Er waren in de aanvang van de 20e eeuw nog volop problemen om dranken, vlees en groenten voldoende gekoeld te houden. Die zouden door een koeling gewoon langer houdbaar blijven.
De voortvarende kruidenier Theodoor Boschman maakte een slim plan.
Detail bouwtekening 1912 (WBA)
Theodoor Boschman verzocht de vroede vaderen in Bergen op Zoom op 10 oktober 1912 vergunning tot het slopen( met een duur woord amoveren) van 3 pandjes aan de Minderbroederstraat in Bergen op Zoom en daarvoor in de plaats te bouwen een ijsfabriek. Geloof het of niet….maar op 11 oktober had hij de bouwvergunning en ook de hinderwet-vergunning (nummer 483 ) al in huis. Hij ging ijsblokken produceren voor de horeca, kleinhandel en particulieren en op termijn ( heel vooruitstrevend) dacht hij zelfs aan de ontwikkeling van diepvries groenten. Dit is er helaas nooit van gekomen. De ijsfabriek werd een goedlopend project.
In de gemeenteraad van april 1926 werd een mogelijke ijsfabriek als noodzakelijk voor het op te richten abattoir besproken. Uiteindelijk ging dat vanwege de kosten niet door. Bij een mogelijke latere aanbouw zou er een bedrag van Ꝭ 110.000,= mee gemoeid zijn . Daarbij bleek dat de voorziening door de ijsfabriek van Boschman voldoende was voor de stad.
In 1938 werd de hoek, waar de fabriek zat, versterkt door de komst van ijsbereider Willem Crusio. Hij huurde een deel van de ijsfabriek van Boschman (het pand nu bekend als Weverskat 42) en ging daar zijn bekende ijs bereiden. Momenteel is de vierde generatie ijsbereiders al werkzaam, maar nu in hun pand aan de Wouwsestraat 10. Willem betrok rechtstreeks de benodigde ijsstaven bij Boschmans’s ijsfabriek.
De hoek van de Minderbroederstraat en de Weverskat in Bergen op Zoom, ingetekend op de kadasterkaart KM 101 van 1925, hier links te zien. 6590 = ijsbereiding van Willem Crusio 6591 = de ijsfabriek van Theodoor Boschman
Onbekwaamheid
De oude poort in 2007
Rond 1940 moest Boschman stoppen met zijn ijsproductie. Hij werd door de kantonrechter in september tot onbekwaamheid veroordeeld. De gebouwen kwamen in handen van schilderbedrijf Weysters en werden door hen tot 1989 gebruikt.
Na jaren van leegstand stond het gebouw langzaam te verpauperen. Het werd in 2007 door particulier initiatief weer in een puike staat gebracht. Er werd een loft van gemaakt. De tekst boven de poort is pas in 2017 aangebracht en daarmee is het gebouw weer in volle glorie te bewonderen, zoals hier rechts is te zien.
(foto’s arch: DAHajo)
Willem Kruf stuurde deze foto op van familie W. Crusio: (met dank daarvoor!) Willem meldt daarbij dat dergelijke ijskarretjes met trapaandrijving of bromfietsmotoraandrijving meer voorkwamen. Zoals die van "IJs van De Nijs" of - van Nieuw-Borgvliet - die van "Laantjes"
Wim Crusio (zoon van Kees Crusio) reageert: "De onderste foto is niet van de ijsfabriek van Willem Crusio aan de Weverskat, maar van de ijsfabriek aan het bleekveldje, die hij samen met zijn broer (Rinus?) had."
Wim Crusio (zoon van Kees Crusio)
zei op 13 juni 2021 om 17:59
De onderste foto is niet van de ijsfabriek van Willem Crusio aan de Weverskat, maar van de ijsfabriek aan het bleekveldje, die hij samen met zijn broer (Rinus?) had.
Willem Kruf
zei op 15 juni 2021 om 08:31
Dag Wim,
hartelijk dank voor jouw oplettendheid en correctie. Nu heb ik een vraag. Redelijk dicht bij die ijsfabriek zat cafetaria 't Laantje. Dit was op Korenbeursplein 2, hoek Korenbeursstraat. De zaak was van Harry en zoon Cees Laanen. Zij trokken in 1956 naar Nieuw-Borgvliet en openden ijssalon/cafetaria Laantjes. Maar voor 1956 reden zij ook met ijswagentjes. Weten jullie waar ze die stalden in de wintermaanden??
Wim Crusio
zei op 16 juni 2021 om 09:16
Hallo Willem, nee, dat weet ik helaas niet. Ik ben van 1954, dus dit was ver voor mijn tijd.
Volkert Breedt
zei op 26 juli 2021 om 15:42
Onbekwaamheid zou tegenwoordig als dementerend vertaald worden.
Norah
zei op 26 juli 2021 om 17:13
Zowel Theodorus als zijn vader Petrus Johannes Boschman, zijn beiden in Vught overleden.
De laatste in de instelling "Voorburg", de eerste vermoedelijk ook.
Hans Jordans
zei op 30 juli 2021 om 10:41
Boschman had ook een grote levensmiddelenzaak in de Blauwehandstraat 12 vanaf 1877 en later ook nog een speelgoedzaak op nummer 19. In het najaar van 1937 zijn deze zaken overgegaan naar zijn zoon G.A.Th. Boschman, die ze onder eigen naam beheerde en exploiteerde.
Reageer op dit verhaal
Lees ook deze verhalen
Rob van de Boogaart en Gilia van de Boogaart-Brouwers
In de gemeenteraad van april 1926 werd een mogelijke ijsfabriek als noodzakelijk voor het op te richten abattoir besproken. Uiteindelijk ging dat vanwege de kosten niet door. Bij een mogelijke latere aanbouw zou er een bedrag van Ꝭ 110.000,= mee gemoeid zijn . Daarbij bleek dat de voorziening door de ijsfabriek van Boschman voldoende was voor de stad.
In 1938 werd de hoek, waar de fabriek zat, versterkt door de komst van ijsbereider Willem Crusio. Hij huurde een deel van de ijsfabriek van Boschman (het pand nu bekend als Weverskat 42) en ging daar zijn bekende ijs bereiden. Momenteel is de vierde generatie ijsbereiders al werkzaam, maar nu in hun pand aan de Wouwsestraat 10. Willem betrok rechtstreeks de benodigde ijsstaven bij Boschmans’s ijsfabriek.
Rond 1940 moest Boschman stoppen met zijn ijsproductie. Hij werd door de kantonrechter in september tot onbekwaamheid veroordeeld. De gebouwen kwamen in handen van schilderbedrijf Weysters en werden door hen tot 1989 gebruikt.
