si