Helena van Os
Ik ben op zoek naar de ouders van juffrouw Helena van Os (Osch/Oss), zuster van de abdij van Binderen. Binderen bij Helmond was een adellijk stift, een convent van adellijke kloosterzusters van de orde van Citeaux. Helena is geboren in 1601, werd geprofest in Binderen in 1618, was suppriorin 1641-1644 en overleed in Venray op 3 augustus 1661. Zij werd begraven in de Portiunculakapel in de Minderbroederskerk in Venray onder een grafsteen met het opschrift: ‘D.O.M. [ ] van Osch religieuse uyt de [abdy] van Bindere van de Orden van de H. Bern[ardus] sterft Ao 1661 den [ ] Augusti. Requiescat in Pace.’ Boven het opschrift was haar wapenschild in ruitvorm afgebeeld: 3 ossenkoppen, geplaatst 2-1 en een ovaal hartschild met een leeuw.
Volgens twee fragmentgenealogieën uit 1776 (Fragmens Généalogiques, Tome II, Genève 1776, p. 214-216) 1865 (Baron J.S.F.J.L. de Herckenrode, Nobiliaire des Pays-Bas en du Comté de Bourgogne, Deuxième Volume, Gand 1865, p. 1485-1487) was Helena een dochter van Cornelis van Os en Helena van Achelen. Dit echtpaar zou ook nog twee zonen te hebben gehad: Renier en Jan.
Jonker Cornelis van Os was inderdaad gehuwd met juffrouw Helena van Achelen. Zij was een dochter van Jonker Willem van Achelen, raadsheer van ’s-Hertogenbosch, kwartierschout en dijkgraaf van Maasland 1561-1593 en van Anna Jansdr. Pijnappel.
Cornelis van Os en Helena van Achelen woonden op het slotje aan de Heuvel te Oss, afkomstig van zijn moeder Aleid van de Pol. Ze hadden voor zover bekend drie kinderen: Elisabeth van Os (vermeld 1628), juffrouw Helena van Os de Oude en Jonker Willem van Os. Deze Helena van Os is echter niet de zuster van Binderen. Ze overleed namelijk pas in 1691. Helena van Os had van haar ouders het slotje geërfd. In 1683 vermaakte zij het slotje per testament aan haar neef Jonker Cornelis van Os. Nadat deze in 1690 overleden was herriep zij in 1691 haar testament en schonk zij het slotje aan haar nicht juffrouw Cornelia van Os. Cornelis en Cornelia waren kinderen van Helena’s broer Jonker Willem van Os (†1667) en Christina Clingh (†1673), dochter van Aert Hermans Clingh. Zij hadden drie kinderen: Jonker Cornelis van Os (†1690), juffrouw Helena van Os (†1726), in 1679 gehuwd met Jonker Wouter Francis van Os, en juffrouw Cornelia van Os, in 1691 gehuwd met Anthonij van Orsouw. In de huwelijkse voorwaarden van Cornelia en Anthonij werd vastgelegd dat indien hun huwelijk kinderloos zou blijven Anthonij het slot zou erven, dat Cornelia van haar tante Helena had gekregen. In 1695 maakten Cornelia haar testament op, dat na haar overlijden in 1698 werd geopend.
Cornelis was een zoon van Jonker Mr. Reinder van Os (zoon van Cornelis Hermans van Os, kwartierschout van Maasland 1522-1533 en van Aleid Reinders van Os) en van Aleid Claesdr. van de Pol (+1609, dochter van Claes Zegers van de Pol, stadhouder van het kwartier Maasland 1535, eigenaar van het slotje te Oss). Reinder van Os had drie zoons: een natuurlijke zoon Cornelis van Os de Oude (*1550-†v1625), gehuwd met Aleid Bernts van Hedel, en twee wettige zoons uit zijn huwelijk met Aleid van de Pol: Jonker Cornelis van Os alias van de Pol, gehuwd met Helena van Achelen en Jonker Nicolaas van Os alias van de Pol, in 1588 gehuwd met Mechteld Hendrik Loijen. Nicolaas en Mechteld, die in Oss op het slotje Trawanen woonden, hadden de volgende kinderen: jonker Reijnder van Os, jonker Johan van Os (†1657), juffrouw Mechteld van Os, jonker Hendrik van Os en jonker Adriaen van Os.
Dat er een familieband moet zijn tussen de Binderse zuster en de jonkers in Oss is duidelijk. De nakomelingen van Jonker Mr. Reinder van Os voeren een familiewapen met in zilver 3 rode ossenkoppen en een blauw hartschild met een gouden leeuw. In de kerk van Oss hingen drie wapenborden met dat wapen van Aleid van de Pol (1609) en van twee jonkers Van Os (1640, 1657). Hetzelfde wapen werd gevoerd door Willem van Os, ridder, schepen en raadsheer van ’s-Hertogenbosch (†1556), gehuwd met Katharina van der Keelen. Zijn nakomelingen voeren ook een variant met een zwart hartschild. Deze Willem van Os was een zoon van Willem van Os (†1512) en Agnes van Uden (†1516) en een kleinzoon van Willem Hermans van Os en Mechteld van der Leck. Ridder Willems oom Herman Willems van Os en diens vrouw Barbara waren de ouders van Cornelis Hermans van Os, de hierboven genoemde kwartierschout.
Maar wie zijn de ouders van de Binderse zuster Helena van Os?
